Truyền cảm hứng mạnh mẽ

- Ông từng phát biểu rằng, chưa bao giờ, dấu ấn của nữ giới trong tổ chức và hoạt động chính trị nói chung, QH nói riêng lại đậm nét như hiện nay? Cụ thể, dấu ấn đó như thế nào, thưa ông?

- Đúng vậy. Tôi từng phát biểu tại Phiên họp tổng kết nhiệm kỳ của QH Khóa XIII là phải xem vai trò của nữ ĐBQH là một trong những dấu ấn, thành công của QH nhiệm kỳ này. Tại Đại hội XII của Đảng, QH có 6 nữ ĐBQH hoạt động chuyên trách tại Trung ương được giới thiệu và được Đại hội tín nhiệm bầu tham gia Ban Chấp hành Trung ương Đảng, trong đó, có 3 đồng chí được Ban Chấp hành Trung ương tín nhiệm, bầu vào Bộ Chính trị. Đây cũng là nhiệm kỳ, QH có nhiều nữ Ủy viên Bộ Chính trị nhất từ trước đến nay.

Đặc biệt, tại Kỳ họp cuối cùng của QH Khóa XIII, Phó Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân đã được QH bầu làm Chủ tịch QH với sự tín nhiệm rất cao, trở thành nữ Chủ tịch QH đầu tiên trong lịch sử 70 năm phát triển của QH.

Tại Kỳ họp cuối cùng của Khóa XIII, 3 nữ Ủy viên Trung ương Đảng cũng đã được QH tín nhiệm bầu giữ chức Chủ nhiệm Ủy ban của QH. Mới đây, cuộc bầu cử ĐBQH Khóa XIV vừa qua, trong số những người trúng cử cũng có tới 26,8% là nữ giới, cao hơn so với nhiệm kỳ QH Khóa XIII.

Có thể nói, đó là sự đánh giá rất cao của Đảng, của nhân dân đối với QH nói chung và các nữ ĐBQH nói riêng. Đồng thời, truyền cảm hứng mạnh mẽ đối với xã hội về việc thay đổi tư duy, nhận thức về vai trò của phụ nữ, làm cho cả hai giới đều nhận thức sâu sắc rằng: Phụ nữ không chỉ là người vợ, người mẹ trong gia đình mà hoàn toàn có thể trở thành nhà lãnh đạo, đảm đương những vị trí trọng yếu của đất nước.

Phải hy sinh rất nhiều…

- Có ý kiến cho rằng, bình đẳng giới không có nghĩa là phải đặt ra mục tiêu có bao nhiêu phụ nữ tham chính mà phải tiếp cận ở góc độ hiệu quả, chất lượng. Nhiều năm công tác tại QH, ông có suy nghĩ như thế nào về việc này?

- Bạn cứ thử tưởng tượng một QH, một Đoàn ĐBQH hay một Ủy ban của QH mà chỉ toàn các ĐBQH nam giới xem thế nào? Nhiệm kỳ QH Khóa XII, tôi là ĐBQH của tỉnh Bình Thuận, một trong hai địa phương trong cả nước không có nữ ĐBQH nào. Anh Huỳnh Văn Tý, Trưởng đoàn ĐBQH và chúng tôi cảm thấy có sự thiếu hụt, lạc lõng khi QH thảo luận những vấn đề có liên quan đến bình đẳng giới, dân số, gia đình, trẻ em…

Ai đó nói, nam hay nữ không quan trọng bằng hiệu quả công việc. Nhưng hãy thử quan sát ở các nước phát triển xem tại sao họ lại đề cao vai trò của phụ nữ trong việc tham gia giải quyết các vấn đề xã hội, phát triển đất nước như vậy? Tôi nhớ, có lần, tôi tham gia Đoàn đại biểu cấp cao của QH nước ta đi thăm và làm việc với nghị viện một nước châu Âu. Khi hai bên ngồi vào bàn hội đàm thì vấn đề đầu tiên được Bạn đặt ra ngay với Trưởng đoàn của ta là, tại sao Đoàn ViệtNamkhông có đại biểu nữ nào tham gia. Sau này, trong một lần dẫn Đoàn của Ủy ban Kinh tế sang thăm và nghiên cứu ở một quốc gia châu Âu khác, trong Đoàn chỉ toàn nam giới, tôi cũng nhận được câu hỏi tương tự. Tức là, người ta nhìn vào cơ cấu, tổ chức của một Đoàn công tác và cao hơn là QH, Chính phủ thì đều đặt vấn đề là có nữ hay không, tại sao không có nữ.

Những ví dụ như vậy để thấy rằng, vai trò của nữ giới trong đời sống xã hội nói chung, trong hoạt động chính trị nói riêng đã trở thành mối quan tâm chung của các nước trên thế giới chứ không phải là vấn đề riêng của quốc gia nào.  

