Thông báo bất ngờ

Lý giải cho quyết định của mình, Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố, Moscow đã hoàn thành toàn bộ mục tiêu đề ra tại Syria kể từ khi bắt đầu các cuộc không kích vào tháng 9.2015 và sẽ từng bước rút phần lớn lực lượng ra khỏi quốc gia này, bắt đầu từ ngày 15.3. Tuy nhiên, ông Putin cho biết thêm lực lượng quân đội ở lạiSyriasẽ tham gia giám sát thỏa thuận ngừng bắn. Nga vẫn sẽ duy trì căn cứ không quân Hemeimeem tại tỉnh Latakia, miền Đông Syria, để hỗ trợ giám sát lệnh ngừng bắn, cùng một cơ sở hải quân tại thành phố cảng Tartous của Syria.

Tại Liên Hợp Quốc, Đại sứ Nga Vitaly Churkin tuyên bố việc Moscow rút quân khỏi Syria sẽ giúp thúc đẩy những nỗ lực để đạt được một giải pháp chính trị cho cuộc khủng hoảng tại quốc gia Trung Đông bị chiến tranh tàn phá này. Theo ông, các nhà ngoại giao của Nga đã nhận được mệnh lệnh đẩy mạnh các nỗ lực để đạt được một giải pháp chính trị tạiSyria. Đại sứ đánh giá lực lượng quân đội của Nga trong thời gian qua đã hoạt động hiệu quả. Quan chức này từ chối đề cập đến về khả năng Nga dừng tất cả các cuộc không kích, song khẳng định Moscow sẽ tiếp tục duy trì sự hiện diện quân sự tại Syria để bảo đảm thỏa thuận ngừng bắn được thực thi.

Hãng thông tấn nhà nước SANA dẫn thông cáo chính thức của Văn phòng Tổng thống Syria nêu rõ quyết định này “phù hợp với việc duy trì trạng thái ngừng giao tranh cũng như tình hình trên thực địa”, cũng như căn cứ vào những thành công của quân đội Syria và không quân Nga trong cuộc chiến chống khủng bố, lập lại hòa bình, an ninh cho nhiều vùng lãnh thổ của Syria. Văn phòng Tổng thống Syria cũng bác bỏ những thông tin từ phe đối lập cho rằng có sự tranh cãi hoặc có “vấn đề” giữa Moscow và Damascus dẫn đến việc Nga bắt đầu rút lực lượng khỏi Syria. Thông cáo của Văn phòng này khẳng định “đây là bước đi đã được cân nhắc kỹ và được thực hiện với sự phối hợp hoàn toàn giữa hai bên Nga vàSyria”. Thông cáo cũng nêu rõ Nga cam kết tiếp tục ủng hộSyriatrong cuộc chiến chống khủng bố.

Trong một phản ứng đầu tiên, Mỹ tỏ ra khá thận trọng với quyết định của Nga và Nhà Trắng tuyên bố sẽ tìm hiểu những “điều ẩn giấu” sau đó. Còn trong cuộc điện đàm với ông Putin, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã đánh giá cao việc bạo lực thuyên giảm kể từ khi lệnh ngừng bắn có hiệu lực tới nay, song cho rằng việc quân Chính phủ Syria tiếp tục các hoạt động tấn công có nguy cơ làm xói mòn các nỗ lực vì hòa bình. Tại cuộc điện đàm, ông Obama đã hối thúc Tổng thống Putin gây sức ép với Chính phủ của Tổng thống Syria Bashar Assad ngừng mọi hoạt động quân sự có nguy cơ làm đổ vỡ lệnh ngừng bắn mong manh mới đạt được.  

Quyết định đúng thời điểm

Giới phân tích quốc tế đánh giá, Moscowđã lựa chọn một thời điểm thích hợp để rút dần khỏi chiến trường Syria. Sự can dự của Nga vào Syriađược định hướng bởi một số ưu tiên chủ chốt. Trước hết là bảo đảm sự ổn định cho chính phủ đồng minh Syria và rộng hơn là những lợi ích của Moscow tại quốc gia này. Thứ hai là để phô trương và thử nghiệm sức chiến đấu của các lực lượng vũ trang vốn đang trải qua một cuộc hiện đại hóa lực lượng đáng kể. Thứ ba là làm suy yếu tổ chức khủng bố “Nhà nước Hồi giáo” (IS) tự xưng và các tổ chức khủng bố khác, đặc biệt là trong bối cảnh có một số lượng khá lớn tay súng mang quốc tịch Nga đang chiến đấu trong các tổ chức cực đoan ở Syria. Thứ tư,và quan trọng nhất, là Moscow muốn gắn những hành động của họ tại Syria với những vấn đề khác, trong đó có cuộc xung đột ở Ukraine, những cuộc tranh cãi với EU và Mỹ xung quanh các lệnh trừng phạt nhằm vào Nga.

Từ thực tế này, các chiến dịch không kích của Nga tạiSyriađã hoàn thành những mục tiêu cơ bản:Moscowcũng gần như đã đạt được mục tiêu làm suy yếu IS mặc dù sự đóng góp chỉ là một phần trong nỗ lực đa quốc gia, trong đó phải kể đến liên minh do Mỹ đứng đầu. IS có thể chưa bị đánh bại hoàn toàn, song các lực lượng của chúng ởSyriavàIraqđã suy yếu hơn nhiều so với thời điểm cách đây 5 tháng. Tiếp đến, tạiSyria, người Nga đã phô diễn năng lực chiến đấu (đã được cải thiện) và một số loại vũ khí mới chưa từng sử dụng - hình thức chào hàng mà đối tác chính được hướng tới là Iran.

Liên quan tới thời điểm Tổng thống Putin tuyên bố rút quân, đó là giữa lúc lệnh ngừng bắn một phần tạiSyria(bắt đầu từ hôm 27.2) đã chứng tỏ là hiệu quả và bền vững hơn những gì mà người ta dự đoán, góp phần giảm bớt đáng kể tình trạng bạo lực tại quốc gia này. Đặt trong bối cảnh các cuộc đàm phán hòa bình tại Geneva vừa được nối lại, với quyết định này dường như Moscow muốn tạo lực đẩy để các bên - đặc biệt là chính quyền của Tổng thống Bashar al-Assad - có những chuyển động tích cực trên bàn đàm phán để đạt thỏa thuận hòa bình mong đợi.

Ngoài ra, Putin đã có một quyết định sáng suốt và đúng thời điểm để giảm thiểu nguy cơ quân đội Nga phải gánh chịu những tổn thất không đáng có trên chiến trường và tránh bị lún sâu vào cuộc khủng hoảng này trong trường hợp các bên bế tắc. Chiến dịch này như một dấu hiệu cho thấyMoscowđã lấy lại được vai trò của mình - một cường quốc quân sự tầm cỡ thế giới. Quyết định rút quân, được thông báo cũng đột ngột như khi Nga tuyên bố can thiệp quân sự trước đây, có thể giúp ông Putin tránh nguy cơ bị thiệt hại đáng kể cả về phương diện quân sự lẫn uy tín, nếu như sứ mệnh này đẩy Nga lún sâu vào bãi lầy, chịu tổn thất nặng nề về người và tài sản cũng như vốn liếng chính trị của Kremlin.

Đại biểu nhân dân