Cơ hội cho nhân vật thứ ba

Đảng Tự do của Mỹ mới đây đã quyết định đề cử cựu Thống đốc bang New Mexico Gary Johnson làm ứng cử viên đại diện cho đảng này ra tranh cử Tổng thống Mỹ. Ông Johnson, 63 tuổi, giành được quyền đề cử lần thứ hai tại Đại hội đảng diễn ra ở Orlandom bang Florida ngày 29.5 vừa qua. Phát biểu sau khi được đề cử, ông Johnson tuyên bố, sẽ nâng vị thế của đảng lên “một tầm cao chưa từng có”; chí ít sẽ góp mặt tại các cuộc tranh luận tiếp theo của các ứng cử viên Tổng thống Mỹ, mang đến một tiếng nói khác đến các cuộc thảo luận chính trị vốn do Dân chủ và Cộng hòa thống lĩnh.

Ông Johnson từng đảm nhiệm cương vị Thống đốc bang New Mexico trong hai nhiệm kỳ từ năm 1995 tới năm 2003 khi còn là thành viên đảng Cộng hòa, sau đó chuyển sang đảng Tự do. Các cuộc thăm dò cho thấy, ông Johnson nhận được 10% sự ủng hộ trên toàn quốc trong cuộc đua vào tháng 11 tới. Mặc dù tỷ lệ ủng hộ này còn rất khiêm tốn, song đây là sự cải thiện đáng kể so với tỷ lệ ủng hộ 1% mà ông nhận được khi là ứng cử viên Tổng thống của đảng Tự do trong cuộc bầu cử năm 2012.

Bên cạnh ứng cử viên đảng Tự do, ứng cử viên của đảng Xanh Jill Stein cũng đang tích cực vận động để được đề cử làm đại diện chính thức của đảng này. Bà Stein tuyên bố, nếu được chọn làm ứng cử viên chính thức, bà sẽ cạnh tranh với bàClinton. Ngoài ra, một số ứng cử viên của hai đảng Cộng hòa và Dân chủ cũng cân nhắc khả năng ứng cử vào ghế Tổng thống với tư cách ứng cử viên tự do, trong đó có Thượng nghị sĩ bang Vermount của đảng Dân chủ Bernie Sanders và cựu Thị trưởng thành phố New York thuộc đảng Cộng hòa Michael Bloomberg.

Giới quan sát cho rằng, cơ hội cho nhân vật thứ ba đang tăng lên trong bối cảnh cử tri Mỹ ngày càng kém hào hứng với cả hai ứng cử viên của Dân chủ và Cộng hòa. Theo kết quả các cuộc thăm dò về mức độ thiện cảm của người Mỹ đối với hai ứng cử viên hiện nay, số người cho biết “cực kỳ không ưa” ứng cử viên Clinton đạt 37% trong khi ông Trump là 53%, cao kỷ lục trong lịch sử bầu cử Mỹ.

Tuy nhiên, các nhân vật thứ ba cần giành được ít nhất 15% sự ủng hộ trong các cuộc thăm dò toàn quốc để góp mặt trong ba cuộc tranh luận Tổng thống, sẽ diễn ra vào những tuần trước thềm cuộc bầu cử ngày 8.11 tới. Thách thức không nhỏ nữa đối với các ứng cử viên thuộc bên thứ ba là sự ủng hộ về tài chính. Để được công bố là ứng viên chính thức, họ phải quyên góp được ít nhất 5.000 USD cho chiến dịch tranh cử.

Nhân tố làm thay đổi cục diện

Các nhà phân tích cho rằng, mặc dù khả năng giành chiến thắng không cao, nhưng ứng cử viên thuộc bên thứ ba sẽ là nhân tố có thể làm thay đổi cục diện cuộc đua vào Nhà Trắng, bởi tổng số phiếu bầu mà ứng cử viên bên thứ ba giành được có thể ảnh hưởng đến kết quả bầu cử tại một số bang quan trọng. Kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ không được định đoạt bởi số phiếu phổ thông toàn quốc, mà bởi số phiếu cử tri đoàn theo từng bang. Những bang đông dân nhất đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định kết quả bầu cử.

Lịch sử bầu cử Mỹ cho thấy, ứng cử viên thuộc bên thứ ba đóng vai trò quan trọng đối với kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ. Trong cuộc bầu cử năm 1912, ứng cử viên tự do Theodore Roosevelt thu hút gần 30% phiếu bầu, làm giảm số phiếu bầu cho ứng cử viên đảng Cộng hòa và mang lại chiến thắng cho ứng cử viên đảng Dân chủ Woodrow Wilson. Trong các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 1992, ứng cử viên tự do Ross Perot, giám đốc điều hành của một tập đoàn công nghệ, đã giành được lần lượt 20% số phiếu. Mặc dù không thắng ở bất kỳ bang nào trong cuộc bầu cử này, nhưng số phiếu mà ông Perot nhận được đã giúp chồng của bà Clinton, Bill Clinton giành chiến thắng trước Tổng thống đương nhiệm lúc bấy giờ George H.W. Bush.

Đại biểu nhân dân