- Là Đại sứ đầu tiên của Hoa Kỳ tại Việt Nam sau khi hai nước bình thường hóa quan hệ năm 1995, ông đánh giá quan hệ hai nước đang ở mức độ nào trên thang điểm từ 1-10?
- Câu hỏi này rất khó. Những gì hai nước đã đạt được, chắc chắn là 7 điểm. Tôi hài lòng vì điều đó, nhưng tôi không biết hai nước đã đạt được tất cả những gì có thể đạt được hay chưa vì có những giai đoạn khó khăn. Thời kỳ khủng hoảng tài chính - tiền tệ ở châu Á và một số vấn đề khác đã cản trở sự phát triển của quan hệ hai nước, nhưng nhìn chung, các thành quả đạt được khá ấn tượng.
- Ông nhận xét thế nào về những lợi ích từ mối quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ thời điểm ông làm Đại sứ và hiện tại?
- Tôi không nghĩ chúng ta có thể đánh giá hết được. Khi nỗ lực ký Hiệp định Thương mại song phương ViệtNam- Hoa Kỳ (BTA), chúng tôi chỉ dám hy vọng hiệp định này sẽ nâng kim ngạch thương mại hai chiều lên hàng triệu USD, nhưng thực tế đã lên tới mức hàng tỷ USD. Kim ngạch thương mại giữa hai nước hiện đã lên tới 35 tỷ USD, cũng nhờ vào một số việc chúng tôi đã làm được lúc bấy giờ.
- Còn những gì hai bên chưa đạt được trong quá trình “biến thù thành bạn”, thưa ông?
Hiện tại hai nước không còn coi nhau là kẻ thù nữa mà là đối tác lớn của nhau. Tôi dự đoán trong 20 năm tới, Việt Nam và Hoa Kỳ sẽ trở thành đồng minh mạnh mẽ ở Đông Nam Á vì lợi ích chung sẽ đưa hai nước xích lại gần nhau hơn nữa.
- Nhiệm vụ chính mà ông và những người kế nhiệm ông cùng chia sẻ là mở ra trang mới trong quan hệ song phương và chấm dứt những khác biệt. Nhiều người cho rằng, sau 20 năm, vế thứ hai của nhiệm vụ vẫn chưa được hoàn thành. Theo ông, trở ngại chính là gì?
- Việc làm mới quan hệ khó hơn nhiều so với những gì chúng ta tưởng. Có rất nhiều vấn đề thực sự khó giải quyết. Phía ViệtNamcòn do dự tiến tới mối quan hệ mà Hoa Kỳ đã nghĩ tới. Trước đây cũng không có sự ủng hộ rộng rãi tại Hoa Kỳ đối với việc làm mới mối quan hệ này. Tuy nhiên, với sự kiên nhẫn và nhiệt huyết, các nhà ngoại giao, các nhà đàm phán đã thành công trong nỗ lực đưa quan hệ hai nước sang một trang mới. Cho đến nay, phần lớn những vấn đề mà chúng ta đương đầu vào thời điểm mới bình thường hóa, đã được giải quyết. Tất nhiên cũng còn nhiều vấn đề tồn tại. Có nhiều việc hai bên nhất trí nhưng cũng có nhiều việc thì không. Nhưng sự chín muồi của mối quan hệ cho phép chúng ta đối thoại về các vấn đề này một cách thẳng thắn. Điều đó sẽ giúp tất cả khác biệt dần dần được tháo gỡ. Điều chúng ta cần làm trong tương lai là duy trì quan hệ đối tác mạnh mẽ, xây dựng từ những vấn đề đã nhất trí, tiếp tục đối thoại về những vấn đề còn khác biệt cho tới khi đạt được giải pháp.
- Theo ông, Việt Nam làm thế nào để trở thành trụ cột trong các lợi ích an ninh của Hoa Kỳ ở Đông Nam Á?
- Tôi nghĩ ViệtNamđã rất cẩn trọng và khôn khéo để luôn có sự cân bằng trong chính sách đối ngoại. Tôi cho rằng Hà Nội sẽ tiếp tục chính sách này. Hoa Kỳ sẽ không cố gắng gây áp lực để ViệtNamphải lựa chọn đứng về bên nào. Mối quan hệ với Hoa Kỳ hoàn toàn phụ thuộc vào quan điểm của ViệtNamvà quyết định của họ muốn nâng cấp quan hệ với Hoa Kỳ tới mức nào về mặt quân sự.
- Vào thời điểm đánh dấu 20 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (12.7.1995-12.7.2015), ông có đề xuất gì để giúp thúc đẩy hơn nữa mối quan hệ song phương?
- Mối quan hệ giữa ViệtNamvà Hoa Kỳ đang tiến triển khá tốt. Những tiến bộ đã đạt được khiến tất cả các nước đang phát triển trên thế giới khao khát có được. Dù ViệtNamcòn thiếu nhiều thứ, còn phải tiếp tục cải thiện về cơ sở hạ tầng, môi trường đầu tư... nhưng tiềm năng phát triển trong 20 năm tới là rất lớn. Mối quan hệå ViệtNam- Hoa Kỳ sẽ giúp củng cố tất cả những điều đó. Hoa Kỳ muốn là một đối tác giúp ViệtNamthành công. Đối thoại thực chất, thẳng thắn và cởi mở sẽ đưa quan hệ song phương lên một tầm cao mới.
- Xin cảm ơn ông
Người đại biểu nhân dân
