Tháng 3 - Tháng phim Ẩm thực Pháp do Trung tâm Văn hóa Pháp tại Hà Nội giới thiệu bắt đầu bằng buổi chiếu phim tài liệu “Ẩm thực và đời sống” của Emmanuel Morice và Nicolas Thom. Bộ phim như một gợi mở nhẹ nhàng cho hành trình khám phá nền ẩm thực tinh tế của nước Pháp. Trong căn bếp của nhà hàng, người đầu bếp vừa nấu ăn, vừa hăng say kể về cuộc sống của ông, lý do ông không theo học các đầu bếp hàng đầu mà tự mở nhà hàng riêng, những yêu cầu kỹ tính về đồ ăn thức uống, cách nấu nướng... Ông có vợ là một người thử rượu tinh tế, họ cùng mở nhà hàng không phải để làm những món ăn nổi tiếng của Pháp mà là tìm cách tạo ra những món ăn tưởng chừng rất đơn giản, phổ biến truyền thống theo cách cầu kỳ nhất, ngon nhất có thể.
Khán giả bắt gặp trong phim truyền thống ẩm thực, sự tôn vinh rượu vang, con sông Loire, chủ nghĩa hưởng lạc của Epicurus thông qua chân dung của cặp vợ chồng Gérard và Catherine Bossé. Qua gặp gỡ với các nghệ nhân làm rượu vang có tiếng của Pháp, cuộc đối thoại giữa các nhân vật, mối liên hệ giữa ẩm thực và rượu vang được thể hiện khéo léo, cho thấy đòi hỏi khắt khe về sự kết hợp trong đồ ăn thức uống. Những khái niệm nguyên liệu theo mùa, vang tự nhiên… ẩn chứa quan điểm mang tính triết lý về ẩm thực và cuộc sống. Như thông điệp mà nhà làm phim muốn gửi đến: Xem phim này để thấy được triết lý của những người thực sự biết cách hưởng thụ cuộc sống thông qua ăn uống, trên hết, họ luôn có một điều gì đó để xây dựng, bảo vệ.
Đạo diễn Emmanuel Morice chia sẻ, bộ phim dịch sang tiếng Việt là “Ẩm thực và đời sống” nhưng thực ra nên hiểu đơn giản là căn bếp của những người xung quanh. Trong đó, mọi người sẽ không thấy hoàn toàn hào nhoáng như những gì về ẩm thực Pháp trên truyền hình hay nhắc đến, thường dành cho những đầu bếp cao cấp, nhà hàng hạng sang… Thay vào đó là một khía cạnh khác, tập trung vào thứ ẩm thực được tạo ra bởi nguồn thực phẩm tươi nhất, qua bàn tay của người đầu bếp chân thành, cẩn thận chọn lựa đến khi đạt độ tinh tế, đủ khiến thực khách say mê. Vì thế, ẩm thực Pháp chính là sự tự nhiên theo kiểu chỉ cần có giống nho tốt thì rượu vang sẽ tự hình thành, cộng thêm nguyên tắc tối thượng: Một đầu bếp không ăn món ăn do chính tay mình làm, một người làm rượu vang không uống loại rượu vang do chính tay mình làm, là một người không biết gì cả.
Một cách vận hành khác
Ẩm thực không đơn giản chỉ là món ăn mà còn nói lên mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên, chỉ ra tính nhân văn của những người chọn cho mình bổn phận tạo ra nó. Những câu chuyện của đầu bếp, trên bàn ăn… là dẫn chứng sống động cho linh hồn của một nền ẩm thực. Như cách các nghệ nhân Pháp bắt đầu từ việc chăm sóc chu đáo ngôi vườn của mình, kiên nhẫn chờ đợi đến khi cho ra thứ rượu vang thứ thiệt và hoàn toàn cự tuyệt với chất phụ gia. Hay câu chuyện giữa anh đánh cá với người đầu bếp, anh kể lại lần đầu tiên mang cá đến bán cho ông, nói rằng cần 15 franc cho một kilôgram nhưng ông bảo sẽ mua với giá 17 franc. Vấn đề không phải ai giàu hơn ai, mà ở đây là chuyện người đầu bếp đã biết đánh giá xứng đáng công sức bỏ ra để có được nguồn nguyên liệu sạch, ngon như vậy…
Có một luật mới được đặt ra, một cách vận hành ngầm ẩn giữa người mua và người bán để cuối cùng bảo đảm chất lượng cao nhất của đồ ăn, thức uống. Đó là một triết lý hay của những người thực sự tâm huyết gìn giữ, tiếp nối truyền thống ẩm thực Pháp. Thế nhưng, thực tế cuộc sống hiện nay phần đông có cách vận hành khác. Nói như đạo diễn Nguyễn Hoàng Điệp, những việc như đi chợ thích mặc cả, thích mua đồ phải rẻ… được coi là đương nhiên. Trong khi đó, nếu thử nhìn vấn đề theo cách ngược lại, chúng ta sẽ có sự cộng hưởng đem lại giá trị ẩm thực tốt hơn nhiều.
“Ăn sạch, uống sạch, trồng sạch” là thông điệp được Viện Pháp đưa ra khi tổ chức Tháng phim Ẩm thực Pháp, song hàng chục tác phẩm điện ảnh xoay quanh đề tài này có sức gợi hơn thế. Đằng sau câu chuyện về chế biến món ăn, làm rượu vang, về công việc của các nghệ nhân nổi tiếng trong làng ẩm thực Pháp, là niềm hăng say lao động, tận tụy cùng giấc mơ đưa ra khắp năm châu thứ ẩm thực thực sự vì con người. “Chúng tôi làm phim vì những con người đó giúp chúng tôi thay đổi rất nhiều trong cách nhìn về ẩm thực, cuộc sống, trân trọng sự tài hoa và cách họ đối xử với công việc của mình. Bộ phim đã được Viện Pháp mua lại và tổ chức quảng bá vòng quanh một số nước châu Á. Đó cũng là một cách chúng tôi cùng với các nhân vật của mình, xây dựng và bảo vệ nền ẩm thực Pháp” - đạo diễn Emmanuel Morice nói.
daibieunhandan.vn
