Trước đó, bất hòa trong các cuộc thảo luận chia sẻ quyền lực đã khiến cả hai bên không thể đạt được thỏa thuận trước khi thời hạn chót kết thúc vào nửa đêm thứ Hai. Theo The New York Times, Tổng thống Israel Reuven Rivlin cuối cùng đã quyết định đồng ý yêu cầu gia hạn sau khi nhận thấy họ đã tiến được đến rất gần thỏa thuận. Còn trong trường hợp hai bên không thể dung hòa khác biệt vào tối nay, ông Rivlin dự kiến sẽ đề cập đến việc trao nhiệm vụ thành lập Chính phủ cho Knesset (Quốc hội), một bước đi có thể khởi động quá trình đếm ngược cho cuộc bầu cử mới lần thứ tư của Israel trong vòng một năm qua.
Trong các tuyên bố riêng rẽ được phát trên truyền hình vào tối thứ Hai, chỉ vài giờ trước thời hạn ban đầu, cả ông Netanyahu và ông Gantz đều bày tỏ mong muốn về một chính phủ đoàn kết, nhất là trong bối cảnh đất nước đang trong tình trạng khẩn cấp vì đại dịch Covid-19, nhưng hai ông đều không giải thích điều gì đang cản trở sự đồng thuận.
Ông Netanyahu kêu gọi ông Gantz cùng “thành lập một chính phủ khẩn cấp dân tộc để cứu và làm việc vì công dân Israel”. Trong khi ông Gantz cũng thừa nhận, “người dân Israel đang mong đợi chúng ta, cả hai chúng ta, đưa ra những quyết định khó khăn”.
Trong cuộc bầu cử lần thứ ba liên tiếp kể từ tháng 4.2019 diễn ra tháng trước, liên minh theo chủ nghĩa trung dung gồm đảng Xanh và Trắng của ông Gantz có chút lợi thế hơn trong Quốc hội, nhưng cũng giống như đảng bảo thủ Likud của ông Netanyahu, họ không thể tập hợp được một liên minh chiếm đa số.
Vẫn còn hoài nghi
Cách duy nhất rõ ràng để có thể thoát khỏi bế tắc là cả Likud lẫn Xanh và Trắng phải bắt tay nhau. Vì lợi ích của đất nước, ông Gantz từ tháng trước đã không lặp lại tuyên bố mà ông từng nhắc đi nhắc lại khi tranh cử là không ngồi cùng chính phủ với ông Netanyahu, người đang đối mặt với phiên tòa xét xử về các cáo buộc tham nhũng. Về nguyên tắc, ông Gantz đã đồng ý tham gia một chính phủ đoàn kết, trong đó ông Netanyahu sẽ giữ chức Thủ tướng trong 18 tháng đầu và ông tiếp quản 18 tháng tiếp theo.
Tuy nhiên, động thái này khiến nhiều người ủng hộ trước đây cáo buộc ông Gantz phản bội lòng tin của họ. Vì thế, trong bài phát biểu hôm thứ Hai, ông Gantz đã tìm cách giải thích cho quyết định của mình rằng, ông phải đặt lợi ích của đất nước lên trước lợi ích cá nhân. Ông nói: “Tình trạng khẩn cấp mà Israel và toàn thế giới buộc phải tuyên bố không cho phép các nhà lãnh đạo nhắm mắt, bịt nghe và chỉ quan tâm đến cái tôi của mình”.
Nhưng các cuộc đàm phán, vì một chính phủ khẩn cấp quốc gia để chống lại cuộc khủng hoảng do virus Corona gây ra, đã bị sa lầy vào các chi tiết chính trị và pháp lý. Nhiều nhà phân tích đặt câu hỏi, liệu ông Netanyahu, vị Thủ tướng phục vụ lâu nhất của Israel, có thực sự muốn một thỏa thuận hay kế hoạch của ông chỉ là để vô hiệu hóa ông Gantz và nhắm tới cuộc bầu cử lần thứ 4.
Ngay cả khi nhiệm vụ thành lập Chính phủ được chuyển đến tay Quốc hội, ông Netanyahu và ông Gantz vẫn sẽ có ba tuần để đàm phán thỏa thuận chia sẻ quyền lực. Ngoài ra, trong bối cảnh phe đối lập đang có dấu hiệu phân mảnh, rã đám, ông Netanyahu, người đã nhận được sự ủng hộ của 59 nghị sĩ trong Knesset, có thể cố gắng thuyết phục một vài nghị sĩ đối lập “đào tẩu” vượt qua ranh giới và thành lập một chính phủ hẹp.
Nếu cả hai điều trên không xảy ra, cuộc bầu cử thứ 4 sẽ không thể tránh khỏi. Cho đến nay, các cuộc đàm phán để thành lập chính phủ đoàn kết vẫn diễn ra sôi nổi, ông Netanyahu dường như tập trung vào việc bảo đảm bản thân có thể ở lại văn phòng Thủ tướng bất chấp những rắc rối pháp lý của mình. Tuy nhiên, các lãnh đạo của đảng Xanh và Trắng cho rằng, những cuộc đàm phán này đã bị phá vỡ vào tuần trước khi ông Netanyahu cố gắng thay đổi thủ tục bổ nhiệm các thẩm phán Tòa án Tối cao. Theo các nhà phân tích, sau khi đàm phán được nối lại một vài ngày sau đó, ông Netanyahu chủ yếu quan tâm đến việc tìm cách thay đổi bất kỳ quyết định nào của Tòa án Tối cao trong tương lai cấm một ứng cử viên bị buộc tội (như chính ông) thành lập chính phủ.
Về phần mình, ông Gantz đã cố gắng cứu vãn danh tiếng của bản thân bằng cách từ chối nhường bước trước những yêu cầu của đảng Likud mà ông cho rằng có hại cho nền dân chủ và pháp quyền. Nhưng ngay cả khi một chính phủ đoàn kết được thành lập, các nhà phân tích chính trị vẫn tỏ ra hoài nghi về việc ông Gantz sẽ trở thành Thủ tướng sau ông Netanyahu, hoặc chính phủ liên minh có tồn tại lâu đến như vậy hay không.
daibieunhandan.vn
