Cái bắt tay hời hợt và chiến thắng mong manh trước IS
Các vụ bạo lực có hệ thống tiếp tục diễn ra ở nhiều nơi trên thế giới. Sự bất ổn ở Trung Đông, Bắc Phi vẫn tiếp tục. Năm 2016, lực lượng Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng ở I-rắc và Xy-ri sẽ mất dần chỗ đứng bởi sức tấn công ngày một tăng của Nga, Mỹ và các nước phương Tây. Các phần tử Hồi giáo cực đoan bị đẩy vào góc tường do bị chặn nguồn cung tài chính, hao hụt vũ khí và mất dần sức chiến đấu sẽ chống cự điên cuồng. IS không chịu thua ngay mà sẽ tổ chức nhiều cuộc tấn công vào những nước chủ chiến như: Nga, Mỹ, Anh, Pháp… cũng như trên các chiến trường Xy-ri và I-rắc.
Phương Tây sẽ tiếp tục phải chịu những vụ tấn công liều chết, song về cơ bản nhận thức và cách thức tiến hành chống khủng bố tại các nước này sẽ chuyển sang cách thức mới là tấn công vào căn nguyên, triệt tận gốc IS. Theo các chuyên gia, sự đổi hướng trong nhận thức cộng với những diễn biến mới cùng vấn đề lợi ích là sợi dây liên kết Mỹ, phương Tây và Nga, EU, Trung Quốc xích lại gần nhau hơn trong vấn đề chống khủng bố, không chỉ ở Trung Đông. Theo các chuyên gia, những nước lớn sẽ không bỏ qua cơ hội hợp tác trong vấn đề chống khủng bố, tuy nhiên, sự hợp tác này rất mong manh và khó duy trì lâu dài, bởi tính chất đan xen mối quan hệ phức tạp giữa các nước lớn như Mỹ-Nga-Trung Quốc.
Ngoài khu vực Trung Đông-Bắc Phi, Đông Bắc Á, Đông Nam Á được dự báo cũng căng thẳng, với nhiều hoạt động ngoại giao mà Biển Đông là tâm điểm của các nỗ lực song phương và đa phương nhằm giải quyết những tranh chấp chủ quyền ở khu vực này. Hoạt động ngoại giao bị chững lại trong khi Tòa án Trọng tài Liên hợp quốc đang xem xét vụ việc. Trong khi đó, các nước ASEAN và Trung Quốc vẫn chưa đạt được nhiều tiến triển trong đàm phán về Bộ Quy tắc Ứng xử ở Biển Đông (COC).
Đường biên giới và những giấc mơ không thành
Do sự khốc liệt của cuộc chiến chống khủng bố, trong năm 2016, thế giới vẫn sẽ tiếp tục chứng kiến nỗi khổ và làn sóng di cư ở các nước Trung Đông,Bắc Phi,NamÁ… Nếu các chiến dịch quân sự và ngoại giao kết thúc trong thất bại, làn sóng di cư ngày một lớn bất chấp hệ thống tường rào ngày càng kiên cố ở châu Âu, thậm chí còn trực tiếp tạo ra những nguy cơ an ninh toàn cầu.
Những bất đồng ở châu Âu do chủ nghĩa khủng bố và vấn đề di cư ồ ạt càng trở nên sâu sắc hơn vào năm 2016, gây chia rẽ các nước và cả Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO). Sự căng thẳng giữa các đồng minh “phía Đông” và “phíaNam” còn liên quan đến an ninh chính trị, khi NATO phải phân phối ưu tiên chính là sự bất ổn ở Bắc Phi/Trung Đông hay từ Nga. Rõ ràng việc các nước EU gia tăng kiểm soát biên giới đã chấm dứt giấc mơ không chỉ của người di cư mà của chính người châu Âu khi không còn một châu Âu không biên giới, nơi mà người dân, lao động và hàng hóa được tự do qua lại.
