Nhiều bất cập, hạn chế
Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên thuộc hệ thống giáo dục quốc dân, đây được cho là “giai đoạn vàng” phát triển nhanh nhất trong cuộc đời mỗi người. Theo số liệu cập nhật mới nhất của Bộ GD - ĐT, năm học 2018 - 2019, Việt Nam có hơn 8 triệu trẻ em dưới 6 tuổi, trong đó, số trẻ đến cơ sở giáo dục mầm non là 5,4 triệu trẻ, số trẻ mầm non khuyết tật được học hòa nhập là 9.800 trẻ. Cùng với đó, toàn quốc có 15.501 trường mầm non công lập, 15.674 nhóm, lớp mầm non độc lập tư thục với hơn 95% các trường mầm non có bếp ăn và nhà vệ sinh đạt yêu cầu. Về chương trình giáo dục, hiện nay, Chương trình GDMN hiện hành được ban hành kèm thông tư 17/2009/TT-BGDĐT ngày 25.7.2009 và được sửa đổi, bổ sung bởi Thông tư 28/2016/TT-BGDĐT ngày 30.12.2016. Theo đó, chương trình GDMN xây dựng dưới dạng chương trình khung, bảo đảm tính khoa học, vừa sức với trẻ, hệ thống, đồng tâm phát triển từ dễ đến khó, bảo đảm tính liên thông giữa các độ tuổi và giữa các cấp học...Ở mỗi giai đoạn, chương trình GDMN có những định hướng về mục tiêu, nội dung và phương pháp giáo dục nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển của trẻ từ 3 tháng đến 6 tuổi; đồng thời phù hợp với sự đổi mới của các cấp học tiếp theo để trẻ được phát triển toàn diện, chuẩn bị tâm thế bước vào lớp 1.
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng, sau 10 năm triển khai, chương trình GDMN hiện hành đã bộc lộ những hạn chế cần điều chỉnh. Cụ thể, Phó Trưởng phòng GDMN, Sở GD - ĐT Hà Nội Đinh Thị Bích Thủy cho biết, chương trình chưa tiệm cận xu hướng quốc tế, cụ thể, chương trình chưa đề cập đến bình đẳng giới, chưa cho trẻ em làm quen với ngôn ngữ thứ 2 (Tiếng Anh), chưa tiếp cận công nghệ thông tin, phương pháp giáo dục còn bó hẹp trong các phương pháp truyền thống, nhiều giáo viên chưa thực sự sáng tạo trong việc xây dựng nội dung giáo dục, tình cảm, kỹ năng cảm xúc xã hội cho trẻ mới chỉ là nội dung tích hợp.
Cùng với đó, một số cán bộ quản lý GDMN nhìn nhận, thời gian thực hiện chế độ sinh hoạt một ngày của trẻ đang nhiều hơn số giờ làm việc của giáo viên theo Bộ luật Lao động. Theo đó, Bộ GD - ĐT cần nghiên cứu và ban hành văn bản hướng dẫn thực hiện chế độ làm việc cho giáo viên, ở bất cứ loại hình nào cũng nên tuân thủ thực hiện đúng 8 giờ làm việc/ngày, tuy nhiên, hiện nay, giáo viên mầm non đang phải làm việc hơn 10 giờ/ ngày, chưa kể thời gian giáo viên phải nghiên cứu đổi mới bài giảng, sáng tạo vật dụng, đồ chơi...
Xu hướng của thế giới
Nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển của trẻ trong giai đoạn hội nhập và thấy rõ những hạn chế còn tồn tại của chương trình GDMN hiện hành, Bộ GD - ĐT đang lấy ý kiến để xây dựng Chương trình GDMN sau năm 2020. Trong một báo cáo gửi hội thảo, TS Nguyễn Thị Nga và TS Chu Thị Hồng Nhung, Trung tâm nghiên cứu giáo dục mầm non (Viện Khoa học giáo dục Việt Nam) đã có những phân tích và đề xuất về xu hướng xây dựng chương trình giáo dục mầm non của các nước tiên tiến trên thế giới.
Theo nghiên cứu trên, các quốc gia đã xây dựng Chương trình GDMN theo hướng: lấy trẻ làm trung tâm; phát triển toàn diện; giáo dục hòa nhập; quan tâm đến cá nhân trẻ; công bằng và bình đẳng; giáo dục bắt nguồn từ chính trẻ và vì trẻ; chú trọng cho sự chuyển tiếp cho trẻ vào lớp 1. Ví dụ, Chương trình GDMN của một số quốc gia tiên tiến ở châu Âu như: Nga, Anh, Phần Lan, Thụy Sĩ, Ba Lan, Hà Lan... có chung quan điểm là giáo dục toàn diện, công bằng và bình đẳng trong giáo dục. Các quốc gia này đều chú trọng tầm quan trọng sự hợp tác chặt chẽ giữa giáo viên mầm non và phụ huynh, cộng đồng địa phương và các chuyên gia để đáp ứng nhu cầu của trẻ. Bên cạnh đó, nghiên cứu này cũng cho biết, chương trình GDMN của một số quốc gia như Mỹ được xây dựng trên quan điểm phát triển năng lực, chăm sóc giáo dục không tách rời giáo dục phát triển tình cảm, cá nhân và xã hội...
Còn tại các nước trong khu vực châu Á, trong khi Singapore, Hàn Quốc, Nhật Bản thì GDMN đã tiệm cận với chuẩn mực của các nước châu Âu về cả chương trình và phương thức giảng dạy, đồng thời, chú trọng bảo tồn nét văn hóa đặc trưng thì tại một số quốc gia khác trong khu vực đã và đang đổi mới Chương trình GDMN theo hướng giảm bớt sự gò bó trong phương pháp giảng dạy, chú trọng tính độc lập, đề cao quan điểm cá nhân của trẻ...
Theo đó, từ các nghiên cứu này, TS Nguyễn Thị Nga và TS Chu Thị Hồng Nhung đề xuất, để xây dựng được chương trình GDMN Việt Nam sau 2020 có chất lượng, Bộ GD - ĐT cần xác định rõ quan điểm, cách tiếp cận, mục tiêu, cấp độ, nội dung, hình thức của chương trình. Trong đó tính đến phát triển chương trình địa phương, nhà trường và tính liên thông giữa chương trình GDMN với chương trình phổ thông, đặc biệt tiếp cận các xu hướng để hội nhập thế giới.
daibieunhandan.vn
