Chiến thắng đối ngoại
Thỏa thuận đạt được sau chặng đường dài đàm phán căng thẳng giữa Iran và nhóm P5+1 (gồm 5 nước ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc gồm Mỹ, Anh, Pháp, Nga, Trung Quốc cùng với Đức) tại Vienna (Áo) được xem là chiến thắng lớn về mặt ngoại giao của cả Tổng thống Obama và người đồng cấp Iran Hassan Rouhani. Chủ nhân Nhà Trắng coi thỏa thuận hạt nhân của Iran là vấn đề trọng tâm trong chính sách đối ngoại của mình, trong khi ông Rouhani từng cam kết giảm bớt sự cô lập ngoại giao đối với quốc gia Hồi giáo khi đắc cử Tổng thống năm 2013.
Trong bài phát biểu được phát trực tiếp trên truyền hình Mỹ, Tổng thống Obama nhấn mạnh thỏa thuận chứng tỏ “chính sách ngoại giao của Mỹ có thể mang lại thay đổi thực sự và có ý nghĩa”. Vị Tổng thống thứ 44 của nước Mỹ có quyền hãnh diện vì một trong những nguyên tắc cơ bản trong chính sách ngoại giao mà ông theo đuổi đã được thực hiện cụ thể, đó là dành cơ may cho đối thoại, kể cả với kẻ thù của nước Mỹ. Khi nhận giải Nobel Hòa bình năm 2009, Tổng thống Obama tuyên bố phải “luôn luôn tìm sự quân bình giữa cô lập và hợp tác, giữa áp lực và khuyến khích. Nếu chỉ trừng phạt mà không có cử chỉ thân thiện, nếu chỉ lên án mà không thảo luận thì chắc chắn sẽ gặp thất bại”. Điều này đã được ông thể hiện bằng những quyết định táo bạo: trực tiếp gọi điện cho tân Tổng thống Iran Hassan Rouhani (tháng 9.2013) dẫn đến vòng đàm phán kéo dài 21 tháng và thỏa thuận ngày 14.7 tại Vienna. Đây là một sự thay đổi cơ bản sau nhiều thập kỷ thực thi chiến lược ngăn chặn và không thỏa hiệp với “kẻ thù”.
Việc đạt được thỏa thuận hạt nhân được giới học giả đánh giá là chiến tích quan trọng nhất trong hai nhiệm kỳ Tổng thống của ông Obama. Bởi giải quyết được vấn đề hạt nhânIransẽ đưa đến những thay đổi địa - chính trị quan trọng hơn nhiều so với việc bình thường hóa quan hệ vớiCuba. Bà Suzanne Maloney, chuyên gia của viện Brookings Instituton, thậm chí so sánh, thành quả của Tổng thống Obama sánh ngang với nỗ lực ngoại giao của cố Tổng thống Ronald Reagan nhằm giải trừ quân bị với Liên Xô trước đây.
Cửa ải đối nội
Việc đạt được một thỏa thuận hạt nhân toàn diện vớiIranlà trở ngại lớn nhất, nhưng chính quyền Tổng thống Obama đã vượt qua được. Song vẫn còn nhiều cửa ải khác ở phía trước, trong đó quan trọng nhất là thuyết phục Quốc hội Mỹ chấp nhận thỏa thuận này. Các nghị sĩ Mỹ sẽ có 60 ngày để xem xét thỏa thuận và đây sẽ là khoảng thời gian đầy kịch tính với các hoạt động vận động hành lang của cả hai phe ủng hộ và chống. Lo ngại rằng thỏa thuận này không đủ sức răn đe, Quốc hội Mỹ có thể thông qua một nghị quyết ngăn chặn Tổng thống Obama dỡ bỏ hầu hết các biện pháp trừng phạt vớiIran. Ông Obama có quyền phủ quyết, song phe đối lập có thể vượt qua quyền phủ quyết của Tổng thống nếu họ huy động được 2/3 số phiếu ủng hộ. Chủ tịch Hạ viện John Boehner thậm chí cam kết sẽ đấu tranh tới cùng.
Giới chuyên gia cũng chỉ ra một nguy cơ, người kế nhiệm ông Obama sẽ tìm cách bãi bỏ thỏa thuận hạt nhân vớiIran. Phát biểu tại chiến dịch vận động ởNevada, ứng viên Tổng thống Scott Walker, Thống đốc bangWisconsin, tuyên bố nước Mỹ cần một vị Tổng thống có thể chấm dứt thỏa thuận tồi tệ này vớiIran. Một ứng viên khác là ông Perry, cựu Thống đốc bangTexas, cũng có cùng quan điểm khi nói rằng một trong những hành động đầu tiên nếu ông đắc cử Tổng thống sẽ là “bãi bỏ hoàn toàn thỏa thuận này”.
Và cho dù thỏa thuận có vượt qua được rào cản tại Quốc hội Mỹ, các nghị sĩ Cộng hòa vẫn có thể gây trở ngại trong giai đoạn tiếp theo, đó là giai đoạn thực thi thỏa thuận. Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đã lên tiếng thừa nhận điều này, khi tuyên bố “chúng ta đang chuẩn bị bước sang một giai đoạn mới, giai đoạn không kém phần quan trọng và có thể rất khó khăn, đó là giai đoạn thực hiện thỏa thuận”
Người đại biểu nhân dân
