Cuộc đua tam mã

Đầu tháng 8, Thủ tướng Stephen Harper đã thông báo giải tán nghị viện và kêu gọi tổ chức tổng tuyển cử vào tháng 10. Thông báo được đưa ra sau cuộc họp giữa ông và toàn quyền Canada David Johnston, đại diện cho Nữ hoàng Elizabeth II - nhà lãnh đạo trên danh nghĩa củaCanada. Cuộc tổng tuyển cử lần này mở ra choCanadahai hướng đi. Một là củng cố những chính sách của đảng Bảo thủ (CPC) cầm quyền của Thủ tướng Harper. Hai là theo đường lối cấp tiến như cam kết của đảng Dân chủ mới (NDP) và Tự do (LIB).

Tình hình trở nên khó dự đoán khi ba đảng lớn nói trên tiếp tục bám sát nhau về tỷ lệ ủng hộ của người dân, xấp xỉ quanh ngưỡng 31% với sai số khoảng 3%. Các vấn đề cử triCanadađặt nhiều quan tâm trong cuộc bầu cử này gồm kinh tế, môi trường, thuế, quan hệ quốc tế và an ninh - chống khủng bố. Nội dung tranh cử của các đảng cũng xoay quanh những vấn đề trên

Trong lĩnh vực đối nội, CPC tập trung đề cao chính sách giảm thuế cho gia đình có trẻ em và bảo đảm an ninh, an toàn cho ngườiCanada. LIB chủ trương giảm thuế cho tầng lớp trung lưu đồng thời tăng thuế đối với người có thu nhập cao (từ 200.000 dollar Canada/năm trở lên), cam kết xây dựng chính phủ công bằng, cởi mở và đưa ra kế hoạch bảo vệ môi trường đi đôi với tăng trưởng kinh tế. NDP cũng nhấn mạnh tạo điều kiện cho tầng lớp trung lưu thông qua tạo việc làm, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế thông qua cải thiện các dịch vụ xã hội và bảo vệ môi trường bằng cách cắt giảm khí thải nhà kính.

Trên phương diện đối ngoại, CPC của Thủ tướng Stephen Harper ưu tiên thúc đẩy chủ quyền ở Bắc Cực, tăng cường thúc đẩy vấn đề Ukraine, quan hệ với Israel, tiếp tục chính sách tăng cường quan hệ với các đối tác chủ chốt tại châu Á - Thái Bình Dương. Đảng này để ngỏ khả năng tăng cường can dự vào các vấn đề tự do dân chủ, tôn giáo thông qua việc thành lập một văn phòng tự do tôn giáo tại Bộ Ngoại giao.

Trong khi đó, NDP tập trung vào các vấn đề hợp tác quốc tế, đẩy mạnh vị thế củaCanadatrên trường quốc tế. Các chuyên gia khó dự đoán về xu hướng ưu tiên trong các chính sách của đảng Tự do (LIB) do trong suốt 10 năm, chính đảng này không tham gia Chính phủ liên minh. Tuy nhiên, một trong những nội dung lớn sẽ ảnh hưởng đến chiến dịch vận động bầu cử tạiCanadalà vấn đề đàm phán Hiệp định Đối tác thương mại xuyên Thái Bình Dương (TPP).

Quan hệ với cường quốc láng giềng Mỹ cũng là vấn đề được cử tri quan tâm hàng đầu.Washingtonlà đối tác kinh tế chính, và là đồng minh quan trọng củaOttawatrong tương lai gần. Bên cạnh đó, chính phủ tương lai củaCanadacũng cần củng cố quan hệ với các đối tác tại khu vực châu Mỹ, nhất là vớiMexico, một đối tác quan trọng trong Hiệp định Thương mại tự do Bắc Mỹ (NAFTA).

