Trong thành công chung đó, có sự đóng góp quan trọng của công tác đối ngoại của Quốc hội vì hoạt động ngoại giao của Quốc hội đã kế thừa và phát huy những bài học kinh nghiệm của các khóa trước, phối hợp chặt chẽ với Ban Đối ngoại Trung ương, Bộ Ngoại giao tham mưu, tổ chức thực hiện nhiệm vụ ngoại giao nghị viện, bảo đảm thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác và phát triển, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế. Đến nay, Quốc hội Việt Nam đã trở thành thành viên của hầu hết các tổ chức và diễn đàn liên nghị viện quan trọng của thế giới và khu vực như Liên minh Nghị viện thế giới (IPU), Hội đồng Liên nghị viện các quốc gia Đông Nam Á (AIPA), Cộng đồng các Nghị viện nói tiếng Pháp (APF), Hội nghị Đối tác Nghị viện Á - Âu (ASEP), Diễn đàn Nghị viện châu Á - Thái Bình Dương (APPF) và nhiều tổ chức liên nghị viện khác. Trong quá trình tham gia các hoạt động đa phương, Quốc hội ta đã tích cực, chủ động đề xuất sáng kiến, có nhiều khuyến nghị mang tính xây dựng, là thành viên tích cực, có trách nhiệm, đóng góp vào việc thúc đẩy sự hợp tác có hiệu quả của các tổ chức liên nghị viện khu vực và thế giới, đã góp phần thực hiện chính sách đối ngoại của Đảng, Nhà nước, tạo môi trường pháp lý thuận lợi cho hoạt động kinh tế đối ngoại và hội nhập quốc tế, thực hiện các cam kết về lộ trình hội nhập quốc tế, phát triển các quan hệ song phương, đa phương, nâng cao vai trò, vị trí của Việt Nam, Quốc hội Việt Nam trên trường quốc tế.
Việc đăng cai tổ chức IPU - 132 tại Hà Nội là điểm nhấn quan trọng về ngoại giao nghị viện trong tổng thể ngoại giao của Đảng, Nhà nước trong nhiệm kỳ này, khẳng định uy tín, vai trò, vị thế của Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trên nghị trường quốc tế.
Qua tham gia các hoạt động thường niên của Đại hội đồng Liên minh Nghị viện Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (AIPA), kết quả việc đăng cai Đại hội đồng AIPA 31, diễn đàn Nghị viện châu Á - Thái Bình Dương (APPF), Hội nghị đối tác nghị viện Á - Âu (ASEP) là những kinh nghiệm quý cho việc ta đăng cai tổ chức Hội nghị quốc tế cao hơn. Do đó, việc đăng cai tổ chức IPU 132 là một trong những hoạt động đối ngoại được triển khai chặt chẽ, đồng bộ, toàn diện trên cơ sở phát huy tiềm năng, lợi thế, trách nhiệm cao của mọi lực lượng, các cơ quan, đơn vị từ trung ương đến một số địa phương, trên nhiều kênh, khẳng định sự trưởng thành và vững vàng, có uy tín trong hoạt động đối ngoại của Quốc hội Việt Nam. Tin rằng sẽ góp phần tăng cường hơn nữa quan hệ song phương với nhiều đối tác quan trọng và nhiều đối tác mới vì lợi ích của quốc gia, dân tộc, tiếp tục quảng bá rộng rãi về truyền thống văn hóa, đất nước, con người Việt Nam, về thành quả của công cuộc đổi mới, về thành tựu phát triển kinh tế - xã hội - văn hóa - đối ngoại của Việt Nam, đặc biệt là những tiến bộ của Việt Nam trong việc hoàn thành các Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ (MGDs) được bạn bè quốc tế ghi nhận và đánh giá cao.
Nay với sự chấp thuận cao của Liên minh Nghị viện thế giới (IPU), Quốc hội Việt Nam sẽ đăng cai tổ chức Đại hội đồng Liên minh Nghị viện thế giới lần thứ 132 tại Hà Nội và các hội nghị có liên quan vào cuối tháng 3, đầu tháng 4 năm 2015.
