Cử tri giận dữ

Tại vòng 1 của cuộc bầu cử, ông Norbert Hofer, ứng cử viên của đảng Tự do (FPO) - đảng cực hữu tại Áo -  đã về nhất với 35,5% phiếu bầu. Đây là kết quả tốt nhất đối với đảng FPO tại một cuộc bầu cử cấp quốc gia kể từ Chiến tranh Thế giới thứ hai. Trong khi đó, ứng cử viên đảng Xanh Alexander Van der Bellen và nữ ứng cử viên độc lập Irmgard Griss bám đuổi nhau với số phiếu tương ứng là 21,1% và 18,8%. Dự kiến, vòng hai của cuộc bầu cử sẽ diễn ra vào ngày 22.5 tới.

Ông Hofer đã vận động tranh cử trên nền tảng chủ nghĩa dân tộc siết chặt nhập cư, áp đặt những quy định khắt khe hơn với người di cư và trong bối cảnh hệ thống hai đảng - thay phiên nhau lãnh đạo nước Áo kể từ sau Chiến tranh Thế giới lần thứ Hai - đang suy yếu. Kết quả cuộc bầu cử cũng phản ánh sự ủng hộ đang gia tăng đối với những đảng chống nhập cư tại châu Âu. Mặc dù vị trí Tổng thống Áo chủ yếu chỉ đóng “vai trò nghi lễ” nhưng chiến thắng của ông Hofer vẫn được coi là thành quả cao nhất của FPO - một trong những đảng cực hữu có thanh thế nhất tại châu Âu. Theo đánh giá của ông Franz Schellhorn, Giám đốc Viện nghiên cứu Nghị trình Áo (Agenda Austria), kết quả này rõ ràng đã gửi đi một tín hiệu tới các nước châu Âu khác rằng cuộc khủng hoảng di cư mà châu Âu đang đối mặt là một vấn đề rất lớn. Ông Schellhorn nói: “Chúng ta không thể nói rằng chúng ta đang kiểm soát được nó và đây không phải một vấn đề mà đây là một bài học từ nước Áo”. Trước đó, trong cuộc vận động tranh cử cuối cùng, ứng cử viên Hofer đã nhấn mạnh đến năng lực có hạn của Áo trong việc tiếp nhận thêm người tị nạn.  Ông cũng chỉ trích những nhượng bộ mà Thủ tướng Đức Merkel đưa ra với Thổ Nhĩ Kỳ trong nỗ lực giải quyết cuộc khủng hoảng người tị nạn.

Kể từ năm 1945, chủ nhân Điện Hofburg ởViennaluôn có sự hậu thuẫn hai đảng: hoặc là đảng Dân chủ Xã hội (SPO) theo đường lối trung tả hoặc là đảng Nhân dân (OVP) theo đường lối trung hữu. Đây cũng là hai đảng làm nên chính phủ liên minh hiện nay ở Áo. Tuy nhiên, trong cuộc bầu cử ngày 24.4 vừa qua, ứng cử viên của hai đảng này chỉ giành được 11% số phiếu ủng hộ. Giới quan sát đánh giá việc bầu chọn một ứng cử viên đảng FPO trong vòng cuối cuộc bầu cử tổng thống có thể khơi ngòi một cuộc khủng hoảng chính trị ở Vienna, đặc biệt nếu như ông Hofer cố gắng cản trở hay thậm chí bãi miễn chính phủ hiện do Thủ tướng Werner Faymann thuộc đảng SPO đứng đầu.

Trong vòng hai cuộc bầu cử tại Áo vào ngày 22.5 tới, nhiều khả năng các đối thủ của FPO sẽ dồn sự ủng hộ cho hai ứng cử viên đã giành được nhiều phiếu thứ hai và thứ ba ở vòng một là ông Alexander Van der Bellen của đảng Xanh và ứng cử viên độc lập- nữ thẩm phán Irmgard Griss. Tuy vậy, theo đánh giá của nhà phân tích chính trị Thomas Hofer, chiến thắng ngoạn mục của ứng cử viên FPO trong vòng một- cao hơn nhiều so với dự đoán qua các cuộc thăm dò trước đó- cho thấy các nỗ lực ngăn chặn ứng cử viên của đảng cực hữu trở thành tổng thống Áo sẽ rất khó khăn.

Châu Âu lo lắng

Kết quả bầu cử ngày 24.4 tại Áo có thể khiến các nước châu Âu khác phải bất an về sự thắng thế của các chính đảng theo xu hướng dân tộc, quá khích và cực đoan.

Trong cuộc bầu cử cơ quan lập pháp địa phương tháng 3 vừa qua, tại Đức, khối trung hữu của Thủ tướng Angela Merkel cũng đang để mất sự ủng hộ vào tay đảng cánh hữu “Thay đổi cho nước Đức” (Alternative for Germany- AfD). Tỷ lệ ủng hộ đảng AfD ở cả 3 bang đều ở mức hai con số đã cho thấy phong trào cánh hữu cấp tiến đã được củng cố mạnh mẽ ở Đức. Các nhà phân tích cho rằng AfD không phải là một “hiện tượng nhất thời” mà về lâu dài sẽ trở thành một đảng có thể làm thay đổi chính trường và bộ mặt chính trị của nước Đức theo chiều hướng tiêu cực.

Trong khi đó, tại cuộc bầu cử tổng thống Pháp (năm 2017), thủ lĩnh đảng Mặt trận Dân tộc (NF) Marine Le Pen dự kiến sẽ “đẩy” Tổng thống mãn nhiệm Francois Hollande ra khỏi đường đua.

Về cơ bản, châu Âu đang ngày càng bị chia rẽ bởi các lực lượng dân tộc ngày càng mạnh mẽ tại các quốc gia thành viên. Các đảng cực đoan, cực tả và cực hữu đang dần chiếm được ưu thế tại nhiều nước. Vấn đề nhập cư có thể coi như một cuộc xâm lược quy mô lớn từ phíaNamvà đang là mối quan tâm rất lớn của người dân châu Âu. Tuy nhiên, vấn đề còn nan giải hơn bởi không thể áp dụng các biện pháp như dựng hàng rào hay từ chối thẳng thừng người di cư. Ngoài con số hơn 1 triệu người di cư vào châu Âu năm 2015, trong thời gian tới, làn sóng người di cư từ Trung Đông, châu Phi còn có thể lớn hơn thế nhiều lần, có thể tới hơn 20 triệu người. Con số này không những vượt khả năng tiếp nhận của EU mà còn có thể biến EU thành một khu vực bất ổn của thế giới. Giải pháp chỉ có thể có khi có sự phối hợp hành động không chỉ của châu Âu mà của cả cộng đồng quốc tế

Theo Hiến pháp Áo, tổng thống được dân bầu trực tiếp với nhiệm kỳ 6 năm. Tổng thống cũng là Tổng tư lệnh quân đội quốc gia, có quyền bổ nhiệm hoặc bãi miễn Thủ tướng và Nội các. Tổng thống Áo hiện nay là ông Heinz Fischer, thuộc đảng SPO, tái đắc cử Tổng thống vào ngày 25.4.2010.

Đại biểu nhân dân