Cuộc đua tam mã

Cuộc bỏ phiếu sớm sẽ diễn ra trong 4 ngày, từ 9 đến 12-10, và đây là lần đầu tiên Ca-na-đa tổ chức bầu cử sớm. Cuộc tổng tuyển cử chính thức sẽ diễn ra vào ngày 19-10. Khoảng 25 triệu cử tri sẽ bầu ra 338 nghị sĩ cho Hạ viện khóa mới. Giới phân tích nhận định, cuộc tổng tuyển cử năm nay chủ yếu là cuộc chạy đua giữa 3 chính đảng lớn nhất Ca-na-đa là đảng Tự do (LIB) đối lập của ông Giu-xtin Tru-đô (Justin Trudeau), đảng Bảo thủ (CPC) cầm quyền của Thủ tướng Xtê-phen Ha-pơ (Stephen Harper) và đảng Dân chủ mới (NDP) của ông Thô-mát Mun-cây-ơ (Thomas Mulcair).

Các số liệu thăm dò mới nhất cho thấy, tỷ lệ ủng hộ dành cho 3 đảng này lần lượt là 33%, 31% và 24%. Nếu nhìn vào tương quan tỷ lệ phiếu ủng hộ dành cho 3 chính đảng, không ít người cho rằng cuộc tổng tuyển cử tới đây sẽ là “cuộc đua song mã” giữa đảng CPC với kinh nghiệm 9 năm cầm quyền liên tiếp và đảng LIB mang màu sắc cấp tiến. Tuy nhiên, với tỷ lệ sai số cho phép lên tới 3%, cơ hội vẫn đang mở rộng cho cả 3 chính đảng lớn, báo hiệu cuộc tổng tuyển cử tới đây sẽ ẩn chứa nhiều bất ngờ với những màn rượt đuổi phiếu bầu hồi hộp đến phút chót.

Điều này cũng đã thể hiện ngay trong cuộc tranh luận trực tiếp bằng tiếng Anh tối 28-9 về chính sách đối ngoại, khi mà cả ba nhà lãnh đạo đều tung ra những con bài chiến lược nhằm “hạ gục” đối thủ. Các nội dung chính “đốt nóng” diễn đàn chủ yếu xoay quanh vấn đề làm thế nào nâng cao vị thế của Ca-na-đa trên bàn cờ chính trị quốc tế, từ việc mở rộng quy mô tiếp nhận người tị nạn, thực thi đạo luật chống khủng bố, tham gia chiến dịch chống tổ chức “Nhà nước Hồi giáo” (IS) tự xưng ở I-rắc và Xy-ri, can dự vào cuộc chiến ở U-crai-na, tới chống biến đổi khí hậu toàn cầu và thúc đẩy dự án đường ống dẫn dầu Keystone XL đầy tham vọng với Mỹ. Chính sách đối ngoại của Ca-na-đa đã có nhiều thay đổi trong suốt 9 năm cầm quyền của CPC và chính quyền của Thủ tướng đương nhiệm Xtê-phen Ha-pơ. Đây là lý do vì sao cuộc tranh luận trực tiếp giữa thủ lĩnh các chính đảng về chính sách đối ngoại, lần đầu tiên trong lịch sử các kỳ bầu cử ở Ca-na-đa, đã thu hút sự quan tâm đặc biệt của cử tri nước này.

Nguy cơ rơi vào bất ổn chính trị

Theo các cuộc thăm dò, mặc dù LIB đang chiếm thế thượng phong, song khả năng giành chiến thắng vẫn là một “ẩn số” do luôn bị đảng CPC bám đuổi sát nút. LIB có lợi thế là đang được dẫn dắt bởi con trai của dòng họ Tru-đô, vốn được người Ca-na-đa xếp ngang với dòng họ Ken-nơ-đi (Kennedy) ở Mỹ. Tuy nhiên, ông Giu-xtin Tru-đô còn quá trẻ (năm nay 42 tuổi), thiếu kinh nghiệm chính trường và quan trọng nhất là đang gặp không ít khó khăn trong việc tuyên truyền các chính sách của LIB do gần 10 năm nay LIB không có chân trong liên minh cầm quyền. Với NDP, triển vọng giành chiến thắng càng mờ nhạt do thủ lĩnh Thô-mát Mun-cây-ơ không thể hiện được “sức nặng” trong các cuộc tranh luận trực tiếp và thiếu các chiến lược tranh cử lôi cuốn cử tri.

Trong khi đó, dù đã đạt được một số thành tích đáng kể như tạo được hàng trăm nghìn công ăn việc làm, thực hiện chính sách đối ngoại chủ động, siết chặt bảo vệ công dân và duy trì phục hồi kinh tế, nhưng CPC có hạn chế là nắm quyền từ năm 2006 đến nay. Tâm lý chung của một bộ phận cử tri, và hiện cũng đang được các chính đảng đối lập khai thác triệt để, là muốn thay đổi bộ máy lãnh đạo đất nước. Mặc dù vậy, theo các nhà phân tích, CPC đang nắm nhiều cơ hội tiếp tục giành chiến thắng trong cuộc tổng tuyển cử nhờ duy trì được sự ủng hộ của khối cử tri “ruột” là tầng lớp thượng lưu, các cộng đồng người nhập cư và bang On-ta-ri-ô lớn nhất nước, nơi có tới 121 ghế trong Quốc hội khóa mới. Trong trường hợp CPC không thể giành được đa số quá bán để có thể tự đứng ra thành lập chính phủ, đảng này sẽ phải tìm cách liên minh với phe đối lập. Khi đó, LIB và NDP sẽ có hai lựa chọn: Hoặc hợp tác với CPC hoặc liên minh với nhau để tạo thành phe đa số trong Quốc hội và chia nhau các vị trí trong nội các khóa mới.

Trong “cuộc đua tam mã” với cơ hội chiến thắng chưa thực sự nghiêng về bên nào, hầu hết giới phân tích chính trị và truyền thông Ca-na-đa đều nghiêng về khả năng nước này sẽ lại có một chính phủ thiểu số giống như sau cuộc bầu cử năm 2008. Nếu điều này xảy ra, Ca-na-đa có nguy cơ rơi vào bất ổn chính trị. Theo Mác Gia-vít (Mark Jarvis), nhà phân tích của Trung tâm nghiên cứu Mowat có trụ sở ở Tô-rôn-tô, tình trạng lộn xộn, bất đồng và tranh cãi lẫn nhau có thể xảy ra. “Hiện vẫn chưa thể biết được cách thức nào giải quyết các vấn đề đó. Trong kịch bản tồi tệ nhất, chúng ta có thể vấp phải nhiều tranh luận về việc ai có quyền hợp pháp để thành lập chính phủ. Điều này càng gây nhiều e ngại trong thời điểm nền kinh tế Ca-na-đa đã chứng kiến 2 quý liên tiếp tăng trưởng âm bởi ngành năng lượng quốc gia chịu ảnh hưởng từ giá dầu giảm”, nhà phân tích này cho hay.

QĐND