Và Chủ tịch Hồ Chí Minh rút ra kết luận: "thực hành dân chủ là cái chìa khóa vạn năng có thể giải quyết mọi khó khăn... Quần chúng thật sự có quyền dân chủ và cán bộ, đảng viên, đoàn viên phải xung phong gương mẫu, thì chắc chắn ngăn ngừa được những tệ quan liêu, mệnh lệnh, lãng phí, tham ô...".

Đồng thời người khẳng định: "Dân chủ là của quý báu nhất của nhân dân". Không chỉ là của quý của nhân dân, theo chiều ngược lại, với Đảng, dân chủ cũng là của quý bởi vì phát huy dân chủ sẽ động viên được lực lượng của toàn dân hoàn thành những nhiệm vụ cách mạng. "Có phát huy dân chủ đến cao độ thì mới động viên được tất cả lực lượng của nhân dân đưa cách mạng tiến lên".

Vì vậy, việc phát huy dân chủ cơ sở trong các cơ quan, đơn vị sẽ góp phần rất lớn để thực hiện thành công công cuộc cải cách hành chính trong giai đoạn hiện nay và tương lai.

Như chúng ta đã biết, công cuộc cải cách hành chính (CCHC) của đất nước ta đã trãi qua 4 giai đoạn (Giai đoạn 1986-1995; Giai đoạn 1995-2001; Giai đoạn 2001-2010; Giai đoạn từ 2011 -2020). Mỗi giai đoạn có một mục tiêu cụ thể riêng, nhưng đều có mục tiêu chung là giúp giảm chi phí, tiết kiệm thời gian cho người dân và doanh nghiệp; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước; góp phần hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường, từ đó tăng cường lòng tin của người dân và doanh nghiệp vào môi trường kinh doanh của đất nước, lòng tin của người dân đối với bộ máy Nhà nước. Nội hàm của mục tiêu này luôn có sự đồng hành của công tác thực hiện dân chủ cơ sở tại các cơ quan, đơn vị, địa phương trong hệ thống chính trị, đó vừa là động lực để thực hiện và là thước đo đánh giá kết quả thực hiện cải cách hành chính.

Từ năm 1986, việc xây dựng nền tảng cho cải cách hành chính được quan tâm nhưng vẫn nằm trong khuôn khổ của những cải cách nhà nước nói chung để phục vụ cho quá trình bắt đầu chuyển dịch nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Đến giai đoạn 1995-2001, Hội nghị trung ương 8 (Khóa VII) đã xác định cải cách hành chính là trọng tâm của hoạt động cải cách nhà nước. Vai trò của cải cách hành chính đã được khẳng định và những hoạt động cải cách hành chính ngày càng đi vào chiều sâu, tác động mạnh mẽ đến đời sống xã hội, trở thành động lực thúc đẩy tiến trình đổi mới. Đến giai đoạn 2001-2010, có thể xem đây là giai đoạn chỉ đạo quyết liệt về công tác cải cách hành chính với mục tiêu: tăng cường công tác chỉ đạo, điều hành; thực hiện cải cách hành chính đồng bộ với đổi mới hệ thống chính trị từ Trung ương tới địa phương và công tác thông tin, tuyên truyền đến tổ chức, cơ quan, đơn vị, cán bộ công chức, người dân và doanh nghiệp. Đồng thời, Thủ tướng Chính phủ đã ra Quyết định 136/2001/QĐ-TTg ban hành Chương trình tổng thể CCHC giai đoạn 2001-2010 xác lập khung pháp lý cơ bản cho các hoạt động CCHC của mọi cấp, mọi ngành trong giai đoạn 2001-2010, trong đó nhấn mạnh mục tiêu: “Xây dựng một nền hành chính dân chủ, trong sạch, vững mạnh, chuyên nghiệp, hiện đại hoá, hoạt động có hiệu lực, hiệu quả theo nguyên tắc của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa dưới sự lãnh đạo của Đảng; xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức có phẩm chất và năng lực đáp ứng yêu cầu của công cuộc xây dựng, phát triển đất nước. Đến năm 2010, hệ thống hành chính về cơ bản được cải cách phù hợp với yêu cầu quản lý nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa”. Với sự nỗ lực vào cuộc của hệ thống chính trị, công tác cải cách hành chính trên toàn quốc nói chung và tỉnh Thừa Thiên Huế nói riêng đạt được những thành tựu quan trọng. Tuy nhiên, bên cạnh những thành công đạt được, nền hành chính vẫn còn bộc lộ nhiều nhược điểm, chưa đáp ứng các yêu cầu của tiến trình đổi mới, chưa đi vào chiều sâu. Trong giai đoạn Giai đoạn từ 2011 đến 2020, trên cơ sở đánh giá khách quan và nghiêm túc những thành tựu đạt được và những bất cập còn tồn tại trong quá trình thực hiện cải cách hành chính giai đoạn 2001-2010, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 30c, ngày 8/11/2011 về Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2011-2020, xác định khung pháp lý cho chiến lược cải cách hành chính trong giai đoạn đẩy mạnh công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước. Chương trình đề ra 6 nhiệm vụ cần thực hiện là: (i) cải cách thể chế hành chính; (ii) cải cách thủ tục hành chính; (iii) cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước; (iv) xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức (CBCCVC); (v) cải cách tài chính công; (vi) hiện đại hóa hành chính. Với 6 nhiệm vụ đề ra, việc vào cuộc mạnh mẽ của hệ thống chính trị là cốt lõi của việc thực hiện cải cách hành chính toàn diện.