- Nhân sự Chính phủ được kiện toàn tại Kỳ họp tháng 3 vừa qua của QH chỉ có duy nhất 1 nữ Bộ trưởng. Và xu hướng, hình như nữ Bộ trưởng cũng ngày càng ít. Theo ông, điều này tác động thế nào đến hoạt động của Chính phủ?

- Đúng là bình đẳng giới không chỉ phải có sự hiện diện của nữ giới trong cơ cấu, tổ chức. Còn rất nhiều yếu tố khác như: Chiến lược, kế hoạch, chương trình, chính sách, pháp luật có hướng đến mục tiêu bình đẳng giới hay không. Tôi cứ tự hỏi, tại sao các Tiểu vương quốc Ảrập thống nhất mới đây lại thành lập Bộ Hạnh phúc và bổ nhiệm một nữ Bộ trưởng lãnh đạo cơ quan này? Trách nhiệm của nữ Bộ trưởng này là hoạch định những ý tưởng và chính sách mới giúp Chính phủ cải thiện phúc lợi của người dân để họ có thể có một cuộc sống hạnh phúc thực sự. Có phải vì những thiên tính của phụ nữ khiến họ có thể lắng nghe nhiều hơn, chia sẻ nhiều hơn, quan tâm nhiều hơn đến các vấn đề thiết thân trong cuộc sống của gia đình cũng như xã hội nên họ sẽ có những cách giải quyết vấn đề căn cơ hơn, hài hòa hơn, hiệu quả hơn? Rõ ràng, việc nữ giới tham chính, đặc biệt là giữ các vị trí cấp cao còn có những tác động về mặt xã hội mà chúng ta cũng chưa nghiên cứu hết.

- Theo ông, phụ nữ tham chính có những rào cản nào cần phải vượt qua?

- Rào cản về mặt chủ trương, chính sách, pháp luật thì hoàn toàn không có. Tuy nhiên, trên thực tế, vẫn có những rào cản làm hạn chế năng lực, sự phát triển và cống hiến của phụ nữ trong đời sống chính trị, xã hội. Trong đó, có những yếu tố thuộc về thiên chức của phụ nữ khiến họ phải dành nhiều thời gian, công sức và tâm trí cho việc chăm sóc con cái, gia đình. Có cả nhận thức của xã hội vẫn đặt lên vai người phụ nữ những gánh nặng về gia đình, vẫn cho rằng, chỗ của phụ nữ là sau cánh cửa gia đình, lui về chăm chút con cái, công việc, sự nghiệp vừa phải.

Thực tế trong các cuộc bầu cử, cũng có cử tri nói là, thôi, cứ bầu cho các ông nam giới còn các bà, các chị lo việc nhà, việc chuyên môn đã đủ vất vả rồi, lại bầu làm ĐBQH nữa thì thời gian ở đâu. Vì thế, phụ nữ trong lĩnh vực nào cũng chịu nhiều thiệt thòi. Để đạt đến một vị trí nào đó, nam giới phấn đấu 10 phần thì phụ nữ phải phấn đấu hơn gấp nhiều lần. Làm đại biểu của nhân dân lại càng không dễ. Với đại biểu là nam giới đã khó khăn, vất vả thì với đại biểu là nữ giới còn khó khăn, vất vả hơn nhiều. Vì thế, tôi có ấn tượng mạnh và rất ngưỡng mộ những nữ ĐBQH hoạt động năng nổ, xông xáo, luôn hết mình với những vấn đề mà cử tri yêu cầu, gửi gắm như chị Nguyễn Thị Quyết Tâm (ĐBQH TP Hồ Chí Minh), chị Đỗ Thị Hoàng (ĐBQH tỉnh Quảng Ninh)... Làm được như thế, họ đã phải hy sinh rất nhiều thời gian, sự quan tâm, chăm chút dành cho gia đình…

- Xin cảm ơn ông!

Cần tiếp tục thay đổi nhận thức của xã hội về vai trò của phụ nữ vì sự quan tâm, tạo điều kiện cho phụ nữ phát triển cũng là một trong những tiêu chí quan trọng của quá trình hội nhập quốc tế nếu chúng ta không muốn trở nên lạc lõng trong một thế giới mà sự phát triển của phụ nữ được xem là xu hướng tất yếu.

Tôi thực sự thấy lo ngại nếu cơ cấu, nhân sự Chính phủ Khóa XIV không có thay đổi gì so với hiện nay, tức là chỉ có duy nhất một nữ bộ trưởng. Rõ ràng, có những lĩnh vực nếu đặt dưới sự lãnh đạo của một bộ trưởng nữ sẽ hiệu quả hơn như, vấn đề về dân số, về gia đình, về xã hội… Phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Nguyễn Văn Phúc

Đại biểu nhân dân