Ngày 4/3, phát biểu với báo giới tại thị trấn Montreux (Thụy Sĩ) sau cuộc đàm phán kéo dài ba ngày với người đồng cấp Iran Iran Mohammad Javad Zarif, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry cho biết, vẫn còn nhiều khác biệt đáng kể và những lựa chọn quan trọng trong các cuộc đàm phán về chương trình hạt nhân của Iran. Ông Kerry nhấn mạnh, bất cứ thỏa thuận cuối cùng nào nhằm hạn chế chương trình hạt nhân củaTehranđều sẽ phải đảm bảo cân nhắc kỹ lưỡng ở quy mô toàn cầu. Ông Kerry nói: “Mục đích không phải để đạt được bất kỳ thỏa thuận nào, mà là nhằm đạt được một thỏa thuận đúng đắn”.

Ngoại trưởngIrancho biết một cách cụ thể hơn: “Khác biệt lớn còn lại liên quan tới việc dỡ bỏ các đòn trừng phạt kinh tế cũng như việc làm giàu urani tại lò phản ứngArakđang xây dựng ở Iran.”

Dư luận quốc tế theo dõi sát sao những diễn biến gần đây xung quanh hội đàm về vấn đề hạt nhân củaIran. Khác với những lần gặp gỡ trước đây, trước, trong và sau các cuộc hội đàm, các bên tham gia đã không còn chỉ trích nhau. Phía Mỹ đã có những phát ngôn và cách tiếp cận mềm dẻo hơn với Iran.

Ngày 2/3, trước những thông tin về việc Quốc hội Mỹ dự định tăng cường và tiếp tục siết chặt các lệnh trừng phạt đối với Iran, Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Susan Rice đã bày tỏ quan điểm cho rằng, các biện pháp trừng phạt tăng cường nhằm vào Iran sẽ phá hủy các nỗ lực đàm phán quốc tế đầy khó khăn với Tehran hiện nay.

Bà Rice nhấn mạnh, Quốc hội Mỹ có vai trò vô cùng quan trọng trong việc ban hành các biện pháp trừng phạtIran. Tuy nhiên, cơ quan này không nên sử dụng quyền lực này vào thời điểm hiện nay. Theo bà S.Rice, việc bổ sung các biện pháp trừng phạt hay quy định hạn chế vào thời điểm này sẽ phá vỡ đàm phán hạt nhân vớiIran, gây chia rẽ trong cộng đồng quốc tế và nước Mỹ bị đổ lỗi là tác nhân khiến các bên không đạt được thỏa thuận cuối cùng với Tehran.

Lời cảnh báo trên được cố vấn cấp cao của Tổng thống Mỹ đưa ra trong phiên họp Ủy ban các vấn đề chung Mỹ - Israel (AIPAC) của Quốc hội Mỹ, chỉ một ngày trước thời điểm Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu có bài phát biểu tại Quốc hội Mỹ. Nội dung bài phát biểu chỉ trích cách tiếp cận Iran của chính quyền Tổng thống Barack Obama và kêu gọi Quốc hội Mỹ ngăn chặn việc đạt được thỏa thuận hạt nhân với Iran.

Bình luận về những khó khăn có thể phải đối mặt sau bài phát biểu của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu trước Quốc hội Mỹ, Tổng thống Mỹ Barack Obama thừa nhận ông lo ngại các hành động của Quốc hội nhiều hơn là “nội dung phát biểu của Thủ tướng Netanyahu” tại Quốc hội Mỹ. Tổng thống Obama một lần nữa chỉ trích kế hoạch của các nghị sỹ Cộng hòa và một số nghị sỹ Dân chủ tại Thượng viện Mỹ về việc sẽ áp đặt thêm các biện pháp trừng phạt Iran nếu hai bên không đạt được thỏa thuận trước ngày 30/6. Ông Obama cũng chỉ trích lập trường của Thủ tướngIsraelvà thừa nhận giữa hai bên đang có bất đồng lớn liên quan đến chương trình hạt nhân của Iran.

Cũng trong bài phỏng vấn, Tổng thống Obama nói rõ mục tiêu cụ thể của Mỹ trong đàm phán với Iran là Tehran phải cam kết "đóng băng có kiểm chứng" các hoạt động liên quan tới chương trình hạt nhân gây tranh cãi ít nhất 10 năm. Đây được cho là một nhượng bộ nữa củaWashingtondành choTehranvì trước đây, thời hạn được đưa ra là 20 năm hoặc vĩnh viễn. Trước đó, Mỹ cũng đã có nhượng bộ nhất định với Iran khi cho phép nước này được giữ lại 6.500 thanh nhiên liệu hạt nhân sau khi đã được tái chế, thay vì chỉ 4.500 thanh như trước đây, để đảm bảo Iran không thể chế tạo được bom hạt nhân. Những nhượng bộ lớn này của Mỹ nhằm phá vỡ tình thế bế tắc với hy vọng có thể đạt được một thỏa thuận khung vào cuối tháng này.

