Đánh thuế để tránh “bong bóng”

Với nhiều quốc gia, việc đánh thuế nhà, đất nhằm góp phần khuyến khích các tổ chức, cá nhân sử dụng đất tiết kiệm, hợp lý. Thuế áp cho nhà, đất đôi khi là nguồn thu chủ yếu của ngân sách địa phương. Tùy đặc điểm và chính sách của từng nước, thuế nhà có thể được ban hành như một sắc thuế độc lập, hoặc được hoạch định như một loại thuế tài sản. Người sở hữu nhà sẽ chịu trách nhiệm nộp thuế và nó được thu hàng năm.

Trên thế giới, đa số các quốc gia và vùng lãnh thổ áp dụng đánh thuế riêng trên giá trị nhà, giá trị đất. Có thể kể đến như: Đài Loan, Philipinnes hoặc một số nước thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD). Nhiều chính phủ thực hiện đánh thuế nhà trên nguyên tắc từ 1 -1,5% giá trị thị trường. Không chỉ cá nhân sở hữu nhà ở phải đóng, nhiều doanh nghiệp đầu tư BĐS cũng bị áp thuế này. Ngay trong giai đoạn hoàn thành nhà, chủ đầu tư bắt đầu phải nộp thuế. Cho tới khi các căn hộ được bán, người mua sẽ nộp thuế thay cho doanh nghiệp. Tất cả các nguồn thu đó sẽ được dùng để phát triển hạ tầng cũng như nâng cấp đô thị.

 Xét về nhiều khía cạnh, việc đánh thuế nhà ở thực sự góp phần sử dụng đất hiệu quả, giúp thị trường BĐS vận hành ổn định, chống lãng phí. Bởi nếu phải nộp thuế nhà, mọi cá nhân, doanh nghiệp sẽ phải tính toán cẩn thận các yếu tố, không đầu tư tràn lan. Để chống đầu cơ, nhiều nước cũng tiến hành áp dụng đánh thuế lũy tiến vào các trường hợp có từ 2 nhà trở lên. Năm 2011, chính quyền hai thành phố Thượng Hải và Trùng Khánh, Trung Quốc bắt đầu đánh thuế BĐS đối với những người mua căn nhà thứ hai. Mức thuế dao động trong khoảng từ 0,4 đến 1,2% giá trị căn nhà và được thu thường niên.

Theo ông Chen Guoqiang, Phó Giám đốc Hiệp hội BĐS Trung Quốc lúc đó, thuế đánh vào nhà ở thứ hai được xem là một biện pháp mới, giúp điều chỉnh cung cầu, giảm tình trạng đầu cơ và góp phần ngăn chặn bong bóng BĐS. Bởi người có nhiều nhà sẽ không tích trữ BĐS nữa, còn dân đầu cơ sẽ hạn chế hơn do thấy phải nộp thuế cao. Chính quyền Trung Quốc sử dụng nguồn thu này để xây dựng các dự án nhà giá rẻ, bảo đảm an sinh xã hội.

Thu thuế để phục vụ dân

Một trong những quốc gia áp dụng rất hiệu quả thuế nhà ở phải kể đến là Mỹ. Vào thời điểm tháng 11 hàng năm, người dân Mỹ bắt đầu chuẩn bị cho việc đóng các loại thuế, trong đó có thuế nhà đất. Tại quốc gia liên bang này, việc sở hữu một căn nhà không phải là điều đơn giản. Giá thành nhà ở tại xứ sở nữ thần Tự Do dao động từ một vài trăm nghìn đến cả triệu USD. Tuy nhiên, chi phí để duy trì ngôi nhà không hề nhỏ. Ngoài các khoản bảo dưỡng, bảo trì hàng năm, thuế tài sản áp cho nhà ở tại các bang rất lớn. Một ví dụ điển hình là trường hợp ứng cử viên tổng thống Mỹ năm 2012, Mitt Romney. Ông đã phải trả hơn 125 nghìn USD tiền thuế cho căn nhà trị giá 11.4 triệu USD của mình. Số tiền này cao hơn lương hàng năm của một bác sĩ hay luật sư.

Tùy quy định của từng bang, chủ sở hữu nhà sẽ phải nộp thuế nhà đất (bình quân ở mức 1.5%) theo giá trị thị trường. Với những trường hợp có nhà thứ hai, mức chịu thuế có thể tăng lên gấp nhiều lần. Tại New York, nơi tập trung đông dân cư nhất nước, thuế tài sản cho nhà ở cũng được áp cao gấp đôi các bang khác (lên tới mức 2%). Phải chăng những lý do đó khiến cho giá nhà ở Mỹ có thể không lớn nhưng chuyện đầu cơ nhà đất là không tồn tại?

Tuy mức thuế áp cho nhà ở tại Mỹ được coi là khá cao, song quy trình thu thuế lại rất công khai, minh bạch. Ngay từ đầu tháng 6 hàng năm, bộ phận thu thuế nhà đất của từng địa phương sẽ gửi giấy báo thuế đến từng hộ gia đình. Điều này tạo điều kiện cho người dân chuẩn bị tiền cũng như có thời gian xin điều chỉnh thuế nếu nhà cần phải sửa chữa hoặc chưa được định giá đúng. Trên mỗi thông báo đều ghi phần chi thuế để người dân hình dung được số tiền mình đóng được sử dụng thế nào.

Về cơ bản, các khoản thu từ thuế nhà ở và đất chiếm từ 50 - 80% nguồn thu ngân sách các địa phương. Chúng được phân bổ, sử dụng cho các lĩnh vực như: Giáo dục, y tế, cấp thoát nước, an ninh… Chính bởi tính minh bạch đó, đa số người dân Mỹ đều tán thành nộp thuế nhà, đất.

Đại biểu nhân dân