Bất ngờ ngay từ vòng đầu
Với 44,1% ủng hộ, cựu Thủ tướng 62 tuổi François Fillon đã giành được số phiếu bầu áp đảo trong cuộc bầu cử sơ bộ vòng 1 của đảng Những người Cộng hòa (LR). Trước đó, các dự đoán của giới chuyên gia và các cuộc thăm dò đều cho rằng ông Alain Juppé nhiều khả năng giành chiến thắng nhất. Tuy nhiên, trong vòng 1, Thị trưởng thành phố Bordeaux chỉ được 28,1% phiếu. Cựu Tổng thống Nicolas Sarkozy - ứng cử viên cũng nhận được cho là sáng giá nhờ kinh nghiệm chính trường, cùng chiến dịch tranh cử mang đậm màu sắc cánh hữu hơn các ứng cử viên còn lại - đã bị loại, khi chỉ nhận được 21,1% phiếu. Với kết quả trên, hai cựu Thủ tướng Fillon và Juppé sẽ tiếp tục đối đầu trong cuộc bỏ phiếu vòng 2, sẽ được tổ chức vào ngày 27.11 tới, nhằm chọn ra ứng cử viên đại diện cho phe cánh hữu và trung dung chạy đua vào điện Élysée tháng 4 năm sau.
Cuộc bầu cử sơ bộ vòng 1 vừa qua đã thu hút được đông đảo cử tri, với hơn 4 triệu người, cao hơn so với tỷ lệ cử tri đi bầu trong các cuộc bầu cử sơ bộ của phe cánh hữu năm 2011. Theo thông lệ ở Pháp, mặc dù các cuộc bầu cử sơ bộ do các đảng cánh hữu và trung dung tổ chức, nhưng bất cứ công dân Pháp nào cũng có thể tham gia bỏ phiếu - cho dù họ thuộc đảng phái nào - miễn là đã đăng ký danh sách cử tri, ký vào bản cam kết tôn trọng các giá trị của cánh hữu và đóng khoản lệ phí 2 euro. Kết quả thăm dò ngoài phòng bỏ phiếu hôm 20.11 do hãng Elabe tiến hành cho kênh truyền hình BFM TV ước tính, khoảng 37% người tham gia bỏ phiếu không có liên hệ gì với đảng LR.
Lý giải cho tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu cao, các nhà phân tích cho rằng, một phần vì LR đã làm tốt công tác tuyên truyền cho các cuộc bầu cử sơ bộ, một phần vì các ứng cử viên tham gia lần này đều là những gương mặt “thân quen”, được cử tri quan tâm. Theo khảo sát của hãng Harris, trụ sở ở New Yorrk, Mỹ, 40% cử tri bỏ phiếu cho ông Fillon nhằm ngăn cản ông Sarkozy trở lại chính trường. 70% cử tri bỏ phiếu cho ông Juppé cũng chung mục đich này. Theo nhà phân tích chính trị Patrick Lafarge, cử tri Pháp muốn trừng phạt bất cứ ai “dính líu” vào các vấn đề pháp lý. Cựu Tổng thống Sarkozy, từng lãnh đạo Pháp nhiệm kỳ 2007 - 2012, hiện đang bị điều tra vì những sai phạm tài chính trong chiến dịch tranh cử trước đây.
Vẫn còn là ẩn số
Chiến thắng của ông Fillon gây bất ngờ với cả giới chuyên gia, bởi chính khách này từng bị gắn mác là “Mr.Nobody” (quý ngài vô danh). Tuy nhiên, ông đã bứt phá ngoạn mục, khi vượt lên từ con số 8% ủng hộ vào tháng 8, lên 30% ủng hộ ngày trước ngày bỏ phiếu, và 44,1% trong kết quả kiểm phiếu.
Ông Fillon được xem là lựa chọn thích hợp cho cử tri, khi dung hòa giữa hai ứng cử viên Sarkozy và Juppé. So với ông Sarkozy, ông Fillon ít scandal và cũng hạn chế “mượn” các ngôn từ, quan điểm cực hữu của đảng Mặt trận Dân tộc do bà Marine Le Pen lãnh đạo hơn ông Sarkozy. So với ông Juppé - người vẫn bị chỉ trích là quá ôn hòa - cựu Thủ tướng Fillon được đánh giá cứng rắn hơn. Chương trình tranh cử của ông được đánh giá là sẽ giúp ông bứt phá, do cởi mở về phát triển kinh tế, bảo thủ về các vấn đề xã hội. Cựu Thủ tướng Fillon đã tuyên bố “đoạn tuyệt” với chính sách của chính quyền đương nhiệm Hollande - vốn không nhận được sự ủng hộ của công chúng Pháp; đưa ra nhiều biện pháp nhằm thích ứng mô hình xã hội Pháp với quá trình toàn cầu hóa; đồng thời chủ trương theo đuổi chính sách đối ngoại thân thiện với Nga… Theo giới phân tích, làn sóng ủng hộ ông Fillon là những cử tri mang quan điểm cánh hữu truyền thống, là những người có học vấn khá cao trong xã hội Pháp và khao khát cải cách mạnh mẽ.
Sau cuộc bầu cử sơ bộ vòng 1, ông Fillon được dự đoán có khả năng giành chiến thắng cao hơn ông Juppé, bởi 16% cách biệt khó có thể san lấp chỉ trong 1 tuần. Trong bối cảnh phe cánh tả - với đại diện là đảng Xã hội (PS) cầm quyền của ông Hollande - đang bị chia rẽ nội bộ và suy giảm sự ủng hộ của cử tri, cuộc bầu cử Tổng thống Pháp vào năm tới được dự đoán sẽ là cuộc đối đầu chính giữa ứng cử viên cánh hữu và bà Le Pen, thủ lĩnh phong trào cực hữu ở Pháp.
Tuy nhiên, các nhà phân tích cũng cho rằng, đây mới chỉ là khởi đầu cho một mùa bầu cử khó đoán định ở Pháp. Kết quả bất ngờ của cuộc bầu cử sơ bộ vòng 1 vừa qua đã chứng tỏ, các hãng thăm dò và giới truyền thông Pháp đã thất bại trong việc “nắm bắt” trúng tâm trạng của cử tri, giống như giới đồng nghiệp ở Mỹ và Anh qua kỳ bầu cử Tổng thống Mỹ và cuộc trưng cầu dân ý về Brexit thời gian qua. Ngay cả Tổng thống thuộc phe cánh tả Hollande cũng thừa nhận, trong bầu không khí chính trị hiện nay ở Pháp và trên thế giới, với sự trỗi dậy mạnh mẽ của chủ nghĩa dân túy và sự tức giận của cử tri được thể hiện thông qua lá phiếu, cục diện bầu cử trở nên khó dự đoán hơn bao giờ hết.
Đại biểu nhân dân
