Dịu giọng

Tại cuộc hội đàm, Tổng thống Obama thừa nhận hai bên đã có những bất đồng nhất định liên quan đến việc Mỹ cùng nhóm P5+ 1 ký kết thỏa thuận hạt nhân với Iran vừa qua. Tuy nhiên, ông Obama không quên trấn an đồng minh: Vấn đề an ninh củaIsraellà ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại củaWashington. Ông chủ Nhà Trắng cũng bày tỏ lo ngại trước những bất ổn đang có xu hướng gia tăng ở Gaza và mong muốn thảo luận với người đứng đầu Chính phủ Israel về khả năng nối lại các vòng đàm phán hòa bình sau những căng thẳng gần đây giữa người Israel và Palestine.

Về phần mình, thay vì những tuyên bố cứng rắn như thời gian qua, Thủ tướng Netanyahu khẳng định ông vẫn “chưa từ bỏ các nỗ lực đem đến hòa bình với người Palestine” và “ủng hộ giải pháp hai nhà nước với việc thành lập một nhà nước Palestine độc lập phi quân sự và thừa nhận sự tồn tại của nhà nước Do Thái”. Thủ tướng Netanyahu cũng nhấn mạnh đến mối quan hệ bền vững giữa hai đồng minh Mỹ vàIsraeltrong việc chia sẻ các lợi ích và giá trị chung.

Vấn đề hạt nhân Iran cũng được hai nhà lãnh đạo đưa ra thảo luận trong cuộc gặp lần này cùng với thỏa thuận viện trợ quân sự của Mỹ mà Israel kỳ vọng sẽ được nâng lên 5 tỷ USD/năm trong vòng 10 năm (tổng giá trị 50 tỷ USD) so với 3,1 tỷ USD hằng năm hiện nay. Ngoài ra, các bên cũng hy vọng sẽ đạt được các thỏa thuận liên quan đến việc chuyển giao thêm các máy bay chiến đấu F-35 hiện đại, cùng các thiết bị quân sự có độ chính xác cao cũng như cơ hội để Israel sở hữu loại máy bay đa năng V-22 Osprey của Mỹ.

Nỗi lo của Netanayhu

Theo giới quan sát, cuộc hội đàm cấp nguyên thủ giữa Mỹ và Israel mang tính hàn gắn quan hệ song phương sau một thời gian xa cách. Với Israel nói chung và Thủ tướng Netanyahu nói riêng, hàn gắn quan hệ với Mỹ ở thời điểm này là cần thiết khi chính quyền hiện đang phải đương đầu với những rắc rối chính trị trong bối cảnh diễn ra các vụ đụng độ hầu như hằng ngày giữa người Palestine và lực lượng an ninh Israel ở khu vực Bờ Tây và Dải Gaza. Làn sóng bạo lực và bất ổn trên khiến người ta lo ngại sẽ làm bùng phát một cuộc nổi dậy toàn diện của ngườiPalestine. Có ít nhất 3 cuộc thăm dò dư luận gần đây cho thấy đại đa số người dân tỏ ra không hài lòng với cách xử lý tình hình của ông Netanyahu.

Đây thực sự là một cú sốc đối với Thủ tướng Netanyahu, người vốn được nhiều người ca ngợi là “Ngài An ninh” và được đông đảo người dân ủng hộ trong cuộc xung đột Dải Gaza hồi năm ngoái. Con số dân thườngIsraelbị giết trong làn sóng bạo lực đã cao hơn con số thường dân bị chết do đạn pháo trong cuộc xung đột nói trên.

Tình hình này nếu không được nhanh chóng kiểm soát có thể đe dọa tới sự tồn tại của Chính quyền Netanyahu. Do đó, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry với chuyến công du Trung Đông mới đây cùng các kế hoạch an ninh được coi là “phao cứu sinh” trong ngắn hạn cho Tel Aviv. Hiện tại,Israelcần có sự can thiệp mạnh mẽ của Mỹ để trấn an người dân và gây sức ép với Chính quyền Palestine cũng như các đồng minh trong khu vực. Cùng với đó,Israelcũng cần sự bảo đảm chắc chắn về khoản viện trợ quân sự sẽ được nâng lên 5 tỷ USD/năm trong 10 năm tới.

Obama cần Israel cho di sản

Về phía Mỹ, Obama cũng có lý do để dịu giọng với đồng minh vì quan ngại giải pháp hai nhà nước giữa Palestine và Israel khó có khả năng đạt được trong thời gian từ nay đến hết nhiệm kỳ. Tiến trình hòa bình Trung Đông đã bị đình trệ từ năm ngoái sau khi các nỗ lực ngoại giao của Mỹ không đem lại hiệu quả. Trước khi diễn ra cuộc bầu cử Quốc hộiIsraelđầu năm nay, Thủ tướng Netanyahu thậm chí khẳng định giải pháp hai nhà nước đã không còn tồn tại. Tình hình an ninh bất ổn hiện nay tại đây càng phủ bóng đen lên tiến trình này. Từ khi bắt đầu nhiệm kỳ Tổng thống, ông Obama đã đặt mục tiêu thúc đẩy hòa bình tại Trung Đông, coi đây là một ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại cũng như một di sản quan trọng sau 8 năm cầm quyền. Vì vậy, Nhà Trắng không dễ dàng từ bỏ mục tiêu này, đặc biệt khiIsraelvới những khó khăn nội tại đã có những động thái xuống nước trước. Việc Thủ tướng Netanyahu trong cuộc hội đàm tái cam kết ủng hộ việc thành lập một nhà nướcPalestineđộc lập chung sống hòa bình bên cạnhIsraellà một bước đi được nhìn nhận là “có thể làm hài lòng” chính quyền của Tổng thống Obama.

Tuy nhiên, những nhân tố mang tính cấu trúc chia rẽIsraelvà Mỹ vẫn tồn tại. Thực tế là với việc hai nước có những quan điểm khác biệt, Tel Aviv nhiều khả năng sẽ đầu tư thời gian phát triển các mối quan hệ hữu ích với các đối tác mới thay vì chỉ cố gắng làm hài lòng Washington như trước đây.

Người đại biểu nhân dân