Tầm nhìn tham vọng

Kế hoạch thu hút sự quan tâm của thế giới này muốn hướng tới công cuộc chấn chỉnh cơ cấu nền kinh tế Ảrập Xêút. Nó sẽ giúp giảm sự phụ thuộc lớn vào dầu mỏ từ lâu của Ảrập Xêút, qua việc thay đổi phương cách tạo ra thu nhập, cũng như cách sử dụng và quản lý nguồn tài nguyên lớn của đất nước. Đi kèm với đó là chương trình hành động cụ thể, một thay đổi đáng chú ý ở quốc gia từ lâu nổi tiếng là bảo thủ và thận trọng.

Mặc dù chất xúc tác trực tiếp cho việc tái cơ cấu kinh tế là do giá dầu quốc tế giảm mạnh, nhưng nguyên nhân căn bản của các cải cách đã xuất hiện từ lâu. Trong bối cảnh doanh thu từ dầu mỏ là nguồn thu chính của chính phủ, và khu vực nhà nước là nơi chủ yếu tạo ra công ăn việc làm, các quan chức Ảrập Xêút từ lâu đã lo sợ rằng sự thiếu đa dạng kinh tế có thể gây rủi ro cho an ninh tài chính trong dài hạn.

Việc giá dầu sụt giảm một nửa trong 18 tháng qua đi cùng sự thay đổi lớn trong phương cách hoạt động của thị trường dầu mỏ. Với sự trỗi dậy của các nguồn năng lượng phi truyền thống, đặc biệt là “cuộc cách mạng dầu đá phiến” ở Mỹ, những thỏa thuận về dầu mỏ trong Tổ chức các nước Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC) do Ảrập Xêút dẫn đầu đã có ít ảnh hưởng hơn tới giá dầu thị trường. Đó là lý do tại sao “Tầm nhìn 2030” lại mang tầm quan trọng.

Nhằm tìm cách giành lại kiểm soát kinh tế và tài chính, Vương quốc này đã vạch ra kế hoạch tái cơ cấu kinh tế đầy tham vọng, do Hoàng tử Mohammed bin Salman Al Saud thúc đẩy. Nói ngắn gọn, “Tầm nhìn 2030” tập trung vào ba lĩnh vực chính, cùng những nỗ lực để bảo vệ những nhóm dân số dễ tổn thương nhất.

Thứ nhất, kế hoạch tìm cách nâng cao các nguồn thu nhập không từ dầu mỏ, với việc tăng phí và thuế các dịch vụ công, gia tăng thu nhập quốc dân qua việc thúc đẩy du lịch tới Ảrập Xêút... Thứ hai, chính quyền muốn giảm bớt chi tiêu công qua việc cắt giảm trợ cấp, hợp lý hóa chương trình đầu tư công và tránh chi tiêu quá nhiều vào việc mua vũ khí quân sự ở nước ngoài. Cuối cùng, Ảrập Xêút tìm cách đa dạng hóa nguồn thu và dần dần tăng thu nhập từ đầu tư. Ví dụ như kế hoạch sẽ này giúp gây quỹ đầu tư công thông qua việc bán gần 5% cổ phiếu của tập đoàn dầu mỏ quốc gia Aramco và đầu tư số tiền thu được vào một loạt bất động sản trên thế giới.

Thách thức không nhỏ

Tuy nhiên, tầm nhìn kinh tế tham vọng trên cũng bao gồm nhiều rủi ro. Vấn đề cải cách kinh tế vốn mang tính tế nhị, đặc biệt ở quy mô lớn như vậy. Điều cần thiết hiện nay là phải đạt được những thành công bước đầu để thuyết phục các nhân vật bảo thủ phản đối thay đổi.

Chương trình hành động của “Tầm nhìn 2030” chắc chắn đòi hỏi tiến triển đồng thời trên nhiều mặt trận và có sự phối hợp, giám sát cẩn thận. Chương trình được diễn ra vào thời điểm Ảrập Xêút không chỉ phải đối mặt với nguồn thu sụt giảm từ dầu mỏ và dự trữ ngân sách thu hẹp, mà còn phải khẳng định vai trò của mình trong khu vực, đặc biệt là ở Syria và Yemen.

Kế hoạch mới cũng có nguy cơ gây ra những rối loạn xã hội. Nguồn thu ngân sách của Ảrập Xêút bắt đầu thiếu mạnh khi thâm hụt dự kiến lên tới 80 tỷ USD. Bên cạnh đó, giá điện, nước, khí đốt đã tăng lên từ những tháng qua và gây ra bất ổn trong xã hội. Tại Riyadh, người dân đang bắt đầu chỉ trích những quyết định của Quốc vương Salman bin Abdulaziz Al Saudi như cuộc chiến tạiYemenhay thực hiện “bàn tay sắt” với đối thủ láng giềng Iran.

Trong bối cảnh đó, điều đáng khích lệ ở đây là ngay sau tuyên bố về “Tầm nhìn 2030” là việc thực thi ngay lập tức một số biện pháp ban đầu. Việc duy trì động lực này có tầm quan trọng lớn để quyết định thành công của kế hoạch. Nếu Ảrập Xêút thành công trong việc chuyển đổi mô hình kinh tế, bao gồm cải cách thể chế và tái cơ cấu kinh tế, các quốc gia khác trong và ngoài khu vực, vốn đang đứng trước các thách thức tương tự, sẽ có thêm nhiều “cảm hứng” để theo bước.

 “Tầm nhìn 2030” là kế hoạch cải cách kinh tế - xã hội đầy tham vọng của Ảrập Xêút. Với “Tầm nhìn 2030”, Ảrập Xêút đặt mục tiêu vươn từ vị trí là nền kinh tế lớn thứ 19 thế giới lên top 15 nền kinh tế lớn nhất hành tinh

Đại biểu nhân dân