Sống với giây phút văn hóa thiêng liêng

- Thông thường ngày Quốc khánh thường mang tính lịch sử và chính trị đối với một quốc gia, nhưng như tôi được biết với Thụy Sĩ, đây còn là ngày lễ mang đậm nét văn hóa truyền thống thiêng liêng?

- Đối với người Thụy Sĩ, Quốc khánh là một sự kiện lịch sử đánh dấu sự ra đời Điều lệ Liên bang vào ngày 1.8.1291, mang lại sự thống nhất mang tính bước ngoặt lịch sử giữa ba bang Uri, Schwyz và Unterwalden, tiền thân cho đất nước Thuỵ Sĩ hiện đại với 26 bang ngày nay. Vào ngày này cách đây 725 năm, dân cư trong ba bang đến với nhau, kết tình huynh đệ, và thề nguyền sẽ luôn luôn tương trợ nhau.

Đúng như bạn nói, các hoạt động và sự kiện diễn ra trong dịp này không chỉ mang tính chính trị, mà còn mang đậm nét văn hóa, là dịp để người dân sống với giây phút văn hóa thiêng liêng, từ ẩm thực đến giải trí, từ cách tổ chức đến cách trang hoàng, từ việc sử dụng tiếng mẹ đẻ (Thụy Sĩ có bốn ngôn ngữ: Pháp, Đức, Ý, Romansh) cho đến trang phục.

Vào ngày Quốc khánh, người Thuỵ Sĩ thường có các hoạt động kỷ niệm cùng gia đình và bạn bè trên phố, cũng là bởi tháng 8 là tháng nắng ấm nhất trong năm. Họ thường mặc những bộ quần áo đẹp nhất, khoác lên những nụ cười hân hoan nhất, và có lẽ họ cũng cảm thấy mình “Thụy Sĩ” nhất trong ngày này. Trẻ con xinh xắn trong những bộ áo cổ truyền có hoa văn từ miền núiAlps, đặc biệt là hoa xuyên tuyết Edelweiss. Phụ nữ mặc những chiếc váy theo từng địa phương.

Tại các lễ hội, người Thụy Sĩ thường thổi những loại kèn thật dài (kèn được để nằm dài trên đất, với loa kèn to), ăn bánh gateaux mang quốc kỳ Thụy Sĩ, nhâm nhi những món quốc hồn quốc túy như fondue và raclette. Tối đến, theo truyền thống, các em nhỏ đi thành hàng qua các con phố với đèn lồng trên tay. Tiếp đó là màn bắn pháo hoa tại hầu hết các thành phố, và người dân trên những ngọn núi cao đốt lửa sum vầy.

Chìa khóa cho sự thần kỳ

- 725 năm qua, Thụy Sĩ từ một quốc gia nhỏ bé, ít tài nguyên, không có đường bờ biển, nằm lọt thỏm giữa các cường quốc Âu châu, vươn lên thành quốc gia có số công ty trong danh sách Fortune 500 trên đầu người lớn nhất thế giới, có tỷ lệ bằng phát minh cao nhất tính trên đầu người và tỷ lệ người đoạt giải Nobel cao hơn bất kỳ quốc gia nào khác. Đâu là chìa khóa cho sự thần kỳ đó, thưa bà?

- Thuỵ Sĩ là một quốc gia nhỏ bé, nhưng có tính cạnh tranh cao hướng tới xuất khẩu. Báo cáo Cạnh tranh toàn cầu của Diễn đàn Kinh tế Thế giới WEF xếp Thuỵ Sĩ đứng đầu bảng 7 năm liên tiếp. Thành tựu đáng nể đó là nhờ vào các yếu tố sau đây:

Người dân Thụy Sĩ thổi những chiếc kèn dài như một nét văn hóa truyền thống trong ngày Quốc khánh