Sau khi bài phát biểu của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu được công bố, Nhật báo "New York Times" bản điện tử chiều 3/3 đăng xã luận cho rằng bài phát biểu của ông Netanyahu không đưa ra được một cách nhìn nhận mới nào về Iran, không đưa ra một lý do mới nào để phản đối thỏa thuận vốn đang được Iran và Mỹ cùng các thành viên khác của nhóm P5+1 bàn thảo, đồng thời cũng không đưa ra một lựa chọn tiếp cận nào khác với Iran nếu ngừng đàm phán.

Báo "New York Times" cho rằng, dù hiện tại Quốc hội Mỹ vẫn có sự phản đối thỏa thuận hạt nhân với Iran, nhưng một khảo sát mới đây của Chương trình Tư vấn công thuộc Đại học Maryland cho thấy, đa số người dân Mỹ ủng hộ thỏa thuận với Iran, trong đó 61% đảng viên Cộng hòa và 66% đảng viên Dân chủ đồng ý. "New York Times" nhấn mạnh rằng, Quốc hội Mỹ không được phép quên trách nhiệm của mình là đưa ra những lựa chọn có thể thúc đẩy các lợi ích an ninh của Mỹ, những lựa chọn bao gồm cả một thỏa thuận nghiêm túc và có thể đạt được với Iran. Nếu Quốc hội Mỹ hủy hoại thỏa thuận vớiIrannhư ông Netanyahu đòi hỏi thì chính Quốc hội sẽ phải gánh chịu sự chỉ trích.

Đức đánh giá cao sự nghiêm túc trong đàm phán của Iran

Ngày 3/3, tờ "Bưu điện sông Rhein" (RP) dẫn lời Ngoại trưởng Đức Frank-Walter Steinmeier cho biết, trong cuộc tranh luận về chương trình hạt nhân của Iran, Tehran đã tiến hành đàm phán một cách nghiêm túc.

Phát biểu với báo giới, Ngoại trưởng Steinmeier cho rằng, trong giai đoạn đầu của cuộc đàm phán kéo dài 10 năm qua, "người ta có cảm giácIranvòng vo để câu giờ". Tuy nhiên, theo ông, điều này giờ đây đã thay đổi. Ông Steinmeier nói: "Lần đầu tiên tôi, và chắc không phải mình tôi, thấy rằngIranđã tiến hành đàm phán một cách nghiêm túc".

Trả lời câu hỏi về những quan ngại của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu rằng Phương Tây có thể ký kết một "thỏa thuận tồi" với Iran, điều sẽ đe dọa an ninh Israel, Ngoại trưởng Steinmeier nhấn mạnh: "Không có thỏa thuận nào là tốt hay dở, mà chỉ có những thỏa thuận giúp chúng ta yên tâm hơn rằng Iran sẽ không có cách tiếp cận với vũ khí hạt nhân". Loại trừ điều này là mục tiêu rõ ràng của các cuộc đàm phán.

Trước đó, ông Steinmeier đã nêu bật những tiến triển trong cuộc đàm phán vớiIran. Ông cho rằng những gì đạt được năm nay là chưa từng có trong suốt 10 năm qua và các cuộc đàm phán đang đi theo "hướng tốt đẹp". Các cuộc đàm phán hiện nay đang xoay quanh câu hỏiIranđược phép làm giàu bao nhiêu urani cho mục đích sản xuất năng lượng hạt nhân.

Theo kết quả cuộc đàm phán 3 ngày giữa Ngoại trưởng Mỹ John Kerry và người đồng cấp Iran Mohammad Javad Zarif cuối tuần trước, Tehran đồng ý sẽ ngừng các hoạt động hạt nhân trong vòng 10 năm và nhóm P5+1 sau đó sẽ từng bước nới lỏng các hạn chế để Iran có thể trở lại với chương trình hạt nhân của mình.

Đây là một sự nhượng bộ lớn vì trước đây Mỹ và nhóm P5+1 đòiIranphải ngừng các hoạt động hạt nhân trong vòng 20 năm. Các chi tiết cụ thể của thỏa thuận sơ bộ này sẽ tiếp tục được thảo luận trong vòng đàm phán sắp tới. Giới phân tích cho rằng, mặc dù con đường đi tới một hiệp định toàn diện vẫn còn nhiều trở ngại, nhưng đây là dấu hiệu lạc quan nhất sau hơn một thập kỷ đàm phán về chương trình hạt nhân gây tranh cãi của Iran./.

ĐCSVN