Phân hóa, phân tầng rõ nét

- Thưa Thứ trưởng, đến nay, tuy chưa hết thời gian xét tuyển (đang xét tuyển nguyện vọng bổ sung đợt 3) nhưng cũng đã có khá đủ thông tin để đánh giá khái quát về kỳ thi THPT Quốc gia 2015 - kỳ thi đầu tiên vừa để xét công nhận tốt nghiệp THPT vừa làm cơ sở cho tuyển sinh CĐ, ĐH?

- Trên cơ sở nhiệm vụ quy định tại Nghị quyết 29, Hội nghị lần thứ Tám, Ban chấp hành Trung ương Đảng Khóa XI, có thể đánh giá kỳ thi THPT Quốc gia 2015 đã thành công trên nhiều phương diện. Trước hết, kỳ thi đã giảm áp lực và tốn kém cho xã hội. Trước đây, mỗi năm phải tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT và 3 đợt thi ĐH, CĐ, năm nay chỉ còn 1 đợt. Trước đây, kỳ thi được tổ chức tại nhiều trường ĐH, CĐ, nay chỉ diễn ra ở 38 trường đại học chủ trì cụm thi. Thời gian thi trước đây tối đa 9 ngày, nay tối đa 4 ngày. Thay cho việc phải đến thi tại một số thành phố lớn, nay thí sinh được thi tại tỉnh hoặc tỉnh lân cận. Áp lực cũng giảm nhiều khi trước đây phải thi từ 7 - 13 lượt môn thi, nay thí sinh chỉ phải dự thi từ 4 - 8 môn (thực tế thí sinh đăng ký phổ biến nhất là 4 - 5 môn). Việc phân thành hai loại cụm thi (xét tốt nghiệp THPT và tuyển sinh CĐ, ĐH) ngay trong một kỳ thi đã khắc phục được tình trạng một thí sinh đăng ký dự thi ở nhiều trường, nhiều đợt, tạo ra lượng lớn thí sinh “ảo”, gây khó khăn và lãng phí trong công tác chuẩn bị và tổ chức thi tuyển sinh.

- Theo ý kiến nhiều chuyên gia, điều cốt lõi cần quan tâm là tại thời điểm hiện nay chúng ta có khả năng ra được 1 đề thi đáp ứng được cả 2 mục đích và đánh giá đúng năng lực của thí sinh hay không. Kết quả kỳ thi THPT Quốc gia 2015 đã phản ánh vấn đề này như thế nào, thưa Thứ trưởng?

- Công tác ra đề thi trong kỳ thi THPT Quốc gia 2015 được đổi mới theo hướng đánh giá năng lực thí sinh, tăng cường câu hỏi vận dụng thực tiễn và câu hỏi mở, đòi hỏi thí sinh phải vận dụng kiến thức tổng hợp liên môn và hiểu biết xã hội để trả lời. Điều đó đã dẫn đến kết quả phổ điểm của các môn thi có sự phân hóa rõ nét. Đa số bài thi ở mức điểm trung bình, những bài thi điểm thấp hơn và điểm cao hơn ít dần; số thí sinh đạt điểm 10 và điểm cao năm nay ít hơn so với các năm trước. Như vậy, có thể thấy điểm thi phù hợp với năng lực của thí sinh, đề thi có độ phân hóa cao và công tác coi thi, chấm thi trung thực, tin cậy.

Sau 2 đợt xét tuyển, theo báo cáo của 443 trường ĐH, CĐ sử dụng kết quả kỳ thi THPT Quốc gia để xét tuyển và 194 trường có đề án tự chủ tuyển sinh, số lượng thí sinh trúng tuyển và số trường tuyển được đủ chỉ tiêu nhiều hơn so với năm trước. Cụ thể, đã có 554.953 thí sinh được xét trúng tuyển, đạt 85,74% chỉ tiêu đề ra; trong đó hệ ĐH tuyển được 415.870 đạt 97,6% chỉ tiêu; hệ CĐ tuyển được 139.083 đạt 63,21% chỉ tiêu. Con số này nhiều hơn so với số tuyển được của cả năm 2014. Điều đó cho thấy việc tổ chức kỳ thi THPT Quốc gia để xét tốt nghiệp THPT và cung cấp dữ liệu cho việc tuyển sinh ĐH, CĐ đã tạo thuận lợi cho thí sinh đăng ký xét tuyển và các trường cũng dễ dàng hơn trong tuyển sinh. Điểm trúng tuyển của các trường cũng thể hiện sự phân tầng khá rõ nét. Các trường top đầu đều có điểm trúng tuyển ở mức cao. Trong tất cả các nhóm trường ĐH và CĐ, dù điểm tuyển cao, trung bình hay thấp thì đều có một số trường tuyển sinh đủ chỉ tiêu ngay từ đợt 1.