Trong thời gian qua, việc thực hiện dân chủ cơ sở đã tác động mạnh mẽ đến việc củng cố và nâng cao vị thế của bộ máy nhà nước, đảm bảo hoàn thành thắng lợi các nhiệm vụ chính trị của mỗi cơ quan, đơn vị; đồng thời, từng bước nâng cao ý thức trách nhiệm và đạo đức công vụ của đội ngũ cán bộ, công chức; tích cực phòng ngừa, ngăn chặn các hành vi tham nhũng, lãng phí, quan liêu, phiền hà, sách nhiễu nhân dân. Vì vậy, việc thực hiện quy chế dân chủ (QCDC) gắn với công cuộc CCHC có vai trò hết sức quan trọng trong phát huy quyền làm chủ của nhân dân và xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức có đủ phẩm chất chính trị, năng lực và trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, góp phần cải tiến lề lối, phong cách làm việc của CBCC, ngày càng trọng dân, gần dân, sâu sát với Nhân dân, hạn chế tình trạng quan liêu, qua đó tạo điều kiện để các cơ quan thực hiện tốt công tác CCHC, đáp ứng yêu cầu phát triển và đổi mới. Đồng thời giúp mối quan hệ giữa cấp ủy Đảng, chính quyền và Nhân dân ngày càng gắn bó. Nhân dân thẳng thắn góp ý cán bộ, đảng viên, phát hiện những cán bộ, đảng viên vi phạm để báo cáo tổ chức xem xét, góp phần làm trong sạch tổ chức Đảng và chính quyền các cấp.

Đạt được những kết quả trên, nhờ sự vào cuộc mạnh mẽ của các cơ quan, đơn vị trong hệ thống chính trị, đã thực hiện đồng thời và có sự gắn kết chặt chẽ giữa CCHC và thực hiện QCDC ở cơ sở. Qua thực tế cho thấy, ở đâu thực hiện tốt QCDC cơ sở thì ở đó thực hiện tốt công tác CCHC và ngược lại, được thể hiện rõ nét trên một số  công việc như sau:

Các cơ quan, đơn vị đã tăng cường tuyên truyền, quán triệt và triển khai các văn bản của các cơ quan có thẩm quyền về thực hiện quy chế dân chủ, về công tác CCHC ở cơ sở đến cán bộ, công chức, viên chức theo Nghị định số 04/2015/NĐ-CP của Chính phủ về thực hiện dân chủ trong hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước và đơn vị sự nghiệp công lập đặc biệt là triển khai thực hiện QCDC gắn với công tác CCHC.

