Nguy hại khôn lường

“Thử thách Momo”, một trò đe dọa thông qua các video dành cho trẻ em trên Youtube nhanh chóng lan truyền qua mạng với tốc độ chóng mặt. Trong trò chơi này, hình ảnh người đàn bà đầu tóc rũ rượi, thân người, mình gà, mắt lồi và làn da tái xám tên gọi Momo sẽ hướng dẫn người xem từng bước tự hủy hoại bản thân. Momo với ngoại hình đầy ám ảnh này thực sự gieo ấn tượng kinh khiếp với những bộ óc còn non nớt. Có trường hợp bị hoảng loạn sau khi tiếp xúc với quái vật Momo. Điển hình là bé Callie Astill, người Anh, thường xuyên có những biểu hiện lạ lùng khi liên tiếp đập đầu vào tường hay gặp ác mộng. Lo ngại trước những hành động kỳ quặc của con gái, mẹ của cô bé 7 tuổi này đã tìm hiểu và nhận ra, trò chơi mà con gái hay xem trên Youtube Kids đã ảnh hưởng quá nặng nề tới tâm lý Callie. 

Không chỉ “Thử thách Momo”, hàng loạt video nhái các nhân vật hoạt hình mà trẻ em ưa thích như Peppa Pigs, Elsa hay Spider man nhưng lại chứa những nội dung nguy hiểm, hướng dẫn trẻ tự sát đang xuất hiện nhan nhản. Nếu chỉ nhìn lướt qua đoạn đầu và không để ý đến những hành động bạo lực bị che lấp bởi nhạc nền thông thường, các bậc phụ huynh khó lòng phát hiện ra. Tác động tiêu cực từ những clip không được kiểm soát này trên môi trường internet đang khiến số lượng trẻ em thực hiện các hành vi ngược đãi bản thân tăng chóng mặt.

Nguy hại hơn, mới đây, tạp chí công nghệ The Verge còn phát hiện hàng loạt bình luận của những kẻ ấu dâm trên các video của trẻ em và lấy số điện thoại để chia sẻ thêm hình ảnh. Thực tế, trẻ em là đối tượng nhận thức còn non nớt, rất dễ chủ động đón nhận, tham gia hoặc khởi xướng, rồi trở thành nạn nhân của các trò tiêu cực.
 Thống kê cho thấy, chỉ trong năm 2017, có tới 1,3 tỷ người sử dụng Youtube và gần 5 tỷ video được xem mỗi ngày. Internet đang thực sự là mảnh đất màu mỡ để kiếm tiền khi những video triệu lượt xem, với nội dung độc hại được nhiều người phát tán, gây tác động mạnh tới giới trẻ. Đơn cử, trò chơi truyền thống “Thử thách Cá voi xanh” đã gây ra hệ lụy kinh hoàng khi chỉ trong năm 2017, có đến hàng chục thanh niên, thiếu niên Nga tự tử.

Kết hợp từ nhiều phía

Trước phản ứng dữ dội của dư luận, Youtube đã xóa hơn 150.000 video, tắt các bình luận ở hàng trăm nghìn video có khả năng thu hút các kẻ ấu dâm và gỡ quảng cáo khỏi 2 triệu video gây hại cho trẻ em hoặc sử dụng các công cụ lọc. Tuy nhiên, cho đến đầu tháng này, các video hoạt hình chứa cảnh bạo lực và không được dán nhãn cảnh báo vẫn tồn tại rất nhiều. Bởi trên thực tế, những kẻ trục lợi từ các video độc hại có vô số cách thoát lưới kiểm duyệt, kiểm soát lượng xem, thoát các thuật toán do nhà cung cấp nền tảng tạo ra. Vì vậy, chính các phụ huynh phải chủ động là bộ lọc thứ hai, kiểm soát nội dung phù hợp với con em mình. Họ có thể báo cáo (report) nhà cung cấp để ngăn chặn, xóa bỏ những video xấu.

Ở cấp vĩ mô, nhiều quốc gia cũng tự trang bị những phương cách phù hợp. Tại Canada, các nhà hoạch định chính sách đang đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật Trẻ em, bao gồm các biện pháp giúp các em được bảo vệ tốt hơn khi tham gia vào mạng. Còn ở Singapore, trẻ được trang bị ngay “kháng thể” khi tiếp xúc với internet. Năng lực truyền thông đã trở thành một trong những môn học kỹ năng, giúp các em biết khai thác, sử dụng phương tiện truyền thông đạt hiệu quả, nhận thức rõ mặt tích cực và tiêu cực của chúng, trong đó có internet.

Ngoài ra, nhận thức rõ những ảnh hưởng xấu mà mạng xã hội có thể gây ra đối với trẻ em vị thành niên, các cơ quan chức năng của Anh đã đưa ra độ tuổi khuyến nghị của người dùng mạng xã hội. Động thái này nhận được sự đồng tình và học tập của nhiều quốc gia thuộc EU.

Trong khi đó tại Mỹ, Luật Bảo vệ trẻ em trên internet năm 2000 yêu cầu các trường học phổ thông và tất cả thư viện trên toàn quốc phải sử dụng bộ lọc internet cũng như thực hiện các biện pháp khác để ngăn học sinh tiếp xúc với những nội dung nguy hại, bảo đảm an toàn cho các em khi sử dụng các phòng chat, email, tin nhắn hay phòng tránh rò rỉ thông tin… Thậm chí, đây chính là điều kiện để họ được nhận nguồn kinh phí hỗ trợ của liên bang. 

Tổ chức Internet nhi đồng thế giới (Childnet International) đã chỉ ra rằng, quyền tiếp cận thông tin trên internet với các dịch vụ, lợi ích đa dạng luôn đi liền với nguy cơ ảnh hưởng tới quyền trẻ em như quyền riêng tư; quyền được bảo vệ khỏi mọi hình thức bạo lực thể xác và tinh thần, thương tích, xâm hại và xao nhãng; quyền được bảo vệ khỏi mọi hình thức xâm hại và bóc lột tình dục; quyền được bảo vệ khỏi mua bán người.

daibieunhandan.vn