Tổng thống đương nhiệm Francois Hollande và hai đối thủ gồm người tiền nhiệm Nicolas Sarkozy theo đường lối trung hữu và lãnh tụ phe cực hữu Marine Le Pen là những ứng cử viên sáng giá cho vị trí ông chủ Điện Elysée tương lai. Từng chính khách này đã tận dụng các vụ khủng bố để đánh bóng bản thân. Trước khi xảy ra các vụ tấn công, tỷ lệ người dân ủng hộ Tổng thống Hollande, 61 tuổi, là thành viên đảng Xã hội, là khá thấp do thất nghiệp cao và kinh tế trì trệ. Với ông, đây là cơ hội để xây dựng hình ảnh của một nhà lãnh đạo mới - một vị Tổng thống thời chiến đầy quyết đoán và là một người cha đầy tình yêu thương. Ông đã tuyên bố một cuộc chiến không khoan nhượng chống thánh chiến Hồi giáo nhằm bảo vệ các lợi ích quốc gia.
Nhật báo Le Monde ủng hộ đường lối trung tả đã chạy tít bài “An ninh đảo chiều của Hollande”. Vay mượn ý tưởng từ đối thủ cánh hữu, ông Hollande đã thông báo một kế hoạch tham vọng gồm tăng mạnh ngân sách cho lực lượng bảo vệ pháp luật, sửa đổi Hiến pháp cho phép mở rộng quyền hạn khẩn cấp trong cuộc chiến chống khủng bố, hủy bỏ quy chế hai quốc tịch. Điện Elysée cũng đẩy mạnh các chiến dịch không kích tạiSyria, hối thúc Mỹ và Nga phối hợp với Pháp trong cuộc chiến chống kẻ thù chung thay vì đứng đầu hai liên quân tại Syria.
Trong khi đó, ông Sarkozy, 60 tuổi, đang phải ngập ngừng lựa chọn giữa một bên là hối thúc người dân, không phân biệt đảng phái, nêu cao tinh thần đoàn kết dân tộc trong giai đoạn khủng hoảng và một bên là lợi dụng tình hình để chỉ trích đối thủ (ông Hollande) vốn bị ông đánh giá là yếu đuối và không quyết đoán. Ông Sarkozy cho rằng nước Pháp cần thay đổi các chính sách đối ngoại và an ninh, hợp tác với Nga trong xử lý cuộc xung đột ở Syria và siết chặt an ninh nội địa, đặc biệt là “khoanh vùng” hơn 11.500 tín đồ Hồi giáo bị liệt vào danh sách “đối tượng cực đoan hóa cần theo dõi”. Tuy nhiên, chính khách này tỏ ra khá lưỡng lự với đề xuất sửa đổi Hiến pháp để phù hợp với thời chiến.
Mâu thuẫn cũng bộc lộ trong các phản ứng của thủ lĩnh đảng Mặt trận dân tộc (FN) cực hữu Marine Le Pen, 47 tuổi. Lúc đầu, nữ chính khách này khá hạ giọng trong các phát biểu chỉ trích tín đồ Hồi giáo, phản đối nhập cư trước đây của mình. Nhưng điều này kéo dài không lâu. Ngay sau đó, trong phiên họp Quốc hội lưỡng viện hiếm hoi, bà đã giành cho Tổng thống Hollande sự ủng hộ sau khi ông này tuyên bố nước Pháp đang trong một cuộc chiến với các tay súng của “Nhà nước Hồi giáo” (IS) tự xưng - những kẻ đã thực hiện các vụ tấn công 11.9 tại Pháp (ngầm so sánh với các vụ khủng bố tại Mỹ ngày 11.9.2001). Nữ chính khách cực hữu đã tỏ sự giận dữ khi biết các tay súng tấn công tại Paris là thế hệ thứ hai trong các gia đình nhập cư đến từ Ảrập và một đối tượng đã trà trộn vào dòng người tỵ nạn Syria vừa vào châu Âu. Trong phản ứng đầu tiên, bà đánh giá Tổng thống Hollande đã có bước chuyển tích cực trong hợp tác với Nga và củng cố lực lượng cảnh sát. Nhưng phát biểu trên truyền hình sau đó, chính khách này cho rằng các biện pháp đề xuất của Elysée là chưa đủ và Chính phủ nên từ chức. Theo bà, người dân đã thiệt mạng vì sự bất lực của các chính quyền.
Cơ hội cho Hollande
Trong những tình huống ngoại lệ, ông Hollande có lợi thế hơn hẳn so với hai đối thủ còn lại vì ông nắm trong tay thực quyền - chính phủ độc quyền hành động - trong khi các chính khách đối lập chỉ có thể phát ngôn. Tổng thống Hollande thậm chí đã mời cả ông Sarkozy và bà Le Pen đến dinh thự để chơi ván bài đoàn kết dân tộc.
Các vụ tấn công khủng bố tạiParisđã làm thay đổi cục diện cuộc đua tam mã tới điện Elysée. Trước đó, nhiều chuyên gia phân tích nhận định ứng cử viên đảng cánh tả (ông Hollande) sẽ thua ngay ở vòng một cũng giống như trường hợp của ông Lionel Jospin năm 2002, nhường đường đua vòng hai cho đối thủ Sarkozy và Le Pen.
Jean-Daniel Levy đến từ Viện Thăm dò Harris Interactive đánh giá, trong tình thế hiện nay, không có chỗ cho sự trung dung, có nghĩa là phe cực hữu và cực tả sẽ lên ngôi. Nguyên nhân là vì đây là sở trường truyền thống của cực hữu, trong khi phe cực tả đã thấy được sự cần thiết phải thay đổi để bảo đảm an ninh quốc gia.
Trong những tuần tới, Tổng thống Hollande có nhiều “đất diễn” khi tới Nga và Mỹ nhằm thuyết phục hai cường quốc bắt tay chống IS. Chính khách này cũng hướng tới châu Âu với những tuyên bố sẽ sự hỗ trợ đa phương và đánh trúng tâm lý lo ngại của người dân khi khẳng định tăng chi ngân sách là cần thiết để bảo đảm an ninh. Tuy nhiên, cũng không thể chủ quan nghĩ rằng người dân Pháp sẽ dễ dàng bỏ qua những kết quả tăng trưởng kinh tế khiêm tốn. Khi cơn sốc và sợ hãi ban đầu qua đi, người dân sẽ có nhiều tâm trạng và thời gian hơn để nghĩ tới các vấn đề cơm áo gạo tiền. Và khi đó, có thể cục diện cuộc đua lại thay đổi.
Trước khi xảy ra vụ tấn công của phần tử thánh chiến Hồi giáo nhằm vào tòa soạn báo Charlie Hebdo và một siêu thị của người Do Thái tại Paris trong tháng 1, uy tín của Tổng thống Hollande ở mức thấp kỷ lục 13%. Tình hình đã được cải thiện khi ông dẫn đầu đoàn tuần hành lên tới 1 triệu người gồm nhiều lãnh đạo thế giới để ủng hộ hòa bình, kêu gọi bảo vệ phẩm giá đất nước kết hợp với các biện pháp an ninh tăng cường. Tuy nhiên, sự thay đổi tích cực này không kéo dài. Đảng Xã hội đã thất bại đau đớn tại các cuộc bầu cử địa phương tháng 3 vừa qua.
Đại biểu nhân dân