Kinh tế ổn định ở nước phát triển, tăng chậm ở nước mới nổi
Bức tranh kinh tế thế giới trong năm 2016 sẽ tiếp tục có nhiều nét tương đồng với bối cảnh năm 2015. Hầu hết các cơ quan dự báo, bao gồm cả Ngân hàng Thế giới (World Bank), Tổ chức Hợp tác và Phát triển (OECD) hay Bloomberg, đều có những cái nhìn khá lạc quan về kinh tế thế giới trong năm 2016. Khảo sát của các nhà kinh tế thuộc Bloomberg nhận định, kinh tế thế giới trong năm tới được kỳ vọng sẽ mạnh lên so với năm 2015 và tiến dần tới mục tiêu tăng trưởng dài hạn.
Theo các chuyên gia, trong năm 2016, kinh tế Trung Quốc sẽ tiếp tục giảm tốc; Mỹ tiếp tục có mức tăng trưởng; tăng trưởng của Ấn Độ sẽ vượt qua Trung Quốc, đạt 7,5%; các quốc gia đang phát triển có xuất khẩu phụ thuộc nhiều vào Trung Quốc như: Bra-xin, Chi-lê, In-đô-nê-xi-a, Ma-lai-xi-a, Phi-líp-pin, Nam Phi, Thái Lan và Việt Nam cũng có nhiều thay đổi khi cố gắng giảm phụ thuộc xuất khẩu vào Trung Quốc. OECD cho rằng, năm 2016 sẽ có sự phân hóa về tăng trưởng kinh tế trên thế giới với hai xu hướng: Củng cố sự phục hồi tại các nước phát triển, giảm tốc tại các nước mới nổi.
Một cuộc thăm dò cuối tháng 12-2015 do Roi-tơ thực hiện với hàng trăm nhà phân tích trên toàn thế giới cho thấy, tăng trưởng toàn cầu năm 2016 được dự đoán ở mức 3,4%, hoặc tối đa là 4%. Trang Business Insider dẫn dự báo của IMF cho biết, khu vực Eurozone sẽ tăng trưởng nhẹ ở mức 1,6% so với năm 2015. Mỹ tăng trưởng 2,8%, trong khi IMF hạ dự báo tăng trưởng kinh tế của Nhật Bản, Bra-xin, Nga, Ca-na-đa do giá dầu sụt giảm, các lệnh trừng phạt và giá dầu. Bên cạnh dự báo mức tăng trưởng của kinh tế thế giới, IMF đã đưa ra dự báo về sự gia tăng lạm phát toàn cầu, từ 0,3% năm 2015 sẽ tăng lên khoảng 1,2% vào năm 2016.
Về tiền tệ, theo các chuyên gia, việc Ngân hàng Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) quyết định nâng mức lãi suất được duy trì từ lâu, từ mức 0%-0,25% lên mức 0,25%-0,5%, đã cho thấy sự lạc quan về tình hình kinh tế của nền kinh tế lớn nhất thế giới. 120 nhà kinh tế được hãng tin Roi-tơ thăm dò ý kiến ngày 18-12-2015 dự đoán FED sẽ tiếp tục tăng lãi suất vào tháng 3 tới. Hầu hết giới phân tích đều không “đặt cược” vào khả năng đồng USD hạ giá, song cho rằng đồng ơ-rô (euro) sẽ sụt giá so với đồng USD. Nhiều người cho rằng, chính quyền Trung Quốc có thể sẽ tiếp tục hạ giá đồng nhân dân tệ (NDT) để thúc đẩy nền kinh tế. Trong khi đó, các chỉ số chứng khoán phố Uôn (Wall) sẽ được giao dịch ở mức gần tương đương năm 2015.
Giá dầu thấp là một yếu tố quan trọng giúp các nhà kinh tế lạc quan hơn. Tuy nhiên, giá dầu không dễ dự báo vì còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố tác động, bao gồm các chính sách của OPEC cho đến xung đột ở Trung Đông. Các dự báo về giá dầu được đưa ra rất khác nhau. Một dự báo được đưa ra là giá dầu sẽ sụt giảm xuống dưới mức 40USD/thùng trong năm 2016. Ngược lại, chuyên gia E.Mốt-ta-que (Emad Mostaque) của Eclectic Strategy ở Luân Đôn (London) cho biết, một thùng dầu thậm chí sẽ có giá từ 100USD đến 130USD vào năm 2017.
QĐND
