Chuẩn bị sơ sài

Ngày 4.4, 202 người tị nạn đã lên tàu của cơ quan bảo vệ biên giới của EU Frontex từ Hy Lạp đến Thổ Nhĩ Kỳ. Người phụ trách vấn đề tị nạn của Chính phủ Hy Lạp Giorgos Kyritsis cho biết, trong số 202 người này chỉ có 2 người Syria tự nguyện về Thổ Nhĩ Kỳ, còn lại là người Pakistan. 136 người từ đảo Lebos và 66 người từ đảoChios.

Theo thỏa thuận, người di cư bất hợp pháp tới Hy Lạp sẽ được gửi về Thổ Nhĩ Kỳ nếu họ không xin tị nạn hoặc xin nhưng không đủ điều kiện để được phép tị nạn ở Hy Lạp. Đổi lại, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ có được những nhượng bộ về tài chính và chính trị từ EU. Cả Ankara vàAthensđang gấp rút chạy đua để đáp ứng kế hoạch của EU. Song dường như mọi việc vẫn chưa được chuẩn bị sẵn sàng.

Giới chức Thổ Nhĩ Kỳ cho biết, ước tính có khoảng 750 người di cư Pakistan và Afghanistan sẽ được Hy Lạp gửi trả Thổ Nhĩ Kỳ. Dự kiến sẽ sắp xếp khoảng 500 người đầu tiên tiếp nhận tại Dikili, miền Tây nước này. Hiện có 2 lều tị nạn được dựng tại Dikili để phục vụ nhóm di cư đầu tiên trở về từLesbos. Các lều tị nạn tương tự cũng được dựng lên ở phía nam Thổ Nhĩ Kỳ để phục vụ người di cư từ Chios.

Theo AP, Frontex dự kiến số nhân viên tham gia hoạt động quản lý biên giới này là 2.300 người, song hiện tại chỉ có khoảng 1/10 số này được tuyển dụng. Các nhân viên này gồm nhân viên an ninh và thông dịch viên từ 28 quốc gia thành viên EU tới biên giới Hy Lạp - Thổ Nhĩ Kỳ để hỗ trợ phiên dịch và các hoạt động khác. Nhiều nhà phân tích lo ngại, thiếu hụt nhân viên xử lý các hoạt động liên quan đến xuất, nhập cảnh của người di cư ở khu vực biên giới Hy Lạp - Thổ Nhĩ Kỳ sẽ khiến kế hoạch gửi trả người này gặp khó khăn.

Ban đầu, thỏa thuận dự định có hiệu lực ngay lập tức vào ngày 19.3, song sự thiếu hụt nhân sự và một số vấn đề phát sinh đã buộc người di cư phải chờ đến ngày 4.4 để làm thủ tục về Thổ Nhĩ Kỳ. Hiện hơn 200.000 người di cư vẫn đang chờ tại các trại tạm tại biên giới Hy Lạp, Macedonia. Tính đến hết ngày 3.4, đã có khoảng 514 người di cư tiếp tục cập bến tại các đảo Hy Lạp, nâng tổng số người di cư trên những hòn đảo Aegean này lên đến hơn 6.000 người. Báo cáo của Liên Hợp Quốc cho thấy, số người di cư tới Hy Lạp từ đầu năm 2016 đến nay là 144.000 người, trong đó chủ yếu là người Syria, Iraq và Afghanistan. Chính phủ Hy Lạp hiện cũng đang phải đối phó với hơn 46.000 người di cư và tị nạn trên đất liền.

Lo ngại an ninh

Nhiều tổ chức nhân quyền cho rằng, Thổ Nhĩ Kỳ không phải nơi an toàn cho người tị nạn. Tổ chức Ân xá quốc tế đã từng đưa ra cáo buộc về việc Thổ Nhĩ Kỳ gửi trả người tị nạnSyriavề nước. Ankara phủ nhận cáo buộc trên Trong khi đó, tổ chức Cứu trợ trẻ em (Save the Children) cho rằng, kế hoạch gửi trả người di cư từ Hy Lạp về Thổ Nhĩ Kỳ là bất hợp pháp và thiếu tính nhân đạo. Chỉ trích trên được đưa ra sau khi có thông tin người tị nạn lo sợ trước đe dọa bị giết nếu Hy Lạp gửi trở lại Thổ Nhĩ Kỳ. Một lượng lớn nhân viên an ninh và thông dịch viên lẽ ra phải ở biên giới Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ đã vắng mặt trong ngày đầu tiên thực hiện thỏa thuận cũng là nguyên nhân khiến quốc tế lo ngại về tình trạng an ninh tại khu vực này.

Ngoài ra, các nhà phân tích cũng dự đoán Hy Lạp sẽ rơi vào hỗn loạn sau khi thực hiện thỏa thuận với EU và Thổ Nhĩ Kỳ. Phát ngôn viên chịu trách nhiệm vấn đề di cư của Chính phủ Hy Lạp Giorgos Kryitsis cho biết, có tình trạng gia tăng xu hướng bạo lực tại nước này. Hàng chục nghìn người mắc kẹt tại biên giới Hy Lạp sau khi các quốc gia phía bắc nước này đóng cửa biên giới. Nhiều cuộc đụng độ trong các trại tị nạn đã xảy ra. Trước đó vài ngày, tạiChios, cảnh sát đã đụng độ với người dân địa phương trong một cuộc biểu tình phản đối thỏa thuận.

Bên cạnh đó, các chuyên gia cũng khuyến cáo, thỏa thuận giữa EU - Thổ Nhĩ Kỳ và Hy Lạp sẽ phản tác dụng khi những người này tìm con đường mới, nguy hiểm hơn để đến Đức và các nước EU ở phía Bắc. Joaquin Flores, chuyên gia hiệp hội nhà báo độc lập vì hòa bình đồng tình với quan ngại về tình hình an ninh ở khu vực. Ông Joaquin cho rằng, các nước xung quanh, đặc biệt là Macedonia có biên giới phía Nam giáp Hy Lạp cùng khu vực Albania tiềm ẩn nhiều mối nguy hại cho người tị nạn. Hơn 200.000 người di cư đang chờ tại biên giới Hy Lạp -Macedoniasẽ phải đối mặt với nạn buôn người, buôn ma túy, nô lệ rất phổ biến tại khu vực này. Mối nguy hại trên càng gia tăng khi người tị nạn tìm kiếm một con đường mới tới các nước EU mà không qua Thổ Nhĩ Kỳ như lịch trình của thỏa thuận.

Đại biểu nhân dân