Thời gian tổ chức IPU - 132 đã được xác định là: phiên họp Ban chấp hành IPU sẽ diễn ra từ ngày 25 đến 28.3.2015, Đại hội chính thức sẽ tiến hành từ ngày 28.3 đến ngày 1.4.2015 với chủ đề là: Các mục tiêu phát triển bền vững: Biến lời nói thành hành động. Đây sẽ là thông điệp thể hiện sự cam kết mạnh mẽ của cộng đồng các nghị viện trên thế giới, trong đó có Quốc hội Việt Nam bằng các hành động cụ thể đối với các Mục tiêu phát triển bền vững đang được Liên Hợp Quốc bàn thảo và sẽ chính thức thông qua vào năm 2015. Nghị viện có vai trò thúc đẩy Chính phủ các quốc gia thành viên tích cực hoàn thành MDGs và các cam kết quốc tế về phát triển khác để xây dựng một nền tảng vững chắc cho giai đoạn tiếp theo, trong đó hòa bình và an ninh là nhân tố quan trọng của nền tảng này. Kết thúc Đại hội đồng, IPU dự kiến sẽ thông qua “Tuyên bố Hà Nội”, đây là văn kiện mang tính lịch sử ghi dấu ấn của Đại hội đồng IPU-132 tại Việt Nam, sẽ được sử dụng như một văn bản chính thức của IPU trình Hội nghị Thượng đỉnh những người đứng đầu các cơ quan lập pháp vào tháng 8.2015 và là văn kiện quan trọng của IPU gửi Đại hội đồng Liên hợp quốc vào tháng 9.2015.
Chương trình và hoạt động của IPU tập trung vào 3 lĩnh vực chính gồm (1) Tăng cường nền dân chủ đại diện, (2) Thúc đẩy hòa bình và an ninh toàn cầu, (3) Đẩy mạnh phát triển bền vững. Các nội dung này được cụ thể hóa thành hoạt động của các Ủy ban Thường trực, diễn ra song song với các Phiên họp toàn thể trong khuôn khổ một Đại hội đồng với nội dung, cụ thể là ra Nghị quyết về chủ đề “Chiến tranh mạng - Mối đe dọa nghiêm trọng đối với hòa bình và an ninh thế giới”; Nghị quyết về chủ đề “Định hình cơ chế mới về quản trị nước: Thúc đẩy hành động của Nghị viện về vấn đề nước”; Nghị quyết về chủ đề “Luật pháp quốc tế trong vấn đề chủ quyền quốc gia, không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau và quyền con người” và sẽ thông qua báo cáo về sự hợp tác giữa IPU và Liên Hợp Quốc.
Cùng thời gian diễn ra Đại hội đồng IPU 132, cũng sẽ có Hội nghị Nữ nghị sĩ IPU và Diễn đàn Nghị sĩ trẻ IPU, đây là các diễn đàn quan trọng cho các nghị sĩ đóng góp ý kiến vào chương trình nghị sự chung của Đại hội đồng từ góc độ nữ giới và thanh niên, đồng thời thảo luận những vấn đề nhằm thúc đẩy sự tham gia của hai đối tượng này vào các hoạt động chính trị. Dự kiến tại Đại hội đồng IPU-132 sẽ diễn ra Lễ kỷ niệm 30 năm thành lập Hội nghị Nữ Nghị sĩ và thảo luận các nội dung tổng kết 20 năm thực hiện Tuyên bố Bắc Kinh về quyền Phụ nữ.
Bên cạnh các hoạt động nêu trên, trong khuôn khổ Đại hội đồng IPU-132 sẽ diễn ra Phiên thảo luận về vấn đề trẻ em nhân dịp kỷ niệm 25 năm Công ước về quyền trẻ em và Phiên thảo luận về cách tiếp cận điều trị đối với HIV/AIDS do Quốc hội Việt Nam phối hợp với Ban thư ký IPU và Cơ quan phòng chống HIV/AIDS của Liên Hợååp quốc (UNAIDS) tổ chức.
Đồng thời Hội nghị Hiệp hội các Tổng Thư ký Nghị viện (ASGP) cũng sẽ được tổ chức với chủ đề “Tìm kiếm mô hình giúp việc nghị viện hoạt động hiệu quả” do Quốc hội Việt Nam đề xuất sẽ trở thành chủ đề thảo luận tại ASGP-132 tại Đại hội đồng IPU-132.
Xuất phát từ bối cảnh và mục tiêu, phương châm của việc đăng cai tổ chức IPU 132, trên cơ sở các thỏa thuận của Liên minh Nghị viện thế giới, Ủy ban thường vụ Quốc hội đã có Nghị quyết thành lập Ban Chỉ đạo cấp nhà nước để chuẩn bị và tổ chức Đại hội đồng IPU- 132, có Nghị quyết thành lập Ban Tổ chức, Ban thư ký quốc gia, các Tiểu ban thuộc Ban Tổ chức giúp việc cho Ban Chỉ đạo, Ban Tổ chức.
