Sẵn sàng khép lại quá khứ

Tổng thống Mỹ Obama sẽ có chuyến thăm Nhật Bản trong hai ngày 26-27.5, ngay sau chuyến công du ViệtNam. Trong khuôn khổ chuyến thăm, ông sẽ đặt chân tới Công viên Hòa bình, nơi quả bom nguyên tử của Mỹ rơi xuống năm 1945. Tuy nhiên, giới chức Nhà Trắng đã đưa ra nhiều tuyên bố ngầm nhấn mạnh ông Obama sẽ không có bất kỳ lời xin lỗi nào về những gì từng diễn ra trong quá khứ. Phó Cố vấn An ninh quốc gia Ben Rhodes thẳng thắn: “Ông ấy (Tổng thống Obama) sẽ không nhắc lại quyết định sử dụng bom hạt nhân của Mỹ trong giai đoạn cuối Chiến tranh Thế giới II”. Thay vào đó, ông Obama sẽ tập trung nói về những mất mát trong cuộc chiến và kêu gọi hướng tới một thế giới phi vũ khí hạt nhân.

Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe, người sẽ đồng hành cùng ông Obama trong chuyến thămHiroshima, đã giải thích rằng, một lời xin lỗi là điều không cần phải trông đợi, hay cần thiết phải có. Phát biểu trước báo giới, ông Abe nói: “Thủ tướng của quốc gia duy nhất phải hứng chịu các cuộc tấn công bằng bom nguyên tử và nhà lãnh đạo của quốc gia duy nhất trên thế giới đã sử dụng vũ khí nguyên tử trong cuộc chiến sẽ cùng nhau bày tỏ sự tôn trọng đối với các nạn nhân. Tôi tin rằng đây sẽ là một cách tưởng nhớ các nạn nhân của vụ ném bom nguyên tử và chia sẻ với những người sống sót hiện vẫn đang chịu nhiều đau đớn”.

Trước việc một Tổng thống Mỹ tớiHiroshimasau hơn 70 năm diễn ra thảm họa, có vẻ như người dân Nhật Bản đã sẵn sàng cho thời khắc này. Trong cuộc thăm dò dư luận mà hãng truyền hình NHK tiến hành, 70% số người được hỏi nói rằng họ chào đón chuyến thăm của Obama, trong khi số người phản đối chỉ 2%. Đặc biệt, những người sống sót sau thảm họa lại mong chờ chuyến thăm này từ lâu. Theo số liệu thống kê hồi tháng 3, số người sống sót sau thảm họa, được gọi là những “Hibakusha” và được nhận hỗ trợ y tế từ Chính phủ Nhật Bản là hơn 183.000 người, với độ tuổi trung bình trên 80 tuổi. Cụ Sunao Tsuboi, 91 tuổi, một người sống sót sau vụ đánh bom và là người đứng đầu nhóm những người sống sót ở thành phố phía Tây Nhật Bản này, nói: “Cuối cùng thì ngày này cũng đến. Chúng tôi không yêu cầu một lời xin lỗi. Tất cả những gì chúng tôi muốn là được nhìn thấy ông ấy (Tổng thống Obama) đặt hoa tại Công viên Hòa bình và cúi đầu mặc niệm. Đây sẽ là bước đầu tiên trong việc xóa sổ vũ khí hạt nhân”.

Thị trưởng thành phố Hiroshima Kazumi Matsui ca ngợi kế hoạch tới thăm thành phố này của ông Obama là một “quyết định táo bạo, đầy lương tâm và hoàn toàn hợp tình hợp lý”. Ông Matsui hy vọng Tổng thống Obama sẽ lắng nghe câu chuyện của những người sống sót sau thảm họa. Trong khi đó, Thị trưởng thành phố Nagasaki Tomihisa Taue cho biết Tổng thống Obama sẽ “phát đi một thông điệp mạnh mẽ hướng đến một thế giới không có vũ khí hạt nhân”.

Liên minh bền chặt

Kế hoạch chuyến thăm của Tổng thống Obama đã được thông báo rộng rãi sau chuyến thăm Đài Tưởng niệmHiroshimahồi tháng 4 của Ngoại trưởng Mỹ John Kerry.Hiroshimalà chặng dừng chân cuối cùng của ông Obama trong chuyến công du châu Á trong đó có ViệtNam. Đây cũng có thể là chuyến thăm đồng minh truyền thống của Mỹ tại Đông Bắc Á cuối cùng của ông Obama trên cương vị Tổng thống, khép lại hai nhiệm kỳ với những di sản lớn, đặc biệt trong lĩnh vực đối ngoại.

Phát ngôn viên Nhà Trắng Josh Earnest cho biết việc các sử gia và người dân Mỹ tranh luận về quyết định thả bom của Tổng thống Harry Truman là “hoàn toàn hợp pháp. Tuy nhiên, đó không phải là những gì Tổng thống Obama sẽ làm khi ông đến thăm Hiroshima. Những gì Tổng thống Obama sẽ làm là nhấn mạnh sự thật là quan hệ giữa Mỹ và Nhật Bản đã trở nên tốt hơn bất cứ ai có thể tưởng tượng ra sau năm 1945”.

Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe nhiều lần tuyên bố rằng liên minh Mỹ - Nhật sẽ tiếp tục là nền tảng trong chính sách an ninh củaTokyo. Cùng với việc phát triển các khả năng tự vệ và tích cực thúc đẩy hợp tác an ninh với các nước khác để bảo đảm hòa bình và an ninh quốc tế, tăng cường và củng cố liên minh với Mỹ vẫn là một trong ba trụ cột trong chính sách quốc phòng mới của Nhật Bản.   

Mối quan hệ liên minh xuyên Thái Bình Dương Mỹ - Nhật Bản có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc hai nước  cùng nhau đối mặt với sức mạnh quân sự và kinh tế ngày càng tăng của Trung Quốc trong khu vực. Với Mỹ, trong khi Washington mong muốn biến “Thế kỷ châu Á - Thái Bình Dương” thành “Thế kỷ Mỹ” thì Trung Quốc đang thực hiện “Giấc mộng Trung Hoa”. Đối với Nhật Bản, Tokyo không chỉ chịu sự cạnh tranh chiến lược từ Bắc Kinh trong không gian phát triển ở châu Á - Thái Bình Dương mà còn đang chịu sức ép ngày càng gia tăng từ phía Trung Quốc trong cuộc tranh chấp chủ quyền đối với nhóm đảo Senkaku/Điếu Ngư. Các nhà phân tích cho rằng, mối quan hệ đồng minh Nhật - Mỹ hiện đang ở trong một giai đoạn được coi là bước ngoặt lịch sử, trong đó cả hai nước cũng như mỗi nước đang đứng trước những thách thức mang tính chất sống còn và do đó rất cần sự hợp tác cùng nhau và hành động chung để hóa giải. Chuyến thămHiroshimacủa Tổng thống Obama không nằm ngoài mục tiêu đó.

Đại biểu nhân dân