Đoàn ĐB Ủy ban Tài chính - Ngân sách của QH do Chủ nhiệm Ủy ban Phùng Quốc Hiển dẫn đầu đã thăm và làm việc tại Thổ Nhĩ Kỳ từ ngày 2 - 4.7.

Với 76 triệu dân, đa số theo đạo Hồi, tình hình an ninh trật tự xã hội rất tốt mặc dù Thổ Nhĩ Kỳ có biên giới chung vớiIran,Syria. Chiến tranh giành độc lập Thổ Nhĩ Kỳ do Mustafa Kemal Atatürk lãnh đạo tạiAnatolia, dẫn đến việc thành lập nước Cộng hòa Thổ Nhĩ Kỳ hiện đại vào năm 1923, với Ataturk là Tổng thống đầu tiên. Ngày nay, Thổ Nhĩ Kỳ là một nước Cộng hòa Dân chủ, thế tục, đơn nhất, và lập hiến với một di sản văn hóa đa dạng. Thổ Nhĩ Kỳ gia nhập Liên minh Thuế quan EU vào năm 1995 và bắt đầu các cuộc đàm phán về quyền thành viên đầy đủ với Liên minh châu Âu từ năm 2005. Gần đây, nhờ kinh tế tăng trưởng khá và các sáng kiến ngoại giao, Thổ Nhĩ Kỳ đã trở thành một cường quốc trong khu vực.

Tại Thủ đô Ankara, trao đổi với đoàn, Thứ trưởng Bộ Tài chính Thổ Nhĩ Kỳ Genc Osman Yarasli cho biết, với GDP hơn 800 tỷ USD, thu nhập bình quân đầu người 10.404USD/năm trong năm 2014, Thổ Nhĩ Kỳ là nền kinh tế đứng thứ 18 của thế giới trong 10 năm trở lại đây. Nếu vào năm 2002, lạm phát của Thổ Nhĩ Kỳ là 29,7%/năm thì đến năm 2014 chỉ còn 8,2%. Bội chi ngân sách năm 2014 là 1,3%, thấp hơn nhiều so với chuẩn của Liên minh châu Âu là 3%/năm.

Theo Vụ trưởng Vụ Châu Âu và quan hệ quốc tế Bộ Tài chính Thổ Nhĩ Kỳ Hakan Karabacak, trong 10 năm qua, những tác động tiêu cực của khủng hoảng toàn cầu như khan hiếm vốn, trao đổi thương mại toàn cầu giảm... đã ảnh hưởng đến thu hút vốn đầu tư nước ngoài, kim ngạch xuất khẩu của Thổ Nhĩ Kỳ, cũng như khiến tâm lý nhà đầu tư và người tiêu dùng thay đổi... Tuy nhiên, nhờ những điều chỉnh chính sách hợp lý, trong những năm gần đây nền kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ đã phát triển tương đối ổn định với các động lực chính như: khu vực tài chính, ngân hàng phát triển nhanh, ngân sách cân đối, dự trữ ngoại hối cao, khu vực kinh tế tư nhân năng động, tiến bộ trong cải cách thể chế, ổn định chính trị và niềm tin của nhà đầu tư và người tiêu dùng vào nền kinh tế. Các chính sách thuế cũng mang tính tích cực để khuyến khích phát triển sản xuất và tiêu dùng với thuế thu nhập doanh nghiệp chỉ 20%.

Trong kế hoạch phát triển 4 năm 2014 - 2018, Thổ Nhĩ Kỳ tập trung vào 25 lĩnh vực ưu tiên, trong đó có thể kể đến: tăng tích lũy nội địa, xây dựng Istanbul thành trung tâm tài chính quốc tế, chi tiêu ngân sách hợp lý, tăng thu ngân sách, cải thiện môi trường kinh doanh và đầu tư, giảm tỷ trọng khu vực kinh tế không chính thức, tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ để nâng cao năng suất lao động... Thổ Nhĩ Kỳ đặt mục tiêu đến năm 2018 GDP bằng 1.300 tỷ USD, thu nhập bình quân đầu người 16.000USD và đến năm 2023 tăng tương ứng đạt 2.000 tỷ và 25.000USD. Như vậy, Thổ Nhĩ Kỳ đã đặt mục tiêu tăng GDP 2,5 lần trong 2 kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 4 năm. Đây là tốc độ tăng trưởng hết sức ấn tượng của quốc gia thuộc nhóm Các nền kinh tế phát triển và mới nổi (G20).