Đảng Bảo thủ cầm quyền được nhận định là có nhiều bất lợi khi kinh tếCanadabước vào suy thoái lần thứ hai trong 6 năm. Gần đây, kinh tếCanadalại tiếp tục đón nhận những tín hiệu xấu từ thị trường Trung Quốc, một trong những đối tác kinh tế lớn tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

Hỗn loạn hậu bầu cử

Với một tương quan lực lượng như vậy, đa phần giới phân tích nhận định khả năng một đảng giành được đa số trong 338 ghế ở Quốc hội là điều không tưởng. Vì vậy, giải pháp là hình thành liên minh cầm quyền gồm các đảng, hoặc ít nhất một thỏa thuận cho phép một đảng lãnh đạo đất nước với sự giúp đỡ của các đảng còn lại. Mark Jarvis, nhà phân tích của Trung tâm Nghiên cứu Mowat có trụ sở ở Toronto, dự báo tình trạng lộn xộn, bất đồng và tranh cãi có thể sẽ xảy ra. Trong kịch bản tồi tệ nhất, các chính đảng có thể vấp phải nhiều tranh luận về việc ai có quyền hợp pháp để thành lập Chính phủ.

Nếu đảng Bảo chủ của ông Harper giành được nhiều số ghế hơn 2 đảng đối lập trung tả - LIB và NDP, thì theo truyền thống, Toàn quyềnCanadasẽ yêu cầu ông Harper thành lập Chính phủ mới.

Tuy nhiên, một số chuyên gia nghiên cứu về Hiến pháp cho rằng đề xuất của bàElizabethMay - Chủ tịch đảng Xanh - có thể là sự thay thế khả thi và giúp giảm bất ổn. Đó là hai đảng cánh tả chính sẽ nắm quyền ngay lập tức nếu Thủ tướng Harper của đảng Bảo thủ không nhận được đa số phiếu, cho dù đảng của ông giành được nhiều ghế hơn các đảng khác. Lý do là nếu ông Harper vẫn thành lập Chính phủ khi không giành được đa số ghế hay số phiếu ủng hộ, thì sẽ phải đối mặt với rủi ro là Chính phủ nhanh chóng sụp đổ. Ông Harper có nguy cơ thất bại trong cuộc bỏ phiếu đầu tiên ở Hạ viện sau cuộc tổng tuyển cử, tức cuộc bỏ phiếu về chương trình hành động của Chính phủ.

Bà May đề xuất rằng, Toàn quyền Johnston không nên đợi đến khi việc đó xảy ra, mà thay vào đó nên yêu cầu LIB và NDP thành lập Chính phủ nếu họ đã sẵn sàng hỗ trợ lẫn nhau. Theo bà May, đảng Xanh vốn chỉ nhận được tỷ lệ ủng hộ 4% trong cuộc điều tra, sẽ không tham gia liên minh.

Edward Schreyer, cựu Toàn quyền Canada giai đoạn 1979 - 1984, nói rằng nếu các đảng có thể cho thấy họ sẽ thành lập được liên minh với sự ủng hộ đa số, thì họ sẽ được phép thành lập Chính phủ. Ông nói: “Điều mà đất nước cần, điều mà Toàn quyền phải tìm kiếm, đó là dấu hiệu một Chính phủ ổn định”.

Nguy cơ khủng hoảng chính trị bùng nổ gay gắt trong bối cảnh kinh tế khó khăn với vấn nạn di cư và khủng bố diễn biến khó lường là không đến mức báo động. Tuy nhiên, các nhà đầu tư và chuyên gia kinh tế cảnh báo rằng bất ổn chính trị kéo dài có thể làm xói mòn thị trường tài chính Canada vào thời điểm khi nền kinh tế nước này suy thoái, đồng dollar Canada cũng đang giao dịch ở mức thấp trong gần 11 năm qua. Chuyên gia kinh tế David Madani tại Viện nghiên cứu Capital Economics, cho rằng việc không chắc chắn ai là người lãnh đạo sẽ không có lợi cho tăng trưởng GDP và cải thiện tình trạng thất nghiệp.

Người đại biểu nhân dân