Ảnh hưởng lợi ích

Hiện nay, một số nước OPEC, trong đó có các nước vùng Vịnh, đầu tư còn dè dặt vào phát triển nguồn năng lượng tái sinh, một trong những biện pháp hạn chế việc khai thác và sử dụng các nguồn nhiên liệu hóa thạch. Đây chỉ là ví dụ rất nhỏ cho thấy sự thờ ơ của những nước này trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu. Chuyên gia năng lượng Patrick Criqui cho biết, các nước xuất khẩu dầu mỏ, đặc biệt là các nước vùng Vịnh, đang tìm mọi cách để trì hoãn việc đạt thỏa thuận về chống biến đổi khí hậu, trong đó có lộ trình nhằm kiểm soát phát thải khí carbon, tại Hội nghị thượng đỉnh Liên Hợp Quốc về Biến đổi khí hậu lần thứ 21 (COP-21), đang diễn ra tại Pháp. Thậm chí, nhiều nước trong số này còn bàng quan tuyên bố: “Chúng tôi không liên quan tới tình trạng biến đổi khí hậu toàn cầu”. Theo Quỹ Vận động vì môi trường mang tên Nicolas Hulot (FNH), do nhà hoạt động môi trường người Pháp Nicolas Hulot phụ trách, Ảrập Xêút và Các tiểu vương quốc Ảrập thống nhất (UAE) chưa từng đưa ra con số cụ thể về mục tiêu cắt giảm lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính. Những nước như Venezuela, Nigeria và Angola không thể đưa ra cam kết. Trong khi Nga cũng chỉ hy vọng lượng khí thải sẽ không tăng lên.

Việc các nước sản xuất dầu mỏ hạn chế đưa ra cam kết chống biến đổi khí hậu là điều dễ hiểu, khi yêu cầu cắt giảm lượng khí thải đòi hỏi những nước này phải giảm sản lượng khai thác dầu mỏ, tăng đầu tư cho công nghệ giúp hạn chế phát thải khí carbon trong quá trình khai thác cũng như công nghệ năng lượng xanh, làm tăng giá thành sản phẩm vàlẹm vào lợi nhuận. Thực tế không thể phủ nhận là nguồn thu của các quốc gia vùng Vịnh và các nước xuất khẩu dầu mỏ dựa chủ yếu vào hoạt động sản xuất và xuất khẩu dầu mỏ. Dầu mỏ chiếm tới 96% nguồn thu xuất khẩu củaVenezuela, tỷ lệ này ởNigeria là 70%. Ngoài ra, một nửa số các nước thành viên OPEC là những nước đang phát triển, vì vậy ưu tiên hàng đầu trong dài hạn của các Chính phủ là chống đói nghèo, vốn cũng phụ thuộc vào nguồn thu từ dầu mỏ.

Tín hiệu tích cực

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu là thách thức cấp bách với thế giới và đòi hỏi cần có nỗ lực chung của toàn cầu nhằm ứng phó, các nước xuất khẩu dầu mỏ không thể hoàn toàn đứng ngoài cuộc. Đã có những chuyển động ban đầu, dù còn khá chậm chạp, từ một số nước. Ảrập Xêút đã đề ra chiến lược phát triển các nguồn năng lượng thay thế, bao gồm cả điện hạt nhân và khí đốt, vốn thải ít khí thải carbon hơn so với dầu mỏ. UAE cũng chủ trương hướng tới năng lượng mặt trời với các dự án thành phố bền vững Masdar và Shams-1, những trung tâm tạo ra năng lượng mặt trời lớn nhất thế giới. Mặc dù vậy, trong nhiều thập kỷ tới, nhiên liệu hóa thạch nói chung và dầu mỏ nói riêng được dự báo sẽ vẫn là nguồn nhiên liệu chủ lực, đáp ứng khoảng 25% tổng nhu cầu năng lượng của thế giới.

Theo giới phân tích, các nước xuất khẩu dầu mỏ không có nhiều lựa chọn để tiếp tục đứng ngoài nỗ lực toàn cầu chống biến đổi khí hậu, khi các tập đoàn dầu khí lớn, cung cấp tới 1/5 trữ lượng dầu và khí trên thế giới, đã tham gia Sáng kiến Khí hậu Dầu khí (OGIC) cũng như tuyên bố ủng hộ ký kết thỏa thuận toàn cầu tại Hội nghị Liên Hợp Quốc (LHQ) về chống biến đổi khí hậu lần thứ 21 (COP-21) đang diễn ra tại Paris.

Việc các tập đoàn dầu khí ủng hộ các sáng kiến chống biến đổi khí hậu được coi là “chưa từng có tiền lệ”. Bob Dudley, Giám đốc Điều hành Tập đoàn dầu lửa Anh (BP) cho biết, BP đã nhận thức sự nguy hiểm của biến đổi khí hậu và cách tốt nhất để buộc các công ty giảm phát thải khí carbon là “định giá” lượng khí carbon thải ra môi trường. Điều này có thể được thực hiện thông qua cơ chế thuế hoặc hệ thống thương mại hóa lượng khí thải carbon. Việc định giá lượng khí thải carbon sẽ đem đến nhiều cơ hội cũng như các thách thức. Trong khi đó, một số người kêu gọi nhanh chóng từ bỏ sử dụng các nguồn nhiên liệu hóa thạch. Một số khác kêu gọi các cổ đông bán cổ phần tại các tập đoàn khai thác nhiên liệu hóa thạch; chuyển đầu tư dầu khí quy mô lớn sang các nguồn năng lượng tái tạo. BP cho rằng, nếu tất cả nhiên liệu hóa thạch trên thế giới đều bị tiêu thụ, nhiệt độ trái đất sẽ tăng quá ngưỡng 2 độ C.

Thế giới hiện đang tiêu thụ khoảng 250 triệu thùng năng lượng mỗi ngày. Trong đó, 32% là từ dầu mỏ, 30% từ than đá, và 24% là từ khí đốt. Như vậy, có đến 87% nguồn năng lượng được tiêu thụ từ nhiên liệu hóa thạch và chỉ có 7% từ thủy điện, 4% từ điện hạt nhân và 3% từ các nguồn năng lượng tái tạo, bao gồm năng lượng mặt trời và gió.

Theo một nghiên cứu mới nhất về biến đổi khí hậu, nửa lượng khí gây hiệu ứng nhà kính được thải ra môi trường trong 25 năm qua xuất phát từ việc tiêu thụ các loại nhiên liệu hóa thạch, trong đó dầu mỏ, gây ra tình trạng biến đổi khí hậu nghiêm trọng. Ngoài ra, thống kê có tới 90 công ty dầu mỏ lớn trên thế giới chịu trách nhiệm về 2/3 lượng khí thải do con người gây ra, làm khí hậu nóng lên toàn cầu.

Đại biểu nhân dân