Nguồn năng lượng rẻ nhất

Trong báo cáo công bố hôm 26.5, METI đề xuất nâng tỷ trọng điện hạt nhân trong tổng cung năng lượng của nước này lên 20 - 22% vào năm tài khóa 2030, trong khi các nguồn năng lượng tái sinh sẽ chiếm từ 22 - 24%.

Điện hạt nhân vẫn là nguồn năng lượng rẻ nhất - METI lý giải về đề xuất trên. Theo tính toán của METI, chi phí sản xuất điện hạt nhân tối thiểu sẽ tăng từ 8,9 yen/Kwh vào năm 2011 lên 10,1 yen/Kwh vào tài khóa 2030, chủ yếu do các công ty phải đầu tư để tăng độ an toàn cho nhà máy điện hạt nhân. Tuy nhiên, con số này vẫn thấp hơn nhiều so với giá thành sản xuất điện từ các nguồn năng lượng khác (điện mặt trời là khoảng 16,4 yen/Kwh, phong điện 34,7 yen/Kwh, nhiệt điện chạy than là 12,9 yen/Kwh, nhiệt điện chạy bằng khí thiên nhiên hóa lỏng (LNG) 13,4 yen/Kwh, thủy điện 27,1 yen/Kwh và địa nhiệt 16,8 yen).

Mặt khác, sản lượng phong điện hay điện Mặt trời thường không ổn định, trong khi nhiệt điện lại có thể làm tăng lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính. Vì vậy, trong dự thảo trên, METI đề xuất tỷ trọng điện Mặt trời và phong điện trong tổng cung năng lượng vào tài khóa 2030 tương ứng chỉ là 7% và 1,7%. Đối với nhiệt điện, METI đề xuất tăng tỷ trọng nhiệt điện chạy than trong tổng cung năng lượng từ 24% lên 26%, trong khi giữ nguyên tỷ trọng nhiệt điện chạy bằng LNG ở mức 27% và giảm nhiệt điện chạy dầu từ 12% xuống 3%.

Ngoài ra, theo METI, việc tăng tỷ trọng điện hạt nhân có thể giúp Nhật Bản nâng tỷ lệ tự cung - tự cấp năng lượng, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng, nhất là khi khu vực Trung Đông, nơi cung cấp hơn 80% lượng dầu mà Nhật Bản đang tiêu thụ, đang trở nên bất ổn hơn.

Phát biểu với các phóng viên trong cuộc họp báo cùng ngày, Bộ trưởng METI Yoichi Miyazawa nhấn mạnh, vấn đề chi phí năng lượng cao và các quan ngại khác “sẽ được giải quyết bằng việc tăng tỷ trọng năng lượng hạt nhân”.

Những rào cản khó vượt

Nhật Bản bắt đầu chương trình nghiên cứu hạt nhân vào năm 1954. Một năm sau đó, đất nước hoa anh đào đã ban hành Luật cơ bản về năng lượng nguyên tử, trong đó quy định chỉ sử dụng công nghệ hạt nhân vì các mục đích hòa bình. Nhà máy điện hạt nhân thương mại đầu tiên hoạt động ở Nhật Bản vào giữa năm 1966.

Sự phụ thuộc của Nhật Bản vào năng lượng hạt nhân tăng kể từ sau “cú sốc dầu mỏ” năm 1973. Thời điểm đó, năng lượng hạt nhân đã được coi là ưu tiên trong chiến lược quốc gia. Trong thập kỷ trước cuộc khủng hoảng hạt nhân Fukushima năm 2011, điện hạt nhân giữ vai trò quan trọng trong cơ cấu năng lượng ở Nhật Bản. Tỷ trọng điện hạt nhân trong tổng cung năng lượng bình quân vào khoảng 27%, trong khi các nguồn năng lượng tái sinh chỉ chiếm 11%. Chính phủ Nhật Bản đã đặt mục tiêu tăng tỷ trọng điện hạt nhân trong tổng nguồn cung điện năng lên mức 50% vào năm 2030.

Tuy nhiên, điện hạt nhân đã mất đi vai trò đó do ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng hạt nhânFukushima. Kể từ cuối tháng 9.2013, Nhật Bản không còn nhà máy điện hạt nhân nào hoạt động. Hiện nay, các đơn vị vận hành đang gặp khó khăn trong việc tái khởi động những nhà máy này do sự phản đối quyết liệt của cả chính quyền lẫn người dân địa phương xung quanh khu vực nhà máy.

Mặt khác, sau cuộc khủng hoảng hạt nhân Fukushima, Quốc hội Nhật Bản đã sửa đổi Luật quy định về nhà máy điện hạt nhân, theo đó các nhà máy điện hạt nhân không được phép hoạt động quá 40 năm. Với quy định mới, tỷ trọng điện hạt nhân ở Nhật Bản tối đa cũng chỉ là 15% vào tài khóa 2030. Vì vậy, để nâng tỷ trọng điện hạt nhân lên 20% hoặc hơn nữa, Chính phủ Nhật Bản sẽ phải viện dẫn tới các quy tắc ngoại lệ.

Ngoài ra, trên thế giới, các nước phát triển như Đức đang có xu hướng giảm dần số lượng nhà máy điện hạt nhân và chuyển sang phát triển công nghệ mới nhằm khai thác năng lượng tái sinh. Chắc chắn, Nhật Bản không thể đi ngược xu hướng đó. Ngay trong Kế hoạch Năng lượng Chiến lược công bố hồi tháng 4.2014, Chính phủ Nhật Bản đã cam kết giảm sự phụ thuộc vào điện hạt nhân và tăng cường sử dụng năng lượng tái sinh càng nhiều, càng tốt.

Trong bối cảnh đó, giới phân tích cho rằng việc Nhật Bản khó có thể thực hiện mục tiêu nâng tỷ trọng điện hạt nhân trong tổng cung năng lượng lên 20% vào tài khóa 2030

Người đại biểu nhân dân