Cam kết của “người thân”
Có rất nhiều điều mà Mỹ vàUkrainecần trao đổi thông qua chuyến thăm của ông Biden tớiKiev. Giới chức hàng đầu của Mỹ nói Washington đang muốn trấn an Kiev rằng họ sẽ tiếp tục một loạt biện pháp trừng phạt kinh tế nhắm vào Nga, cho đến khi Moscow và phiến quân được họ hậu thuẫn ở miền Đông Ukraine thực thi đầy đủ những thỏa thuận được quốc tế làm trung gian điều giải nhằm chấm dứt cuộc xung đột và rút vũ khí hạng nặng. Mỹ cũng cam kết những cử chỉ của Nhà Trắng gần đây nhằm có được sự hợp tác từ Tổng thống Nga Vladimir Putin trong cuộc chiến chống lại những kẻ cực đoan Hồi giáo ở Syria sẽ không ảnh hưởng đến sự hỗ trợ của phương Tây đối với Kiev theo bất cứ cách nào.
Ở Kiev, người ta không loại trừ khả năng Mỹ đang tổ chức các cuộc hội đàm bí mật. Hôm 5.12, vấn đề về tương lai Donbass có thể đã được bàn thảo trong 2 cuộc gặp riêng giữa Ngoại trưởng Mỹ John Kerry với người đồng cấp Nga Sergei Lavrov và người đồng cấp Ukraine Pavlov Klimkin tại Belgarade, nơi diễn ra Hội nghị Bộ trưởng OSCE. Cùng lúc đó, Thủ tướng Ukraine Arseniy Yatsenyuk, Bộ trưởng Ngoại giao Stepan Poltopak và hai Phó chánh văn phòng Tổng thống Ukraine Kostantin Elisev và Andrey Taranov đã bất ngờ được mời đến thăm tàu sân bay “Garry Truman” của Mỹ ở Địa Trung Hải. Chiều 2.12, các phóng viên Ukraine được biết rằng chính Đại sứ Mỹ Geoffrey R. Pyatt đưa ra lời mời này. Nói cách khác, thông điệp mà Washington muốn gửi tớiKievthông qua các động thái trên là “chúng ta là người thân”.
Sau những cuộc hội đàm kín, ngày 8.12, ông Biden có bài diễn văn rất được chờ đợi tại Quốc hội Ukraine. Đây cũng là một điểm nhấn trong mục đích chuyến thăm Ukraine hai ngày của ông Biden, bởi ngoài những vấn đề liên quan tới quan hệ hai nước và khu vực,Washington còn muốn can thiệp sâu hơn vào vấn đề nội bộ của Ukraine. Chuyến thăm diễn ra vào thời điểm Washington có thể làm được điều đó.
Thúc đẩy cải tổ
Truyền thôngUkrainegọi hoạt động của Mỹ là những ưu tiên hàng đầu trong công tác cải tổ thời gian tới tạiKiev. Vào tuần tới, Chính quyền của ông Arseniy Yatsenyuk sẽ báo cáo trước Quốc hội về việc thực hiện kế hoạch cải cách đã được phê duyệt từ năm ngoái. Thời điểm kết thúc bản báo cáo này cũng là lúc hết thời hạn miễn trừ việc miễn nhiệm của Chính phủ. Tại Kiev, phần lớn người dân bày tỏ không hài lòng và dự đoán sẽ có một sự thay đổi trong Chính phủ. Mặc dù vậy, các chuyên gia lại cho rằng ông Yatsenyuk sẽ bảo vệ được vị trí của mình. Nếu không, phe của ông sẽ rút khỏi liên minh cầm quyền, dẫn đến xáo trộn trong Quốc hội, gây ra một cuộc khủng hoảng chính trị sâu sắc mới tại Ukraine.
Ngoài ra, đến cuối tháng 12, Quốc hộiUkrainecần kết thúc việc xem xét các nội dung mới của Hiến pháp liên quan đến phân quyền. Nội dung mới này có điểm cho rằng một cơ chế đặc biệt cho các vùng tự trị ở Donbass cần phải được công nhận bằng một đạo luật riêng. Cuộc bỏ phiếu cho dự luật, diễn ra ngày 31.8, đã dẫn đến hành vi sử dụng lựu đạn gây nổ lớn bên ngoài tòa nhà Quốc hội để phản đối. Nhưng các đại biểu Quốc hội vẫn ủng hộ dự thảo phần Hiến pháp mới này. Việc thông qua phần hiến pháp mới cần được sự chấp thuận của đa số trong 300 đại biểu Quốc hội. Các chuyên gia không loại trừ khả năng một cuộc bỏ phiếu sẽ dẫn đến xung đột mới trong liên minh cầm quyền.
Ngoài những vấn đề trên, chuyến thăm Ukraine là cơ hội để ông Biden duyệt xét những nỗ lực chống tham nhũng gần đây của Ukraine, trong đó có những cải cách thuế, trước khi Mỹ chính thức chấp thuận bảo lãnh khoản vay cứu nguy thứ ba trị giá 1 tỷ USD. Chính quyền Tổng thống Mỹ Barack Obama đã cấp viện trợ kinh tế trực tiếp 470 triệu USD kể từ khi cựu Tổng thống thân Nga Viktor Yanukovych bị truất quyền gần hai năm trước, sau nhiều tuần biểu tình chống Chính phủ ở Kiev. Kể từ khi nhậm chức tháng 5.2014, Tổng thống Poroshenko đã sa thải gần 4.000 công tố viên dính líu tới tham nhũng. Tuần trước, ông cũng công bố mục tiêu diệt trừ tận gốc tham nhũng và hạn chế quyền lực chính trị của những ông trùm kinh doanh mờ ám. Theo Viện trưởng Viện Chính trị Ukraine Kostantin Bondarenko, rõ ràngUkrainekhông chỉ chịu sự kiểm soát mà cả sự quản lý từ bên ngoài, và không loại trừ khả năng chuyến thăm của ông Biden tớiKievsẽ là một bước cải tổ cho Ukraine.
Đại biểu nhân dân