Khoảng trống khó lấp

Ông McCarthy hiện đang giữ chức lãnh đạo phe đa số tại Hạ viện, tức là có quyền lực hàng thứ hai chỉ sau chức Chủ tịch Hạ viện. Phe Cộng hòa đã gần như chắc chắn về việc ông McCarthy sẽ thay thế Chủ tịch John Boehner khi ông này từ chức vào cuối tháng 10. Chính vì vậy, quyết định rút lui của ông khiến đảng Cộng hòa không khỏi bất ngờ và lo lắng bởi vị trí Chủ tịch là một khoảng trống khó lấp. 

Khi giải thích về lý do rút lui của mình, dân biểu McCarthy cho rằng, người đứng đầu Hạ viện kế nhiệm ông John Boehner cần là một gương mặt mới, có tầm ảnh hưởng, có khả năng củng cố đoàn kết nội khối. Ông tự nhận mình không có đủ khả năng đó. Thế nhưng theo các nguồn tin trong nội bộ, dân biểu McCarthy buộc phải rút lui do sức ép từ một nhóm gồm các đảng viên cực hữu rất có thế lực của phe Cộng hòa. Chính nhóm bảo thủ này đã gây áp lực buộc Chủ tịch đương nhiệm Boehner phải từ chức với những chỉ trích rằng, Quốc hội dưới sự lãnh đạo của ông, đã tỏ ra quá nhượng bộ Tổng thống Obama và đảng Dân chủ. Các nhà phân tích cho rằng, ông McCarthy có thể dễ dàng giành được đề cử của đảng Cộng hòa nhưng khó có thể giành được 218 phiếu bầu cần thiết trong phiên bỏ phiếu toàn thể đáng lẽ diễn ra vào ngày 29.10. Nhóm nghị sĩ bảo thủ đầy thế lực trên đã khẳng định sẽ tập trung đủ lực lượng để ngăn cản ông McCarthy. 

Phản ứng trước sự việc ngoài mong đợi này, Chủ tịch Hạ viện Boehner khẳng định ông sẽ tại nhiệm cho đến khi Hạ viện tìm được Chủ tịch mới. Ông Boehner sau đó cũng đã đề nghị Dân biểu Paul Ryan bước vào cuộc đua. Vị Chủ tịch Hạ viện đương nhiệm cho rằng ông Ryan là người duy nhất có khả năng đoàn kết các nghị sĩ của đảng Cộng hòa tại Hạ viện vào “thời điểm khủng hoảng” hiện nay. Ông Ryan, người từng tuyên bố không quan tâm đến việc chạy đua vào cương vị Chủ tịch Hạ viện, vẫn chưa đưa ra phản ứng trước đề xuất trên. Nhưng ngay lập tức, một số nhân vật uy tín của đảng Cộng hòa đã lên tiếng ủng hộ Hạ nghị sĩ Ryan. Ông Ryan đến từ bang Wisconsin, 45 tuổi, hiện là Chủ tịch Ủy ban Thuế vụ và An sinh xã hội Hạ viện, từng được đảng Cộng hòa đề cử cho vị trí Phó tổng thống trong kỳ bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2012.

Trước đó, Dân biểu Jason Chaffetz, Chủ tịch Ủy ban Giám sát và Cải cách tại Hạ viện, cũng đã tuyên bố tham gia cuộc đua. Tuy nhiên, ông không được nhiều đồng nghiệp đánh giá cao.

Quyền lực của một nhóm nhỏ

Các nhà phân tích cho rằng, cùng với sự ra đi của Chủ tịch Hạ viện Boehner, việc nhân vật thứ hai của đảng Cộng hòa tại Hạ viện rút lui khỏi danh sách đề cử đã cho thấy cuộc đấu đá nghiêm trọng giữa các phe phái thế lực trong nội bộ đảng này.

Phe bảo thủ cực đoan cáo buộc rằng, dưới sự lãnh đạo của “những nhân vật mềm yếu” trong đó có Chủ tịch Hạ viện Boehner, phe Cộng hòa đã nhượng bộ chính quyền Dân chủ của Tổng thống Barack Obama trong quá nhiều vấn đề, cả ở lĩnh vực đối nội cũng như đối ngoại. Do đó, họ muốn rằng tân Chủ tịch Hạ viện phải tỏ ra cương quyết hơn nữa trong thời điểm các bên đang nỗ lực chứng minh cho cử tri thấy rằng, họ có thể chi phối mọi việc một cách hiệu quả trước thềm bầu cử tổng thống tháng 11.2016.       

Thách thức cần giải quyết hiện nay của đảng Cộng hòa là hàn gắn bất đồng để bầu ra lãnh đạo Hạ viện mới. Tuy nhiên, đây là một nhiệm vụ không dễ dàng bởi ứng cử viên phải cho thấy sự khác biệt với ông Boehner nếu muốn nhận được sự ủng hộ của nhóm 40 dân biểu Cộng hòa theo đường lối bảo thủ cực đoan ủng hộ phong trào đảng Trà, những người đã gây sức ép buộc ông Boehner từ chức. Cuộc chiến đầu tiên đối với tân chủ tịch là cuộc bỏ phiếu nâng trần nợ công vào đầu tháng 11 tới để tránh nguy cơ Chính phủ đóng cửa. 

Giới phân tích cho rằng mâu thuẫn nội bộ của phe Cộng hòa vô hình trung đang mang lại lợi thế cho đảng Dân chủ. Không chỉ giới hạn ở phạm vi Hạ viện, trong vận động tranh cử giành tấm vé của đảng tham gia cuộc đua vào Nhà Trắng năm sau, các thống đốc và thượng nghị giàu kinh nghiệm chính trường của Cộng hòa đã bị “kẻ ngoại đạo” Donald Trump phần nào lấn át. Nhân vật mới đã dẫn đầu về tỷ lệ người dân ủng hộ trong các cuộc thăm dò mới nhất. 

Mọi hy vọng của Cộng hòa giờ đây đặt vào Dân biểu Ryan. Trong nội bộ đảng này cũng đã có những tiếng nói mạnh mẽ hơn phản đối các thành viên siêu bảo thủ. Dân biểu Peter King thì tuyên bố không thể để tình trạng một nhóm nhỏ các nghị sĩ “tống tiền” Cộng hòa và Quốc hội. Chủ tịch Boehner khẳng định Hạ viện không được phép tê liệt và điều này phụ thuộc vào sự đoàn kết của các thành viên. Theo ông, đã đến lúc gạt bỏ những bức tường vô hình của sự chia rẽ, các nghị sĩ phải lắng nghe và tôn trọng ý kiến của nhau.

Người đại biểu nhân dân