Nhiệm kỳ 6 năm của Tổng thống Benigno Aquino sẽ kết thúc vào tháng 6.2016 và người kế nhiệm nhà lãnh đạo này sẽ được quyết định sau cuộc bầu cử vào tháng 5.2016. Trong số các ứng cử viên nổi bật ra tranh cử Tổng thốngPhilippinescó Phó tổng thống kiêm Chủ tịch đảng Liên minh Dân tộc thống nhất (UNA) đối lập Jejomar Binay, người đầu tiên đăng ký với Ủy ban Bầu cử ởManila. Thượng nghị sĩ Gregorio Honasan liên danh với ông Binay để tranh cử trong cuộc đua này. Ngoài ra, có ít nhất hai nhân vật nổi bật khác đã bày tỏ ý định tham gia cuộc đua vào chiếc ghế Tổng thống Philippines là Bộ trưởng Nội vụ Mar Roxas, được chính quyền của Tổng thống Benigno S.Aquino ủng hộ, và Thượng nghị sĩ Grace Poe. Một cái tên đáng chú ý nữa là võ sĩ quyền anh Manny Pacquiao, người được dự đoán là có thể giành được một ghế trong Thượng viện nhờ vào danh tiếng của mình. Pacquiao, 36 tuổi, hiện là một Hạ nghị sĩ, và có thông tin cho rằng, ông đang tích cực vận động tranh cử để giành một vị trí cấp cao trong Thượng viện, làm nền tảng cho cuộc tranh cử Tổng thống sau đó.
Theo kế hoạch, tiến trình đăng ký tranh cử sẽ kéo dài đến ngày 16.10 cho hơn 18.000 vị trí từ chức tổng thống cho đến cấp đại biểu hội đồng địa phương trong cuộc bầu cử dự kiến diễn ra vào tháng 5.2016. Sau khi tiến trình đăng ký kết thúc, các ứng cử viên bắt đầu chiến dịch vận động tranh cử kéo dài 7 tháng.
Ông Aquino, người được dư luận quốc tế hết sức hoan nghênh về những nỗ lực giải quyết vấn nạn tham nhũng trong bộ máy cầm quyền Philippines và các chính sách kinh tế bền vững, đã kêu gọi các cử tri bỏ phiếu cho đồng minh lâu năm là ông Mar Roxas để tiếp tục lộ trình lãnh đạo mà ông đã vạch ra. Trong buổi tập hợp cử tri để công bố các cuộc chạy đua vào Thượng viện, Tổng thống Aquino nói: “Đây là chiến dịch tranh cử để tiếp tục lộ trình mà chúng ta đã chọn, một chiến dịch để hiện thực hóa các mong muốn và ý nguyện, một chiến dịch để viết tiếp những trang sử hào hùng của người dân Philippines”. Tuy nhiên, ông Roxas hiện đang rất chật vật trong việc giành được sự ủng hộ của cử tri và phải đối mặt với thách thức không nhỏ từ đương kim Phó tổng thống Jejomar Binay - người đang đối mặt với các cáo buộc tham nhũng - và Grace Poe, một chính trị gia trẻ tuổi nổi lên nhờ danh tiếng của người cha quá cố vốn là một diễn viên nổi tiếng.
Thách thức trước bầu cử
Philippines, một thuộc địa cũ của Mỹ với dân số vào khoảng 100 triệu người, từ lâu đã gặp không ít thách thức trên con đường thiết lập một nền dân chủ hiệu quả, trong khi những ám ảnh về thời kỳ cai trị của nhà lãnh đạo độc tài Ferdinand Marcos từ 1965 - 1986 vẫn tồn tại. Con trai nhà lãnh đạo này, một chính trị gia cùng tên với cha mình, sẽ tham gia tranh cử vị trí Phó tổng thống với tư cách ứng cử viên độc lập. Ông này nhấn mạnh những chính sách cai trị của Ferdinand Marcos (cha) hoàn toàn hợp lý và ôn hòa, đồng thời cho rằng những vấn đề hiện tại mới là điều chi phối lá phiếu cử tri. Theo ông Marcos, những quan chứcPhilippinestrong và ngoài Chính phủ tham nhũng nghiêm trọng chính là những kẻ đang giết dần giết mòn nền kinh tế và đẩy người dân vào cảnh nghèo đói. Chính khách này tuyên bố, với sự hậu thuẫn của cử tri, ông sẽ tiến hành một cuộc cách mạng về bản chất, lý tưởng và hành động để tạo ra những thay đổi thực sự và có ý nghĩa.
Sau khi lật đổ chế độ độc tài Marcos, Philippines đã phải vật lộn để xây dựng một nền dân chủ ổn định, trong khi các chính trị gia thường dùng bạo lực để trừ khử các đối thủ hoặc gian lận để thắng cử. Vụ bạo lực tai tiếng nhất xảy ra hồi năm 2009, khi một gia tộc ở tỉnh Maguindanao, miền Nam Philippines, bị cáo buộc thảm sát 58 người để ngăn chặn đối thủ đăng ký tranh cử chức Thống đốc tỉnh. Ngay trước thềm cuộc bầu cử năm 2016, một vụ nổ bom bên đường đã xảy ra ở đảo Basilan, làm một Thị trưởng bị thương và ba vệ sĩ của ông thiệt mạng.
Bất kể việc các chiến dịch tranh cử diễn ra khá náo nhiệt, giới phân tích chính trị cho rằng, sẽ khó có những biến chuyển đủ sức thu hẹp phạm vi quyền lực của các gia tộc thượng lưu, thế lực thao túng các vị trí lãnh đạo ở cấp địa phương và trung ương. Benito Lim, Giáo sư chính trị học tại Đại học Ateneo lấy ví dụ: Roxas là cháu trai của một cựu Tổng thống trước đây và ông Binay tuy không xuất thân từ một gia đình làm chính trị, song kể từ khi dấn thân vào con đường này và bắt đầu tạo dựng ảnh hưởng cho mình, ông ta đã thiết lập nên một “vương triều” riêng, đưa vợ và con vào các vị trí chính trị đầy quyền lực.
Người đại biểu nhân dân
