Nguy cơ sẵn có

Các vụ tấn công trước đây ở Indonesia, trong đó có các vụ đánh bom ở Bali năm 2002 làm nhiều khách du lịch phương Tây thiệt mạng; hay vụ tấn công nhằm vào Đại sứ quán Australia và khách sạn J.W. Marriott ở Jakarta, đều do nhóm Jemaah Islamiyah thực hiện. Đây là nhóm khủng bố Đông Nam Á, có liên quan tới al-Qaeda. Nhiều thành viên của nhóm này đã theo học tại các trường Hồi giáo ở đảo Java củaIndonesiavà được huấn luyện quân sự ởAfghanistan. Với sự vào cuộc quyết liệt, những năm gần đây, lực lượng đặc nhiệm chống khủng bố củaIndonesiađã phá vỡ nhiều đường dây khủng bố và chặn đứng âm mưu tấn công lớn trên đấtIndonesianăm 2009. Nhưng dù bị trấn áp, Jemaah Islamiyah vẫn chưa bị tiêu diệt hẳn.

Viện IPAC, tổ chức phi lợi nhuận In donesia chuyên theo dõi các nhóm khủng bố địa phương, cho biết nhiều phần tử cực đoan đang hoạt động ởIndonesiahiện nay có liên quan tới cùng một mạng lưới các trường tôn giáo đã cung cấp thành viên cho Jemaah Islamiyah. Thay vì được huấn luyện ởAfghanistannhư trước đây, nay những phần tử này đã tớiSyriavàIraqđể chiến đấu cho IS. Báo cáo của viện IPAC cho biết, các nhóm ủng hộ IS ởIndonesiađã xuất hiện từ những mạng lưới cực đoan tồn tại ở nước này và chưa bao giờ thực sự bị tiêu diệt. Những mạng lưới này có thể đã biến đổi, tái tổ chức, nhưng không mới mẻ. Trong những năm gần đây, các tay súng cực đoan đã lập căn cứ ở Poso, khu vực hẻo lánh tại đảo Sulawesi của Indonesia. Vài tháng trở lại đây, cảnh sát chống khủng bố củaIndonesiađã thực hiện nhiều vụ đột kích vào Poso tiêu diệt nhiều tên khủng bố.

Theo các nhà phân tích nhận định, các vụ đánh bom và xả súng vừa qua tại Thủ đô Jakarta có thể là đòn giáng thẳng vào lực lượng đặc nhiệm chống khủng bố của Indonesia.

Miền đất hứa mới của IS

Khi người dân Indonesia và cộng đồng quốc tế chưa hết bàng hoàng vì vụ tấn công khủng bố tại Jakarta làm 7 người thiệt mạng và 23 người bị thương, Cảnh sát trưởng thành phố Jakarta Tito Karnavian khẳng định IS là thủ phạm, đồng thời cho biết Bahrun Naim, người Indonesia, là kẻ lập kế hoạch cho vụ tấn công này. Nghi phạm Bahrun Naim là thủ lĩnh Katibah Nusantara, đơn vị quân sự của IS ở Đông Nam Á. Tên của Naim cũng thường xuất hiện cùng những tuyên bố ủng hộ kẻ cầm đầu nhóm chiến binh thánh chiến Đông Indonesia (MIT) Abu Wardah Santoso. Naim được cho là mối liên lạc chính giữa các phần tử trong nhóm MIT tại đảo Sulawesivới IS ở Trung Đông.

Từ những thông tin điều tra ban đầu, có thể thấy những lo ngại mới nổi lên về việc IS tìm tới những miền đất hứa mới là có cơ sở. Trong bối cảnh ngày càng  phải hứng chịu nhiều tổn thất ở Syria, đặc biệt là sau các chiến dịch chống khủng bố của Nga, IS buộc phải tìm kiếm địa bàn hoạt động mới.

Mới đây, tờ “The Australian” đã công bố đoạn video cho thấy chiến binh thuộc bốn nhóm khủng bố Philippines thề trung thành với thủ lĩnh IS. Tờ báo này còn cho biết các nhóm cực đoan Philippines đã tuyên bố thành lập “Vương quốc Hồi giáo” (Caliphate) tại Mindanao, hòn đảo lớn thứ hai của Philippines và lớn thứ 20 trên thế giới. Theo chuyên gia của Đài Sputnik, Tiến sĩ Khoa học Chính trị Natalia Rogozhina, các phần tử cực đoan Hồi giáo đang âm mưu thành lập “vương quốc Hồi giáo” không chỉ ở Trung Đông mà cả ở khu vực Đông Nam Á, trên lãnh thổ Indonesia, Malaysia, Singapore, miền Nam Philippines và Thái Lan. 

Nguy cơ lan truyền ảnh hưởng của IS ở Indonesia, Malaysia, Thái Lan, Philippines cho thấy môi trường xã hội ở những nước này có những yếu tố khiến cho lý tưởng của IS được tiếp nhận. Khoảng 300 triệu người dân ở đây là tín đồ đạo Hồi. Hơn nữa, ở các nước này từng có các tổ chức khủng bố thánh chiến. Ở Thái Lan, tình trạng ly khai dân tộc đã diễn ra hơn 50 năm qua, trong nước có những người ủng hộ việc thành lập một nhà nước Hồi giáo độc lập. Hàng nghìn người Indonesia đã tuyên thệ trung thành với “Caliphate” qua internet. 

Rohan Gunaratna, Giám đốc Trung tâm Quốc tế chuyên Nghiên cứu về Khủng bố và Bạo lực Chính trị, khẳng định rằng thông báo gần đây của các nhóm cực đoan Philippines về việc thành lập “Caliphate” ở Mindanao là thách thức chưa từng có đối với Chính quyền Philippines. Hơn nữa, hành động này của Hồi giáo cực đoan là mối đe dọa không chỉ đối với khu vực Đông Nam Á mà đối với cả Trung Đông. Số phận của “Caliphate” ởMindanao và tất cả các kế hoạch của IS đối với khu vực Đông Nam Á sẽ được định đoạt tại Trung Đông. Một loạt sự kiện liên tiếp cho thấy, Đông Nam Á đang đối mặt với nguy cơ cao về các vụ tấn công khủng bố, trở thành khu vực nguy hiểm thứ hai trên thế giới chỉ sau khu vực Trung Đông.

Hàng nghìn người đến từ các nước Đông Nam Á đang chiến đấu trong hàng ngũ IS ở Trung Đông. Thông thường, các chiến binh từ Đông Nam Á đến Thổ Nhĩ Kỳ bằng thị thực du lịch, du học, hoặc tham gia sứ mệnh nhân đạo, trong đó có nhiều hoạt động do chính IS tổ chức. Từ Thổ Nhĩ Kỳ, thông qua các kênh bất hợp pháp, những người này được chuyển tiếp tới các lãnh thổ do IS kiểm soát

Đại biểu nhân dân