Trước hết, từ cấp độ môi trường kinh doanh, nền kinh tế Thụy Sĩ dựa trên nền tảng tri thức và công nghệ. Đây là một trong các quốc gia đầu tư nhiều nhất vào Nghiên cứu và Phát triển (R&D), trong đó 2/3 chi phí cho R&D xuất phát từ lĩnh vực kinh tế tư nhân. Thêm vào đó, thị trường lao động mang tính hiệu quả rất cao nhờ cân bằng trong chính sách bảo vệ người lao động với tính linh động của thị trường lao động và nhu cầu trong kinh doanh. Môi trường kinh doanh này còn được hưởng lợi từ một thị trường tài chính phát triển vượt bậc, các cơ sở hạ tầng, giao thông cũng như một môi trường kinh tế vĩ mô đạt chất lượng tuyệt hảo và ổn định vào bậc nhất thế giới.

Tiếp đến phải kể đến giáo dục của Thuỵ Sĩ, vốn đóng một vai trò rất quan trọng trong sáng tạo đổi mới. Nhiều trường Đại học chất lượng cao được thế giới biết đến, trong đó phải kể đến hai trường nổi tiếng là Đại học Bách khoa Liên Bang của Zurich (ETHZ) và của Lausanne (EPFL) luôn áp dụng chương trình giảng dạy khoa học mang tính đột phá ở nhiều cấp, trong đó đào tạo nghề được hết sức chú trọng. Thêm vào đó, hợp tác chặt chẽ giữa các nhà trí thức và lĩnh vực tư nhân đem lại nhiều lợi ích cho kinh tế nước này. Các trường đào tạo lĩnh vực nhà hàng khách sạn thu hút rất nhiều sinh viên quốc tế, trong đó có Việt Nam, đến theo học và trải nghiệm.

Yếu tố thứ ba chính là tính minh bạch và hiệu quả cao của các cơ quan chính phủ Thuỵ Sĩ. Các cơ quan này rất biết cách kết hợp các bộ luật khuyến khích kinh doanh với việc áp mức thuế phù hợp cho các doanh nghiệp.

Thuận lợi cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng chính là một nền chính trị ổn định cộng với đội ngũ lao động chuyên nghiệp tài năng mà đất nước này đã thu hút được từ khắp nơi trên thế giới đến làm việc và sinh sống, góp phần không nhỏ tạo nên khả năng cạnh tranh toàn cầu cao cho Thuỵ Sĩ. Một ví dụ điển hình cho sức sáng tạo của Thụy Sĩ chính là máy bay năng lượng mặt trời Solar Impulse hiện đang thực hiện chuyến bay vòng quanh thế giới. Solar Impulse chính là sự kết hợp hoàn hảo giữa công nghệ cao, vật liệu siêu nhẹ và chỉ sử dụng một nguồn năng lượng duy nhất: năng lượng mặt trời. Bertrand Piccard, cha đẻ của Solar Impulse từng nói: “Nếu ai ai cũng nói rằng bạn có thể làm được, nghĩa là ước mơ của bạn đủ lớn”.

Bên cạnh đó, Thuỵ Sĩ với địa hình đồi núi nằm ngay ở trái tim châu Âu luôn có mối quan hệ rất tốt đẹp với các quốc gia láng giềng. Bằng chứng mới nhất cho những thành tựu nổi bật trong hội nhập khu vực chính là đường hầm xe lửa Gotthard dài nhất (57,1km) và sâu nhất (2.300m dưới mặt đất) thế giới vừa được khánh thành ngày 1.6 vừa qua, góp phần đẩy mạnh giao thông và vận chuyển hàng hóa đường sắt giữa Bắc Âu và Nam Âu qua dãy Alps.

ViệtNamvà Thuỵ Sĩ có nhiều điểm tương đồng trong phát triển du lịch. Du khách đến thăm Thuỵ Sĩ vì tính hấp dẫn từ những thành phố lịch sử, thiên nhiên tươi đẹp và văn hóa phong phú tạo nên từ hơn tám triệu dân và bốn ngôn ngữ quốc gia là Đức, Pháp, Ý và Roman.