Chỉ đạo công khai, minh bạch những việc phải công khai theo quy định, nhất là công khai về quy trình giải quyết thủ tục hành chính. Nâng cao trách nhiệm người đứng đầu trong công tác chỉ đạo, điều hành; đồng thời chỉ đạo các cơ quan, đơn vị tiếp tục tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính, chấn chỉnh lề lối làm việc, nâng cao tinh thần trách nhiệm và ý thức trong thực thi công vụ của CCVC, xử lý nghiêm CCVC có hành vi vi phạm trong thi hành nhiệm vụ; chấn chỉnh, phê bình các cơ quan, đơn vị, CBCCVC thực hiện không nghiêm túc, có hành vi vi phạm trong thi hành nhiệm vụ.

 Tổ chức khảo sát, đánh giá mức độ hài lòng của tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp, thực hiện điều tra xã hội học phục vụ cho việc đánh giá Chỉ số CCHC từ cấp cấp xã đến cấp tỉnh, từ đó có cách đánh giá toàn diện về công tác CCHC để phát huy và rút kinh nghiệm để hiệu quả CCHC ngày càng hiệu quả. Bên cạnh đó, các cơ quan, đơn vị tiếp tục siết chặt việc giải quyết hồ sơ TTHC gắn với xử lý trách nhiệm CBCCVC trong giải quyết hồ sơ TTHC trễ hạn; kịp thời xin lỗi các tổ chức khi giải quyết hồ sơ trễ hạn theo quy định.

Quá trình thực hiện QCDC gắn với CCHC ở các đơn vị, địa phương trong thời gian qua đã mang lại nhiều kết quả cao. Về cơ bản, đã giải quyết được các vấn đề bức xúc ở địa phương, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội; hạn chế những khiếu nại, tố cáo vượt cấp; tạo điều kiện phát triển kinh tế - xã hội. Thực hiện QCDC góp phần nâng cao đạo đức công vụ, cải tiến lề lối, phong cách làm việc của cán bộ, công chức, ngày càng trọng dân, gần dân, sâu sát với nhân dân, hạn chế tình trạng quan liêu, qua đó tạo điều kiện để các cơ quan thực hiện tốt công tác CCHC.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, việc thực hiện QCDC và CCHC vẫn còn một số tồn tại, hạn chế: công tác lãnh đạo, chỉ đạo, tuyên truyền, phổ biến xây dựng và thực hiện QCDC, CCHC của một số cấp ủy, chính quyền chưa thường xuyên, chưa đi vào chiều sâu, nhất là ở cơ sở. Công tác tiếp dân, giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân có nơi còn chậm; công tác kiểm tra, giám sát việc xây dựng, thực hiện QCDC ở một số địa phương, cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp, doanh nghiệp chưa thường xuyên, hiệu quả. Công tác CCHC tuy đã được quan tâm nhưng kết quả đạt được chưa thực sự như mong đợi, tình trạng gây phiền hà cho nhân dân vẫn còn diễn ra. Phong cách, lề lối làm việc của một số cán bộ, công chức còn nặng về hành chính, coi nhẹ công tác giải trình, minh bạch để vận động, thuyết phục, đối thoại giải thích cho nhân dân...

Vì vậy, tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính trong giai đoạn sắp tới vẫn là yêu cầu cấp thiết. Trong đó, vai trò của các cơ quan, đơn vị của hệ thống chính trị trong việc tạo động lực để thực hiện dân chủ cơ sở gắn với cải cách hành chính sẽ là một công việc cực kỳ quan trọng để góp phần thực hiện thắng lợi công cuộc cải cách hành của đất nước ta. Trong thời gian tới, để thực hiện hiệu quả quy chế dân chủ gắn với cải cách thủ tục hành chính cần tiếp tục triển khai thực hiện tốt một số giải pháp sau:

Tiếp tục quán triệt sâu sắc các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về thực hiện QCDC gắn cới công tác và CCHC. Phát huy hơn nữa dân chủ trong cán bộ, công chức, viên chức và nhân dân, đẩy mạnh CCHC gắn với phân cấp quản lý, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, Nhà nước “của dân, do dân và vì dân”. 

Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, phát huy vai trò tiên phong gương mẫu của đảng viên trong thực hiện QCDC và CCHC. Cấp ủy, tổ chức Đảng tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo để đưa việc xây dựng, thực hiện QCDC và CCHC trở thành nề nếp. Chỉ đạo thực hiện dân chủ gắn với thực hiện chức năng, nhiệm vụ của từng tổ chức, cá nhân trong hệ thống chính trị; phát huy vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu trong việc chỉ đạo và tổ chức triển khai thực hiện.

Công khai, minh bạch trong hoạt động quản lý, điều hành của cơ quan, đơn vị, địa phương về chủ trương, chính sách, pháp luật; nội dung quy định và quy chế làm việc của cơ quan nhà nước, thủ tục hành chính và quy trình giải quyết thủ tục hành chính... để nhân dân biết và thực hiện quyền giám sát đối với các hoạt động của cơ quan nhà nước, cán bộ, công chức, viên chức.

Nâng cao năng lực quản lý, điều hành, xây dựng bộ máy chính quyền các cấp trong sạch, vững mạnh, bảo đảm cho chính quyền các cấp thực sự là chính quyền của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân. Tích cực sửa đổi lề lối, tác phong làm việc của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức theo hướng dân chủ, minh bạch. Nâng cao nhận thức và trách nhiệm, đạo đức công vụ của cán bộ, công chức, viên chức trong công tác, nhất là trong việc nắm chắc chủ trương, chính sách, pháp luật để giải thích cho dân rõ, gương mẫu chấp hành cho dân theo; tiếp xúc, tổ chức đối thoại, tiếp thu ý kiến phê bình của nhân dân; xây dựng và thực hành phong cách công tác “Trọng dân, gần dân, hiểu dân, học dân và có trách nhiệm với dân”; nâng cao hiệu quả phục vụ nhân dân.

Tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, đặc biệt là cải cách thủ tục hành chính. Thực hiện nghiêm túc việc đánh giá, xếp loại công tác CCHC, đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ, khách quan; làm cơ sở để đánh giá, phân loại mức độ hoàn thành nhiệm vụ của người đứng đầu các cơ quan, đơn vị.

Chỉ đạo đẩy mạnh thực hiện QCDC trong hoạt động cơ quan, đơn vị Chú trọng tập trung cải cách thủ thục hành chính nhằm tiết kiệm chi phí, thời gian; rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy chế, quy định không còn phù hợp; tổ chức lấy ý kiến của CBCC để ban hành kịp thời các bộ quy trình thực hiện công việc, với phương châm tối ưu hóa thủ tục, dễ nghe, dễ hiểu, dễ thực hiện, đảm bảo đúng pháp luật. Tiến tới, các cơ quan, đơn vị, cá nhân trong hệ thống chính trị sẽ thực hiện đồng bộ “làm việc theo kế hoạch, giải quyết công việc theo quy trình, điều hành theo quy chế”

Quan tâm thực hiện công tác tiếp công dân, chỉ đạo tiếp nhận, xử lý đơn thư và giải quyết đơn, thư, khiếu nại, tố cáo; công tác đối thoại giữa người đứng đầu chính quyền với Nhân dân trong giải quyết các vụ việc phức tạp, đông người. Chỉ đạo chính quyền cơ sở triển khai thực hiện Pháp lệnh dân chủ ở xã, thị trấn, thực hiện đảm bảo các nội dung theo Pháp lệnh quy định. Tăng cường vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu chính quyền cấp xã trong chỉ đạo, giải quyết các vấn đề bức xúc, khó khăn của Nhân dân ngay từ cơ sở, thực hiện tốt phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”.

Trần Viết Quốc