Báo cáo tại hội nghị, Phó Tổng Giám đốc Bảo Hiểm xã hội Việt Nam Phạm Lương Sơn cho biết, chính sách bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT) là một trong những chính sách lớn của Đảng và Nhà nước, trụ cột của hệ thống an sinh xã hội, có tác động tới mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Từ việc chỉ tham gia BHXH đối với công chức, viên chức, lực lượng vũ trang, nay đã mở rộng đến tất cả người lao động của các thành phần kinh tế.
Tuy nhiên, quá trình tổ chức thực hiện, giải quyết và chi trả các chế độ BHXH, BHTN, BHYT cho thấy tình trạng lạm dụng, trục lợi với nhiều hình thức, nhiều mức độ khác nhau; việc lạm dụng, trục lợi diễn ra từ phía người lao động, người thụ hưởng và người sử dụng lao động với chiều hướng ngày càng gia tăng và diễn biến phức tạp. Trước tình trạng này, tháng 5/2012, BHXH Việt Nam và Tổng Cục Cảnh sát phòng, chống tội phạm đã thống nhất ban hành Quy chế phối hợp trong phòng, chống các hành vi trục lợi bảo biểm tại các đơn vị thuộc hệ thống BHXH Việt Nam.
Qua 5 năm thực hiện Quy chế, công tác phối hợp điều tra tội phạm lĩnh vực BHXH, BHYT giữa hai Ngành được thực hiện bài bản, đúng quy trình, thủ tục quy định. Hai bên đã có nhiều biện pháp, nâng cao hiệu quả phòng, chống tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT. Bên cạnh đó, công tác phối hợp bảo đảm an toàn tại các trụ sở tiếp công dân và các đơn vị trong hệ thống BHXH được duy trì thường xuyên, góp phần hạn chế các vụ việc nhiều người khiếu nại, tố cáo gây phức tạp về an ninh trật tự.
Từ năm 2012 đến nay, BHXH các tỉnh, thành thường xuyên chủ động thực hiện công tác thanh tra, kiểm tra, kịp thời trao đổi thông tin, phối hợp với Công an và các cơ quan có liên quan ở địa phương thực hiện 835 cuộc thanh tra, kiểm tra, xác minh liên ngành tại 2.308 đơn vị, doanh nghiệp (DN). Qua đó, đã phát hiện nhiều trường hợp lạm dụng, vi phạm theo quy mô từ nhỏ đến lớn. Đồng thời, yêu cầu chủ sử dụng lao động làm thủ tục tham gia BHXH bắt buộc cho 4.812 lao động; thực hiện khắc phục tiền nợ và truy thu với số tiền hơn 576 tỷ đồng; yêu cầu truy thu hơn 17 tỷ đồng tiền truy đóng BHXH, BHTN, BHYT và tiền chi sai do lạm dụng các chế độ BHXH; yêu cầu thu hồi, xuất toán 48,8 tỷ đồng do lạm dụng các chi phí khám chữa bệnh BHYT.
Trong quá trình triển khai đôn đốc thu hồi số tiền do thanh tra, kiểm tra và phát hiện trục lợi, kết quả số tiền đã khắc phục nợ hơn 252 tỷ đồng; thu hồi được số tiền hơn 6,4 tỷ đồng tiền truy đóng BHXH, BHTN, BHYT, tiền chi sai do lạm dụng các chế độ BHXH và số tiền hơn 3,1 tỷ đồng do chi sai, lạm dụng các chi phí khám chữa bệnh BHYT.
Theo Tổng Cục Cảnh sát, các hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực BHXH, BHYT, BHTN có dấu hiệu ngày càng gia tăng và diễn ra hết sức phức tạp. Ngoài các hành vi né tránh nghĩa vụ trích nộp BHXH, BHYT, nợ quỹ BHXH tiếp tục tái diễn, còn phát sinh nhiều hiện tượng vi phạm pháp luật khác như: các DN di chuyển khỏi nơi trú đóng hoặc DN không tồn tại đúng với địa chỉ trên giấy phép, tình trạng DN cho người lao động tăng lương đột biến, sau đó, lợi dụng các kẽ hở chính sách để lạm dụng, trục lợi quỹ BHXH, quỹ BHYT. Bên cạnh đó, các đối tượng còn lợi dụng chính sách khám chữa bệnh BHYT để lập khống hồ sơ khám, chữa bệnh để tuồn thuốc trong diện BHYT đem ra ngoài bán thu lợi bất chính, lập khống hồ sơ BHTN, bảo hiểm thai sản để chiếm đoạt tiền của cơ quan BHXH, dẫn đến tình trạng bội chi, mất cân đối quỹ BHXH, BHYT ở nhiều địa phương. Nguyên nhân là sơ hở trong quy định của pháp luật, chuyên môn liên quan đến lĩnh vực bảo hiểm.
Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Tài chính, Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Thị Minh và Trung tướng Trần Văn Vệ - Quyền Tổng Cục trưởng Tổng Cục Cảnh sát Bộ Công an, đề nghị thời gian tới, các đơn vị của hai ngành tăng cường công tác phối hợp, kế hoạch phối hợp phải đi vào từng nội dung cụ thể nhằm khắc phục triệt để tình trạng thiếu hỗ trợ, hợp tác với nhau; cùng nhau phối hợp trong công tác tham mưu, kiến nghị hoàn thiện các quy định, chế tài xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực BHXH phục vụ công tác ngăn chặn, phòng ngừa tội phạm vi phạm trong lĩnh vực này.
Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến các quy định của pháp luật liên quan đến lĩnh vực BHXH, BHYT, BHTN để người dân hiểu rõ và thực hiện tốt các quy định liên quan đến lĩnh vực này; lực lượng cảnh sát kinh tế và bảo hiểm các cấp phải thường xuyên cung cấp, trao đổi thông tin liên quan đến các hành vi vi phạm và tội phạm trong lĩnh vực bảo hiểm. Phối hợp tiếp tục triển khai, phổ biến những nội dung Quy chế mới tới các đơn vị trực thuộc hai Ngành, phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.
Dịp này, Tổng Cục Cảnh sát và BHXH Việt Nam đã ký kết Quy chế tiếp tục phối hợp trong công tác phòng, chống tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật BHXH, BHYT, BHTN giai đoạn 2017 - 2022.
Phạm Hà
