Di tích lịch sử lăng mộ và nhà thờ Trần Đình Bá là công trình gắn với cuộc đời và sự nghiệp vị quan đại thần thanh liêm của triều Nguyễn, được bảo tồn khá nguyên vẹn ở vùng nông thôn đồng bằng các huyện Quảng Điền và Phong Điền, nơi thường xuyên diễn ra những nghi thức tín ngưỡng thờ cúng ông bà tổ tiên của dòng họ, giữ cho con cháu các thế hệ mai sau ý thức hướng về cội nguồn quê cha, đất tổ bằng sinh hoạt văn hóa truyền thống mang tính nhân văn sâu sắc, đồng thời là nơi hội tụ thắt chặt thêm mối quan hệ gia tộc, tình làng nghĩa xóm, thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, “Ăn quả nhớ người trồng cây” của dân tộc Việt Nam được kế thừa cụ thể qua các dòng họ, trong đó có gia tộc họ Trần. Trong suốt thời gian làm quan dưới vương triều Nguyễn, dù ở nơi đâu, trong cương vị nào, Trần Đình Bá luôn giữ được phẩm chất, khí tiết của một bậc trượng phu đương thời. Vì vậy, việc bảo tồn và phát huy giá trị di tích không chỉ là trách nhiệm của con cháu trong gia tộc họ Trần, mà còn là trách nhiệm của mỗi người trong việc bảo tồn di sản văn hóa ở địa phương, nhằm góp phần xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc.
Di tích lịch sử lăng mộ và nhà thờ Trần Đình Bá hiện nay còn lưu giữ được nhiều tài liệu Hán Nôm như: 01 bài vị, 03 bức Hoành phi, 04 câu đối…đã phản ánh lên được tính chất của một dòng họ, ở một vùng quê có bề dày truyền thống văn hóa, truyền thống nghề rèn làng Hiền Lương. Đây chính là nguồn tài liệu quý giá về kiến trúc, lịch sử, văn hóa, nghệ thuật... giúp cho các thế hệ con cháu hôm nay và mai sau có cơ hội tìm hiểu rõ hơn về cội nguồn lịch sử, văn hóa của cha ông để lại, đồng thời là cơ sở để giáo dục truyền thống lịch sử văn hóa cho các thế hệ trẻ hôm nay và mai sau. Nét nổi bật trong kiến trúc lăng mộ và nhà thờ Trần Đình Bá vừa cụ thể, tiêu biểu về kiến trúc lăng mộ và nhà thờ triều Nguyễn trên đất Thừa Thiên Huế.
Tại buổi lễ, thay mặt lãnh đạo Tỉnh, UBND huyện Phong Điền trao Bằng xếp hạng di tích lịch sử cấp Tỉnh Lăng mộ và Nhà thờ Trần Đình Bá cho đại diện gia đình. Việc ra mắt và trao Bằng xếp hạng di tích lịch sử cấp Tỉnh lăng mộ và nhà thờ Trần Đình Bá nhân kỷ niệm 155 năm ngày sinh danh thần Trần Đình Bá là hoạt động có ý nghĩa quan trọng là niềm vinh dự của nhân dân huyện Phong Điền nói chung và nhân dân xã Phong Hiền nói riêng; thể hiện lòng thành kính, ghi nhớ công ơn danh nhân, tôn vinh cuộc đời và sự nghiệp ông Trần Đình Bá - vị quan đại thần thanh liêm của triều Nguyễn, người con ưu tú của nhân dân huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế nói riêng và cả nước nói chung.
Cùng với hệ thống di tích lịch sử trên địa bàn huyện Phong Điền, Di tích lịch sử Lăng mộ và Nhà thờ Trần Đình Bá góp phần làm giàu thêm truyền thống, phẩm chất, khí phách của những bậc trượng phu đương thời; đồng thời tăng thêm tính sinh động, phong phú và đa dạng của loại hình di tích lịch sử trên địa bàn huyện Phong Điền nói chung và trong hệ thống di sản văn hóa vật thể ở tỉnh Thừa Thiên Huế.
Trần Minh
