Cuộc trắc nghiệm thành công

Theo kế hoạch ban đầu, kết quả bầu cử chính thức dự kiến sẽ được công bố trong vòng 48 giờ sau khi phòng bỏ phiếu đóng cửa nhưng sau đó đã bị lùi lại 2 tuần. Trong đợt thông báo kết quả ngày kiểm phiếu đầu tiên, đảng NLD của bà Aung San Suu Kyi, chủ nhân giải Nobel Hòa bình 1992, giành được 96/106 ghế tại Hạ viện liên bang và cơ quan lập pháp bang và vùng thuộc các khu vực Yangon, Bago, Mandalay, Ayeyawaddy và bang Shan. Đảng Liên minh Đoàn kết và Phát triển (USDP) cầm quyền chỉ giành được 6 ghế. Trước đó, NLD tự tin tuyên bố họ sẽ giành được hơn 70% số ghế trong Quốc hội. Theo kết quả thăm dò ngoài phòng bỏ phiếu do nhiều cơ quan truyền thông nước ngoài công bố, NLD giành tới 90% số phiếu bầu ở cả Thượng viện và Hạ viện.

Việc NLD giành chiến thắng không quan trọng bằng việc USDP cầm quyền đã thừa nhận thất bại. Bởi thực tế, trong cuộc bầu cử tự do đầu tiên diễn ra năm 1990, NLD đã giành chiến thắng thuyết phục, nhưng phe đảng quân phiệt cầm quyền của đất nước đã từ chối công nhận kết quả và chuyển giao quyền lực. Cuộc bầu cử mới nhất năm 2010 cũng gây tranh cãi do những cáo buộc gian lận phiếu bầu. Phải đợi đến khi kết quả (dù chưa chính thức) của cuộc bầu cử năm nay được công bố và đảng cầm quyền thừa nhận thất bại, mới có thể khẳng định cuộc trắc nghiệm ở quốc gia này đã bước đầu thành công. Tờ báo của Chính phủ Global New Light of Myanmar ngày 10.11 chạy tựa trên trang nhất “Một thời kỳ mới đang mở ra”.

Trong một thông điệp phát trên trang mạng xã hội tối 9.11, thủ lĩnh NLD San Suu Kyi đã cảm ơn sự ủng hộ của người dân và các đảng viên NLD. Bà cũng kêu gọi những người ủng hộ mình kiềm chế vì kết quả chính thức vẫn chưa được công bố, đồng thời khẳng định sẽ hợp tác với chính quyền đương nhiệm vì sự ổn định của đất nước.

Thách thức chia sẻ quyền lực

Cuộc bầu cử ngày 8.11 đã chính thức khép lại “Lộ trình 7 bước” trong kế hoạch cải cách được chính quyền Myanmar triển khai từ năm 2003, nhưng cũng mở ra một thời kỳ khó đoán định phía trước.

Khó khăn đầu tiên là bà San Suu Kyi, lãnh đạo NLD, sẽ không được phép tranh cử Tổng thống vì người chồng quá cố và hai người con trai của bà đều mang quốc tịch Anh. Theo quy định của Hiến pháp do các tướng lĩnh quân đội nước này soạn thảo, một người sẽ không được phép tranh cử Tổng thống nếu trong gia đình có thành viên là người ngoại quốc. Trong khi đó, ngoài bà San Suu Kyi, gần như không có gương mặt nào đủ uy tín quốc tế lẫn sự ủng hộ của dân chúng để có thể lãnh đạo Myanmar trong 5 năm tới. Và ai sẽ là người kế nhiệm đương kim Tổng thống U Thein Sein (sẽ kết thúc nhiệm kỳ vào năm tới) vẫn còn là một dấu hỏi.

Khó khăn thứ hai, đó là NLD sẽ phải chia sẻ quyền lực với quân đội, vốn đang giữ vị trí lớn trong nền chính trị nước này. Mối quan hệ giữa NLD và lực lượng vũ trang sẽ là một yếu tố quan trọng quyết định sự chuyển tiếp dân chủ củaMyanmarvà tương lai của quốc gia này. Dù thừa nhận thất bại trong cuộc tổng tuyển cử và cam kết công nhận kết quả bầu cử, tôn trọng sự lựa chọn của người dân Myanmar, nhưng giới quân sự cầm quyền ở nước này vẫn giữ ảnh hưởng rất lớn đối với việc điều hành đất nước. Theo Hiến pháp Myanmar năm 2008, quyền lực được chia sẻ giữa Tổng thống và tổng tư lệnh, trong đó tổng tư lệnh có quyền bổ nhiệm 3 bộ trưởng nắm các bộ quan trọng nhất là quốc phòng, nội vụ và các vấn đề biên giới. Ngoài ra, quyền lực tối cao tại Myanmar vẫn nằm trong tay Hội đồng An ninh và quốc phòng, bao gồm 11 nhân vật quyền lực trong đó có Tổng thống, hai Phó tổng thống, Chủ tịch Thượng viện và Hạ viện, tổng tư lệnh, các bộ trưởng Quốc phòng, Ngoại giao... Hội đồng này có thể đề xuất tình trạng khẩn cấp vào bất kỳ thời điểm nào, vì bất kỳ lý do nào.

Myanmarđang đối mặt với một nhiệm vụ chính trị to lớn là bảo đảm quá trình chuyển giao quyền lực suôn sẻ. Cuộc thương lượng về phân chia quyền lực giữa lực lượng chính trị mới được người dân ủng hộ và quân đội chắc chắn sẽ rất gay go và quyết liệt. Thành công hay thất bại của tiến trình hòa bình - dân chủ ởMyanmarphần lớn phụ thuộc vào khả năng của bà San Suu Kyi và Chính phủ dân sự mới trong việc chia sẻ quyền lực với quân đội, đồng thời đáp ứng được các đòi hỏi cấp bách vì lợi ích của quốc gia.

Người đại biểu nhân dân