Triển lãm giới thiệu miêu tả đặc điểm, tính chất của Bản Kiều chép tay của Hoàng gia triều Nguyễn thông qua 36 panel được thiết kế phù hợp với không gian trưng bày. Người thuyết trình cho triển lãm là TS. Nguyễn Phước Hải Trung – Phó Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế.
Truyện Kiều do danh nhân văn hóa Nguyễn Du sáng tác, được viết bằng chữ Nôm theo thể lục bát, gồm 3.254 câu.
Trong lịch sử, Truyện Kiều có nhiều lần được khắc in. Giới nghiên cứu từng biết đến 63 bản Truyện Kiều cổ đã được công bố. Nhiều người cơ bản thống nhất rằng, những bản in Truyện Kiều xuất hiện sớm nhất đều vào thời Tự Đức, vào các năm 1866, 1870, 1871, 1872. Mới đây nhất, nhà nghiên cứu Nguyễn Khắc Bảo công bố bản Truyện Kiều chép tay của Hoàng gia triều Nguyễn.
Theo thông tin, bản Kiều này đã bị lấy cắp sau sự kiện thất thủ Kinh đô Huế năm 1885. Cuốn cổ thư từng được bày bán ở một hiệu sách cổ ở Paris, sau đó trở thành thư mục nằm trong bộ sưu tập cổ thư của Thư viện Anh quốc từ năm 1894.
Bản Kiều chép tay của Hoàng gia triều Nguyễn có lẽ là quyển sách đẹp nhất và cầu kỳ nhất về hình thức của loại hình sách bằng giấy dó trong lịch sử trung đại ở Việt Nam. Về hình thức, bản Kiều chép tay này có tên gọi là Kim Vân Kiều tân truyện, gồm 150 mặt giấy dó. Ngoài 4 mặt giấy phụ bìa in hình rồng màu vàng thếp, nền đỏ, sách có 146 mặt giấy dó, tương ứng với 146 trang nội dung.
Nội dung từng trang được trình bày rất thống nhất: trích yếu nội dung, số trang, phần thơ chữ Nôm, phần phụ chú bằng chữ Hán. Mỗi trang ngoài phần chữ còn có phần tranh minh họa cho nội dung, gồm 146 bức tranh vẽ bằng mực nho cực kỳ chi tiết. So với các bản chép tay Truyện Kiều của Lâm Nọa Phu, Nguyễn Hữu Lập, Trần Bích San, bản chép tay này rất chuẩn mực, chữ viết sắc nét, nghiêm ngắn. Bản Kiều này tương đối thống nhất với các bản khắc in dưới thời Tự Đức nhưng điều thú vị là có nhiều chữ trong bản chép tay của Hoàng gia triều Nguyễn được sử dụng dưới dạng phương ngữ, dùng lối phát âm theo giọng Huế.
Bản Kiều chép tay của Hoàng gia triều Nguyễn là một bản Kiều cực kỳ quý hiếm, rất có giá trị đối với văn hóa Huế gắn liền với tên tuổi của Đại thi hào Nguyễn Du, danh nhân văn hóa thế giới.
Phước Linh
