Thỏa thuận mới đề ra những nguyên tắc an toàn nghiêm ngặt buộc các công ty của Mỹ phải tuân thủ trong xử lý dữ liệu thông tin của công dân các nước châu Âu được truyền sang Mỹ. Theo đó, các công ty công nghệ của Mỹ, trong đó có Facebook và Google, nếu muốn nhập dữ liệu cá nhân của các công dân từ châu Âu thì phải thi hành theo các quyết định của Cơ quan Bảo vệ quyền riêng tư (DPA) của châu Âu.
Đây là lần đầu tiên Mỹ đưa ra những biện pháp cụ thể và minh bạch cho EU, nhằm bảo đảm quyền riêng tư của công dân các nước châu Âu không bị các cơ quan thực thi pháp luật và các cơ quan an ninh quốc gia của Mỹ xâm phạm khi tiếp cận cơ sở dữ liệu cá nhân được truyền từ châu Âu. Thỏa thuận mới đề ra cơ chế giám sát thường xuyên nghiêm ngặt đối với việc tuân thủ các quy tắc của Lá chắn Riêng tư. Hằng năm, Ủy ban châu Âu và Bộ Thương mại Mỹ sẽ tiến hành đánh giá chung, mời các chuyên gia trong lĩnh vực tình báo quốc gia của Mỹ và các cơ quan Bảo vệ quyền riêng tư của châu Âu tham gia đánh giá, bao gồm việc xem xét cách tiếp cận an ninh quốc gia.
Theo thỏa thuận mới, người dân châu Âu có quyền khiếu nại khi cảm thấy dữ liệu cá nhân của họ bị sử dụng sai mục đích và các công ty công nghệ của Mỹ có trách nhiệm trả lời khiếu nại trong thời hạn đề ra. Nếu không, các cơ quan bảo vệ quyền riêng tư của châu Âu sẽ chuyển khiếu nại của công dân châu Âu tới Bộ Thương mại Mỹ và Ủy ban Thương mại Liên bang để xử lý. Điểm mới của thỏa thuận là quy định chính quyền Tổng thống Barack Obama bổ nhiệm thanh tra viên, nhằm giám sát việc giải quyết khiếu nại của công dân châu Âu liên quan tới vấn đề quyền riêng tư, đồng thời xử phạt những công ty của Mỹ không tuân thủ đúng các nguyên tắc và quy định trong thỏa thuận.
Việc Mỹ - EU nhất trí được thỏa thuận mới giúp khai thông bế tắc giữa hai bên trong hoạt động chia sẻ dữ liệu, cũng như giúp khôi phục lòng tin giữa Mỹ và các đồng minh phương Tây truyền thống, bị rạn nứt nghiêm trọng sau vụ bê bối Cơ quan An ninh quốc gia Mỹ (NSA) tiến hành do thám thám trên diện rộng đối với công dân nước này và nhiều nước khác, trong đó những đồng minh châu Âu, bị phanh phui nhờ những thông tin do tình báo Mỹ Edward Snowdens tiết lộ.
Kẽ hở của “Lá chắn”
Cao ủy Tư pháp châu Âu Vera Jourová cho biết, Thỏa thuận Lá chắn Riêng tư cung cấp khung pháp lý mạnh mẽ nhằm bảo đảm các quyền cơ bản của công dân các nước châu Âu không bị xâm phạm, ngay cả khi vì mục đích an ninh quốc gia hay chống khủng bố. Thỏa thuận mới sẽ thay thế các nguyên tắc bảo vệ dữ liệu cá nhân Safe Harbour (Cảng An toàn) của Mỹ - EU, tồn tại 15 năm qua nhưng đã bị hủy bỏ từ tháng 10.2015, sau khi Tòa án Tư pháp châu Âu ra phán quyết cho rằng thỏa thuận không đủ sức bảo vệ dữ liệu cá nhân của người dân châu Âu, được lưu trữ ở các máy chủ đặt ở Mỹ, khỏi bị Chính phủ Mỹ do thám.
Cảng an toàn được Mỹ - EU áp dụng từ năm 2000, cho phép hàng nghìn doanh nghiệp truyền thông tin của các khách hàng châu Âu tới Mỹ, kể cả những thông tin về các trang mạng họ truy cập cũng như những nơi họ thích tiêu tiền. Tòa án Tư pháp châu Âu bãi bỏ thỏa thuận này, sau khi sinh viên luật người Áo Max Schrems đã kiện Cảng An toàn ra tòa năm 2014, với tuyên bố thông tin cá nhân của anh bị trang Facebook truyền đi Mỹ mà không có sự bảo vệ quyền riêng tư đúng mức.
Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, Lá chắn Riêng tư chưa giải tỏa những lo ngại về kẽ hở trong các luật liên quan tới do thám, cũng như việc thiếu những biện pháp bảo vệ quyền riêng tư trong luật pháp Mỹ. Bản thân Max Schrems cũng cảnh báo, thỏa thuận mới sẽ tiếp tục đối mặt với nguy cơ bị kiện ra tòa trong tương lai.
Giới doanh nghiệp có thể thở phào nhẹ nhõm sau khi Mỹ và EU hoàn tất thỏa thuận mới. Bởi sau khi được phê chuẩn, Lá chắn Riêng tư sẽ là căn cứ pháp lý để các công ty công nghệ và thương mại điện tử hàng đầu của Mỹ như Amazon, Apple, Google và Facebook thực hiện chuyển dữ liệu của khách hàng từ các chi nhánh ở châu Âu về trụ sở chính tại Mỹ.
Trước đó, phán quyết của tòa án châu Âu vô hiệu hóa thỏa thuận Cảng An toàn đã gây khó khăn cho nhiều doanh nghiệp Mỹ, vì ngay lập tức ngăn luồng dữ liệu truyền từ châu Âu về máy chủ ở Mỹ. Bộ trưởng Thương mại Mỹ Penny Pritzker cho rằng, Lá chắn Riêng tư có ý nghĩa quan trọng đối với hoạt động thương mại xuyên Đại Tây Dương, góp phần củng cố quan hệ Mỹ - châu Âu trong thời gian tới.
Việc Mỹ - EU đưa ra được thỏa thuận mới nhằm thay thế Safe Harbour mới chỉ được xem là thành công bước đầu, giai đoạn tiếp theo hứa hẹn nhiều gian nan ở phía trước, do Lá chắn Riêng tư cần được các cơ quan bảo vệ quyền riêng tư của 28 nước thành viên EU xem xét, tiến hành bỏ phiếu phê chuẩn thỏa thuận này.
Đại biểu nhân dân