Khắc phục học lệch, thực hiện phân luồng

- Bộ GD - ĐT chọn đổi mới thi cử làm khâu đột phá trong đổi mới giáo dục. Theo Thứ trưởng, kỳ thi THPT Quốc gia 2015 sẽ tác động như thế nào đến việc đổi mới phương pháp dạy học, thi, kiểm tra, đánh giá trong các trường phổ thông?

- Việc sử dụng kết quả 4 môn thi kết hợp với kết quả học tập tất cả các môn học ở lớp 12 của thí sinh để xét công nhận tốt nghiệp THPT đã góp phần khắc phục tình trạng học lệch, phù hợp với tinh thần giáo dục toàn diện trong Nghị quyết 29. Đề thi tăng cường câu hỏi mở, câu hỏi vận dụng gắn với thực tiễn đời sống, theo hướng đánh giá năng lực, đã góp phần thay đổi nhận thức, hành động học tập của học sinh từ tập trung trang bị kiến thức sang phát triển phẩm chất, năng lực toàn diện; đồng thời thay đổi nhận thức, nội dung và phương pháp dạy học, kiểm tra, đánh giá của giáo viên. Đây là tiền đề để xây dựng và thực hiện đổi mới chương trình, sách giáo khoa phổ thông trong thời gian tới.

Việc tổ chức đồng thời cụm thi tại tỉnh và cụm thi liên tỉnh đáp ứng mục đích dự thi của thí sinh, góp phần thực hiện phân luồng, hướng nghiệp học sinh sau THPT. Thí sinh phải cân nhắc, lựa chọn cụm thi, đồng thời cũng là lựa chọn con đường lập nghiệp của mình sau này, không còn tình trạng nhiều thí sinh có học lực yếu nhưng vẫn đăng ký dự thi tuyển sinh CĐ, ĐH để thỏa mãn tâm lý khoa cử và trông chờ ở sự may rủi như những năm trước.

- Năm 2016 vẫn duy trì kỳ thi THPT Quốc gia. Vậy, để khắc phục những vấn đề nảy sinh trong kỳ thi vừa qua, nhất là về phương diện kỹ thuật, Bộ sẽ có sự chuẩn bị ra sao từ bây giờ?

- Đúng là việc đăng ký dự thi và đăng ký xét tuyển cần được chuẩn bị tốt hơn về điều kiện công nghệ để có thể ứng dụng ở mức tối đa, phù hợp với điều kiện của các trường và điều kiện của thí sinh ở các vùng miền. Một số trường đủ điều kiện cần chuẩn bị tốt cơ sở hạ tầng để năm sau thực hiện đăng ký xét tuyển trực tuyến. Qua kỳ thi vừa qua cũng cho thấy, cần tăng cường giáo dục để học sinh thích nghi với việc tiếp cận công nghệ, có kỹ năng xử lý thông tin, sẵn sàng đăng ký trực tuyến…

Công tác tuyên truyền, hướng dẫn thực hiện kỳ thi phải đẩy mạnh từ tuyến cơ sở để thí sinh, gia đình, nhà trường hiểu đúng, thực hiện tốt các quy định mới về tuyển sinh; yên tâm lựa chọn và sử dụng phương thức đăng ký xét tuyển tại địa phương, qua bưu điện hoặc trực tuyến, tránh hiện tượng một số thí sinh và người nhà đến trực tiếp các trường ĐH, CĐ để đăng ký xét tuyển như đợt 1 năm nay, gây tốn kém, bức xúc trong dư luận. Khi cần thiết, Bộ sẽ tổ chức họp báo kịp thời để giải thích cho thí sinh và định hướng dư luận.

- Xin cảm ơn Thứ trưởng!

 “Cơ chế thi trước, tuyển sau đã khắc phục được cơ bản hiện tượng thí sinh có điểm cao mà vẫn trượt ĐH, CĐ; bước đầu tạo ra sự phân tầng chất lượng trong hệ thống các trường ĐH, CĐ. Sau năm 2015, các trường cần mạnh dạn khẳng định uy tín của mình để xác định ngưỡng điểm nhận đăng ký xét tuyển sát với mức điểm trúng tuyển. Ngành giáo dục và đào tạo sẽ tăng cường quyền tự chủ cho các trường ĐH, CĐ trong tuyển sinh. Chúng ta cũng cần rèn luyện thói quen tự lập, ý thức trách nhiệm cho học sinh trong việc nắm chắc Quy chế thi, Quy chế tuyển sinh; xác định đúng đam mê nghề nghiệp, nguyện vọng và năng lực bản thân, có bản lĩnh, lập trường trong chọn ngành, chọn trường phù hợp. Đó cũng là những kỹ năng sống cần giáo dục để chuẩn bị cho môi trường tự học, tự nghiên cứu ở CĐ, ĐH và tham gia hội nhập quốc tế”.

Thứ trưởng Bộ GD - ĐT Bùi Văn Ga

Người đại biểu nhân dân