Thổ Nhĩ Kỳ cũng hướng tới tái cấu trúc nền kinh tế dựa trên những giá trị cốt lõi và kỳ vọng của dân tộc, cơ cấu tăng trưởng nhanh và bền vững, phấn đấu đứng vào hàng ngũ các quốc gia có thu nhập cao, mở rộng an sinh xã hội, cải thiện và tăng cường mức độ tiếp cận dịch vụ công, giảm bớt dãn cách phát triển giữa các vùng miền, nâng cao năng lực cạnh tranh của các thành phố với mức sống theo chuẩn cao và bảo đảm cho người dân có cuộc sống hạnh phúc, phồn vinh, chân giá trị.

Có lẽ, những mục tiêu phát triển của Thổ Nhĩ Kỳ cũng không quá khác biệt so với nhiệm vụ và các giải pháp chính phát triển kinh tế - xã hội của nước ta. Điều quan trọng là tham vọng phát triển của một quốc gia trong nhóm G20 đặt ra cho chúng ta nhiều suy nghĩ. Trước hết là độ giãn cách trong phát triển giữa ViệtNamvới một số quốc gia phát triển và mới nổi không những không được rút ngắn mà ngày càng bị nới rộng. Nguy cơ tụt hậu của ViệtNamlà nhãn tiền nếu không có những cải cách thực thụ, các giải pháp có hiệu quả và bước đi hợp lý.

Theo Đại sứ Việt Nam tại Thổ Nhĩ Kỳ Nguyễn Thế Cường, Thổ Nhĩ Kỳ có vai trò quan trọng do vị trí địa - chính trị, là nơi hai nền văn hóa  Âu - Á gặp nhau, nơi “con đường tơ lụa” đi qua từ ngàn năm nay. Thổ Nhĩ Kỳ vừa được coi là nước Nam Âu vừa là nước thuộc khu vực Tây Á. Thổ Nhĩ Kỳ thực sự là thị trường tiềm năng của Việt Nam với kim ngạch thương mại hai chiều năm 2014 đạt 1,64 tỷ USD, trong đó Việt Nam chủ yếu xuất siêu với kim ngạch 1,5 tỷ USD gồm các mặt hàng chủ lực là điện thoại di động và thiết bị, sợi và hàng dệt may, cao su, máy móc, thiết bị, dụng cụ...

Ngoài những thành tựu về kinh tế, chúng tôi cực kỳ ấn tượng với quy hoạch và môi trường xanh sạch của Thủ đôAnkaracũng nhưIstanbul.Istanbulvới 17 triệu dân đã đón trên 22 triệu khách du lịch. Vé tham quan các bảo tàng, di tích lịch sử, văn hóa và tôn giáo cũng không rẻ, ví dụ như vé vào thăm bảo tàng Hagia Sophia đã là 30 lia Thổ, tương đương 12USD, nhưng du khách vẫn trật tự xếp hàng dài để được vào chiêm ngưỡng một nơi vốn là nhà thờ Thiên chúa giáo đã trở thành nhà thờ Hồi giáo vào thế kỷ XV...

Khi rời Thổ Nhĩ Kỳ, tôi đọc tin trên tờ Daily News ra ngày 5.7 thấy người nông dân trồng hoa hồng ở đây đang phải đấu tranh để giữ gìn truyền thống vì họ đang phải đối mặt với xu hướng các lớp thanh niên trẻ không còn ưa thích hoa hồng cho dù Thổ Nhĩ Kỳ là quốc gia trồng nhiều nhất loại hoa hồng Damascus nổi tiếng có dầu hoa hồng tinh chế đắt đỏ.

Trong khi thói quen có thể thay đổi thì Thổ Nhĩ Kỳ - nơi giao thoa của các nền văn hóa đặc trưng của người Thổ kết hợp với Văn hóa Ba Tư, Ảrập, Armenia, Byzantine cổ xưa lẫn châu Âu hiện đại làm chúng tôi không khỏi quyến luyến với mảnh đất giàu truyền thống văn hóa và mến khách đặc biệt này.

TRẦN VĂN
Phó chủ nhiệm UB Tài chính - Ngân sách 
Gửi từ Ankara, Thổ Nhĩ Kỳ

Người đại biểu nhân dân