Nghị quyết H.Res-714 một lần nữa khẳng định sự ủng hộ của Chính phủ Mỹ với tự do hàng hải và sử dụng các vùng biển, vùng trời ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương theo luật pháp quốc tế; nêu bật tầm quan trọng của các vùng biển khu vực với sự ổn định, thịnh vượng và an ninh khu vực cũng như thương mại toàn cầu.
Nghị quyết khẳng định, dù Mỹ không phải là một bên tuyên bố chủ quyền trong các tranh chấp hàng hải ở Biển Đông và Biển Hoa Đông, Mỹ vẫn có lợi ích trong việc các nước tranh chấp tìm kiếm giải pháp ngoại giao hòa bình phù hợp với luật pháp quốc tế trong tự do hàng hải và hàng không ở các vùng biển này; trong dòng chảy thương mại tự do; không áp chế, đe dọa hay sử dụng vũ lực.
Nghị quyết lên án các hành động khiêu khích của Trung Quốc ở Hoa Đông và Biển Đông như: lập vùng nhận diện phòng không ở Hoa Đông; chặn tàu, đe dọa, làm hư hại tàu; cắt cáp tàu thăm dò ở Hoa Đông và Biển Đông; hạ đặt giàn khoan trái phép trong khu vực 200 hải lý thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam.
Về hành động hạ đặt giàn khoan trái phép, nghị quyết nêu rõ: “Ngày 1.5.2014, Tập đoàn dầu khí nhà nước Trung Quốc đã hạ đặt giàn khoan nước sâu Hải Yến 981 ở vùng biển Việt Nam và triển khai hơn 80 tàu, trong đó có 7 tàu quân sự để hỗ trợ cho các hành động khiêu khích này và nỗ lực thay đổi hiện trạng bằng cách sử dụng vũ lực”.
Nghị quyết kêu gọi ASEAN, các đồng minh, bạn bè của Mỹ và các nước có tranh chấp cùng nhau nỗ lực tìm giải pháp hòa bình cho các tranh chấp, thông qua việc thiết lập một Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC); khẳng định tầm quan trọng của luật pháp quốc tế trong bảo đảm các quyền và tự do của các quốc gia ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương; nhấn mạnh Trung Quốc cần hành xử trách nhiệm; tôn trọng luật pháp, chuẩn mực và các thể chế quốc tế vì an ninh và hòa bình khu vực.
Đánh giá về nghị quyết mới nhất của Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Mỹ liên quan tới các tranh chấp ở Biển Đông và Biển Hoa Đông, giới phân tích quốc tế nhận định các nghị sĩ Cộng hòa - phe vừa giành quyền kiểm soát cả hai viện Quốc hội Mỹ - đã phát đi tín hiệu cứng rắn tới Bắc Kinh. Trong thời gian gần đây, tranh chấp lãnh hải giữa Trung Quốc với các nước láng giềng càng trở nên gay gắt do Bắc Kinh ngày càng quyết đoán và mạnh mẽ trong các tuyên bố về chủ quyền ở khu vực. Tự nhận cho mình vai trò là sen đầm của thế giới, đồng thời triển khai mạnh mẽ chính sách xoay trục sang châu Á, đặc biệt là khu vực châu Á - Thái Bình Dương, Mỹ không thể khoanh tay và chấp nhận vai trò quan sát viên đối với những diễn biến tiêu cực tại đây. Thêm vào đó, hiểu rộng ra, sự bá quyền, thái độ trịch thượng của Trung Quốc tại khu vực có nhiều đồng minh gần gũi của Mỹ chẳng khác gì một lời thách thức gián tiếp của Bắc Kinh đối với Washington. Thực tế này buộc chính giới Mỹ phải lên tiếng.
Mặc dù nghị quyết không mang tính ràng buộc, song đây là một thông điệp rõ ràng tới Trung Quốc, rằng nước này phải tuân thủ luật pháp quốc tế trong các tranh chấp lãnh thổ - lãnh hải, bảo đảm tối đa an ninh và tự do hàng hải trong khu vực. Theo các chuyên gia, đây cũng là bước đi đầu tiên của lưỡng viện Mỹ trong thái độ với Trung Quốc. Quốc hội Mỹ hiện do các nghị sĩ Cộng hòa kiểm soát sẽ không cho phép Bắc Kinh đơn phương hành động tại các vùng biển tranh chấp ở Thái Bình Dương.
Người đại biểu nhân dân