Đến thời điểm này, các tiểu ban đã chủ động, tích cực trong phối hợp với Ban thư ký IPU tập huấn, chuẩn bị xây dựng tất cả các chương trình, dự kiến lịch trình chi tiết các phiên họp toàn thể, các phiên họp các Ủy ban chuyên đề, các phiên họp các nhóm (chú ý: nhóm ASEAN +3, nhóm địa chính trị châu Á - Thái Bình Dương, chương trình nghị sự Hội nghị nữ nghị sĩ, diễn đàn nghị sĩ trẻ, lịch trình nghị sự phiên họp của Hiệp hội các Tổng thư ký nghị viện ASGP). Với yêu cầu rất cao là: từng giai đoạn, từng công việc đòi hỏi phải coi trọng tinh thần trách nhiệm, thận trọng, đúng quy chế làm việc của IPU, ASGP, nhưng phải đúng luật pháp của Việt Nam, gắn công tác thông tin tuyên truyền về IPU với tuyên truyền kỷ niệm các ngày lễ lớn trong năm 2015 và kỷ niệm 70 năm ngày Tổng tuyển cử đầu tiên của Việt Nam (6.1.1946 - 6.1.2016).
Song song các công việc đó các Tiểu ban phải phối hợp thật tốt để xác định chính xác đại biểu dự Đại hội, phóng viên, cán bộ tùy tùng, bảo đảm an ninh hàng không, hải quan, bảo đảm an toàn tuyệt đối về người và tài sản, thiết bị, vệ sinh môi trường, y tế chăm sóc sức khỏe. Về lễ tân trọng thị nhưng cần phải tính đến hiệu quả, tiết kiệm, khai thác các hạng mục hạ tầng hỗ trợ như phiên dịch, khách sạn, giao thông, phương tiện đi lại, trang thiết bị, hệ thống nghe nhìn và internet, dịch vụ ăn uống, giải trí, phát huy bản sắc văn hóa Việt Nam trong hoạt động đối ngoại quan trọng này của đất nước.
Như vậy, qua các công việc đang được tiến hành, Quốc hội ta đã tỏ bước trưởng thành nhanh chóng trong việc phối hợp với Ban thư ký IPU chuẩn bị các chương trình nghị sự, nội dung, hành chính, chuyên môn tổ chức Đại hội đồng IPU. Ban thư ký quốc gia là cơ quan giúp việc về hành chính, chuyên môn cho Ban chỉ đạo cấp Nhà nước, Ban Tổ chức, phối hợp với các cơ quan hữu quan triển khai công tác phục vụ các đại biểu dự IPU, huấn luyện cán bộ liên lạc và tình nguyện viên phục vụ IPU, bảo đảm thực hiện tiến độ đề án tổng thể đã phê duyệt để tháng 1.2015 có thể tổng diễn tập lần thứ nhất. Làm tốt trách nhiệm của nước đăng cai tổ chức IPU cũng chính là Quốc hội đã góp phần thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ 11, thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác và phát triển, đa phương hóa, đa dạng hóa, chủ động, tích cực hội nhập quốc tế nhưng phải bảo đảm sự lãnh đạo thống nhất của Đảng, sự quản lý tập trung của Nhà nước đối với hoạt động đối ngoại, phối hợp chặt chẽ hoạt động đối ngoại của Đảng, ngoại giao Nhà nước và ngoại giao nhân dân, góp phần giữ vững môi trường hòa bình, thuận lợi cho đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ, nâng cao vị thế của đất nước.
Vì lợi ích quốc gia, vì một nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa giàu mạnh thì việc tổ chức Đại hội IPU là thời cơ để Việt Nam nâng cao hiệu quả hoạt động đối ngoại, tiếp tục đưa các mối quan hệ quốc tế đi vào chiều sâu trên cơ sở giữ vững độc lập, tự chủ, khai thác các cơ chế hợp tác quốc tế cũng là thực hiện tốt công việc của thành viên có trách nhiệm của Liên Hợp Quốc.
TÒNG THỊ PHÓNG
Ủy viên Bộ Chính trị, Phó chủ tịch Quốc hội
Người đại biểu nhân dân
