Phát biểu khai mạc Hội nghị, Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân đánh giá cao việc các ĐBQH hoạt động chuyên trách tại các cơ quan của QH, Đoàn ĐBQH các tỉnh, thành phố đã tham dự Hội nghị. Đây là Hội nghị ĐBQH hoạt động chuyên trách đầu tiên của nhiệm kỳ QH Khóa XIV thảo luận về một số nội dung còn có ý kiến khác nhau của 2 dự án Luật sẽ được trình QH tại Kỳ họp thứ 2 tới là dự án Luật Tín ngưỡng, tôn giáo và dự án Luật về Hội. Chủ tịch QH nêu rõ: Hiến pháp năm 2013 quy định, mọi người có quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo, theo hoặc không theo một tôn giáo nào, các tôn giáo bình đẳng trước pháp luật. Quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo là quyền con người, quyền cơ bản của công dân được Hiến pháp quy định. Nhà nước tôn trọng và bảo vệ, bảo hộ quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo. Để tiếp tục thể chế hóa Hiến pháp năm 2013, QH Khóa XIII đã cho ý kiến về dự án Luật Tín ngưỡng, tôn giáo và dự án Luật về Hội. Việc ban hành hai dự luật này này là rất cần thiết để đảm bảo quyền tự do tín ngưỡng tôn giáo và quyền lập hội của công dân và tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước. Nhấn mạnh điều này, Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân cũng cho biết, trong nhiệm kỳ này, UBTVQH sẽ tăng cường tổ chức các hội nghị ĐBQH hoạt động chuyên trách để thảo luận kỹ về những nội dung trình QH, đặc biệt là những nội dung còn có ý kiến khác nhau, góp phần nâng cao chất lượng các văn bản, nội dung trình QH.
Tiếp đó, dưới sự điều khiển của Phó chủ tịch QH Tòng Thị Phóng, các ĐBQH hoạt động chuyên trách đã thảo luận về một số nội dung còn có ý kiến khác nhau của dự án Luật Tín ngưỡng, tôn giáo.
Theo Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật do Ủy viên UBTVQH, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, TN, TN và NĐ Phan Thanh Bình trình bày, dự thảo Luật đã được kết cấu lại chặt chẽ hơn, gồm 9 chương, trong đó, đã thiết kế riêng một chương mới gồm 4 điều quy định về quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân trong thực hiện quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo. Qua thảo luận, nhiều đại biểu cũng cho rằng, các nội dung trong dự thảo Luật trình QH tại Kỳ họp thứ 10 về quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của mọi người và sự tôn trọng, bảo hộ quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của Nhà nước chưa tương xứng và thiếu cụ thể. Tiếp thu các ý kiến này, dự thảo Luật đã khẳng định và cụ thể hóa nội hàm quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của cá nhân, tổ chức và người nước ngoài cư trú hợp pháp tại Việt Nam, quy định về nghĩa vụ của cá nhân, tổ chức trong thực hiện quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo tại Chương II; bổ sung quy định về trách nhiệm của Nhà nước trong việc bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của mọi người tại Chương I.
Về công nhận tổ chức tôn giáo, Chủ nhiệm Ủy ban Phan Thanh Bình nêu rõ: nhiều đại biểu không nhất trí với quy định về điều kiện để một tổ chức được công nhận là tổ chức tôn giáo phải hoạt động ổn định trong 10 năm. Tuy nhiên, Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, TN, TN và NĐ cho rằng, việc quy định tổ chức có đăng ký hoạt động tôn giáo sau một thời gian hoạt động ổn định mới được xem xét công nhận tổ chức tôn giáo là cần thiết nhằm kiểm nghiệm thực tế hoạt động của tổ chức trước khi công nhận, bảo đảm tổ chức tôn giáo hoạt động ổn định, tồn tại lâu dài. Vì thế, dự thảo Luật đã được chỉnh lý theo hướng, quy định thời gian hoạt động ổn định của tổ chức là 5 năm; đồng thời, quy định rõ ràng hơn về hồ sơ, trình tự, thủ tục cấp đăng ký hoạt động tôn giáo và công nhận tổ chức tôn giáo. Không tán thành với quan điểm của Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, TN, TN và NĐ, Phó chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội Bùi Sỹ Lợi cho rằng, việc quy định như vậy làm cho người ta có cảm giác luật đặt ra rào cản đối với hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo. Mặt khác, căn cứ nào để đưa ra thời hạn hoạt động ổn định của tổ chức đó là 5 năm? Có phải đại biểu không đồng ý thời hạn 10 năm nên dự thảo Luật “cưa đôi” còn 5 năm? Vậy nếu có ý kiến đề nghị là 1 năm hay 3 năm thì có được không? Theo ông Bùi Sỹ Lợi, nên quy định rõ ràng các tiêu chí, điều kiện cụ thể để thành lập một tổ chức tôn giáo. Nếu tổ chức nào đáp ứng đầy đủ các tiêu chí đó thì xét công nhận là tổ chức tôn giáo chứ không nên đặt ra những quy định mang tính chất rào cản như vậy.
Một nội dung khác cũng được nhiều ĐBQH cho ý kiến là, quy định về việc tham gia thực hiện các hoạt động giáo dục của các tổ chức tôn giáo. Một số ý kiến nhất trí quan điểm cho phép các tổ chức tôn giáo được thành lập cơ sở giáo dục, thực hiện hoạt động giáo dục bình đẳng với các tổ chức xã hội khác. Khi thực hiện hoạt động này, các tổ chức tôn giáo phải tuân thủ các quy định của pháp luật về giáo dục, không được truyền bá tôn giáo, tiến hành các nghi thức tôn giáo tại các cơ sở giáo dục. Tuy nhiên, Phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Nguyễn Công Hồng băn khoăn, có nên quy định vấn đề này trong Luật Tín ngưỡng, tôn giáo hay không. Vì để bảo đảm bình đẳng thì các cơ sở tôn giáo thực hiện hoạt động giáo dục cũng hoạt động theo quy định của pháp luật về giáo dục.
Các đại biểu cũng đề nghị cần quy định rõ hơn một số hành vi bị cấm trong lĩnh vực tôn giáo, tín ngưỡng, ví dụ, các hành vi lợi dụng quyền tự do tôn giáo, tín ngưỡng để kích động người dân, chống người thi hành công vụ; cấm một số lễ hội tín ngưỡng dân gian phản cảm như lễ hội chém lợn...
Đại biểu nhân dân