Điều cuối cùng tôi muốn nói đến là các công dân Thuỵ Sĩ luôn tự hào về nền dân chủ trực tiếp, cho phép phụ nữ và đàn ông đều tham gia trực tiếp vào các vấn đề chính trị thông qua việc đưa ra các sáng kiến, yêu cầu trưng cầu dân ý, hay bỏ phiếu cho các vấn đề đặc biệt ở nhiều cấp độ. Việc bỏ phiếu hoặc trưng cầu dân ý diễn ra nhiều lần trong năm, trong đó có cả việc lựa chọn các đại diện của từng bang vào Quốc hội.

Món quà ý nghĩa dịp “sinh nhật”

- Tháng 10 năm nay đánh dấu 45 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Thụy Sĩ. Với tư cách là Đại sứ Liên bang Thuỵ Sĩ tại Việt Nam, bà đánh giá như thế nào về triển vọng quan hệ giữa hai nước?

- Năm 2016 là một năm đặc biệt đối với quan hệ Việt Nam - Thụy Sĩ. Thuỵ Sĩ chính là một trong các quốc gia Tây Âu đầu tiên công nhận Việt Nam vào ngày 11.10.1971. Kể từ đó, quan hệ giữa hai nước không ngừng phát triển trên nhiều lĩnh vực như thương mại (trao đổi thương mại song phương năm 2015 đạt 1,53 tỷ USD), hợp tác phát triển kinh tế (Thuỵ Sĩ giúp đỡ Việt Nam 123 triệu USD cho giai đoạn 2013 - 2016), hợp tác trong giáo dục, nghiên cứu và đổi mới. Thuỵ Sĩ hiện đứng thứ 4 trong số các nước châu Âu đầu tư vào ViệtNamvới tổng số vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài đạt 2 tỷ USD. Hơn 90 doanh nghiệp Thuỵ Sĩ hoạt động tại Việt Nam, tạo việc làm cho hơn 15.000 lao động và đóng góp không nhỏ cho sự phát triển kinh tế của Việt Nam.

Đối với Thụy Sỹ, ViệtNamlà đối tác quan trọng tại khu vực Đông Nam Á và mong muốn mở rộng quan hệ hợp tác nhiều mặt với ViệtNam. Để tạo động lực cho mối quan hệ thương mại giữa hai nước phát triển hơn nữa, Thuỵ Sĩ cùng 3 quốc gia khác là Na Uy, Ireland và Liechtenstein (thuộc Khối mậu dịch tự do châu Âu EFTA nỗ lực thúc đẩy việc ký kết Hiệp định Thương mại Tự do với Việt Nam. Hiệp định này nằm trong chiến lược chung của Thụy Sĩ tăng cường hợp tác với khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Hai bên tin rằng EFTA sẽ tạo ra động lực cho tăng cường quan hệ kinh tế song phương, tạo môi trường thuận lợi cho các doanh nghiệp Thụy Sĩ làm ăn, đầu tư tại Việt Nam.

Đó là quyết tâm của Việt Nam và Thụy Sỹ, đã được trao đổi qua các chuyến thăm của Lãnh đạo hai nước trong thời gian qua, coi đó là món quà tặng cho nhau vào dịp kỷ niệm 45 năm ngày “sinh nhật” của quan hệ ngoại giao.

- Nhân dịp này, bà có điều gì gửi gắm tới các công dân Thụy Sĩ đang sinh sống và làm việc tại Việt Nam?

Là Đại sứ đặc mệnh toàn quyền tại Việt Nam, tôi xin gửi lời chúc đến cộng đồng người Thuỵ Sĩ và những người bạn của Thuỵ Sĩ sinh sống ở Việt Nam một ngày Lễ Quốc khánh vui vẻ và hạnh phúc. Tôi cũng rất mong đợi đến Lễ kỷ niệm chính thức 45 năm quan hệ ngoại giao giữa hai nước Việt Nam và Thuỵ Sĩ vào ngày 11.10 tới đây.

- Xin cảm ơn bà!

Đại biểu nhân dân