Để đạt được thỏa thuận nói trên các nhà lãnh đạo châu Âu phải tiến hành các cuộc thương lượng marathon trong suốt hai ngày. Trên thực tế, cả EU và Anh đều chấp nhận nhượng bộ lẫn nhau. Các nước thành viên EU đã chấp nhận hầu hết các yêu cầu cải cách mà Anh đặt ra, gồm vấn đề nhập cư, bảo vệ khu Tài chính London cũng như “miễn trừ” cho Anh bổn phận thực hiện cam kết về “một liên minh gần gũi hơn bao giờ hết”. Ngược lại, trước sự phản đối từ Ba Lan và các nước thành viên Đông Âu khác (như Hungary, Slovakia), Thủ tướng David Cameron đã buộc phải nhượng bộ kế hoạch hạn chế chi trả phúc lợi cho người lao động EU nhập cư và con cái của họ.
Để tạm che khuất những hoài nghi, giới chức châu Âu và Anh đã ngay lập tức dành những lời có cánh cho thỏa thuận này. Chủ tịch Hội đồng châu Âu Donald Tusk đã bày tỏ tin tưởng sâu sắc rằng Anh cần EU và EU cũng cần Anh. EU sẵn sàng hy sinh một phần lợi ích riêng vì lợi ích chung, để chứng tỏ sự đoàn kết. Chủ tịch Ủy ban châu Âu Jean-Claude Juncker cũng đánh giá thỏa thuận trên là công bằng cho cả Anh và các nước thành viên EU khác. Ông Juncker cho rằng thỏa thuận này không làm sâu thêm các rạn nứt trong liên minh mà là xây dựng các cầu nối.
Thủ tướng Đức Angela Merkel cho rằng, thỏa thuận đạt được là công bằng, đồng thời đề cao giá trị cao cả của quy chế thành viên EU, đặc biệt trong giai đoạn bất ổn hiện nay trên thế giới. Theo Thủ tướng Đức, những cải cách mới là bằng chứng cho thấy những mong muốn thay đổi của Anh đối với EU sẽ mang lại những điều tốt đẹp hơn cho nhiều nước EU.
Trong khi đó, là đất nước có thể bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi những thay đổi liên quan phúc lợi trong thỏa thuận Anh - EU vì có rất đông công dân Ba Lan đang làm việc tại Anh, Thủ tướng Ba Lan Beata Szydlo vẫn cho rằng “thỏa thuận vừa đạt được là tin tức tốt lành cho châu Âu”. Thủ tướng Italy Matteo Renzi bày tỏ hài lòng vì hội nghị đã kết thúc với một thỏa thuận. Trong khi đó, Thủ tướng Ireland Enda Kenny cho biết, ông ủng hộ mạnh mẽ ý tưởng Anh nên ở lại EU.
Về phần mình, Thủ tướng D.Cameron tuyên bố, gói cải cách tổng thể trên sẽ mang đến cho Anh “những điều tốt đẹp nhất của cả hai thế giới”, bảo đảm cách tiếp cận công bằng thị trường chung và Anh cũng không bị ràng buộc bởi sứ mệnh liên minh chặt chẽ hơn.
Nguy cơ hiện hữu
Tuy nhiên, giới phân tích không quá lạc quan trước sự tô hồng thực tế của giới chức. Những quan ngại đầu tiên đã xuất hiện.
Theo các chuyên gia, việc Anh không rời mái nhà chung châu Âu sẽ giúp EU giảm bớt một mối lo lớn, trong bối cảnh liên minh này đang phải cùng lúc đối mặt nhiều cuộc khủng hoảng. Song, với EU, thỏa thuận này chỉ là bước đầu nhằm thực thi những cải cách EU theo đề xuất của Anh. Điều quan trọng hơn là EU phải tiến hành những cải cách thành công để duy trì sự phát triển, thống nhất và bảo đảm tính hấp dẫn của khối để các thành viên như Anh không cảm thấy việc tham gia EU là một gánh nặng. Truyền thông Đức đánh giá, các bước tiếp theo của việc cải cách còn rất nhiều rào cản, vì ngay cả khi cử tri Anh ủng hộ nước này ở lại EU thì việc thực thi cải cách là rất khó khăn, như vấn đề gắn kết chặt chẽ hơn của EU hay việc nâng cao các quy định về cạnh tranh…
Bên cạnh đó, thỏa thuận có thể khoét sâu thêm tình trạng chia rẽ trong mái nhà chung châu Âu khiLondongiành được “một vị thế đặc biệt”. Cuộc thảo luận về thỏa thuận bên ngoài nước Anh cho đến nay khá hạn chế nhưng có khả năng thay đổi khi các điều khoản của nó được mổ xẻ. Thủ tướng Cameron càng tuyên bố chiến thắng trong việc giành được thay đổi hiệp định đáng kể thì lại càng có nhiều cử tri trên khắp châu Âu muốn có tiếng nói riêng của mình, đặc biệt khi họ phát hiện ra thỏa thuận mới này bất công như thế nào đối với Khu vực Sử dụng đồng tiền chung châu Âu (Eurozone).
Trong khi đó, bằng việc yêu cầu một sự đối xử đặc biệt, Chính phủ Anh đã tạo ra một tiền lệ: đó là bất kỳ nước thành viên có thể “nhặt và chọn” đoạn văn bản pháp luật châu Âu nào mà họ muốn thực hiện. Bà Marine Le Pen, thủ lĩnh đảng cực hữu Mặt trận Dân tộc (NF) ở Pháp, đã tuyên bố ý định vận động để tái thương lượng tư cách thành viên EU cho nước Pháp nếu như giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống năm 2017. Điều gì xảy ra nếu như trong tương lai gần các nước EU đề nghị được “miễn trừ” thực hiện chính sách cạnh tranh hay các cuộc đàm phán mậu dịch với Mỹ? Các nước như Đan Mạch cũng phản ứng rằng quy định mới về phúc lợi xã hội cho con cái người di cư cũng nên được áp dụng rộng rãi trong châu Âu.
Vì vậy, nhiều chuyên gia cho rằng, tuy EU và Anh đã trút bỏ được một phần gánh nặng áp lực từ nguy cơ Brexit nhưng đây mới chỉ là bước khởi đầu của một tiến trình” và chặng đường hợp tác, phát triển phía trước của cả hai bên vẫn còn không ít gian nan.
Đại biểu nhân dân
