Tiếp nối cần thiết

Tham dự hội thảo có đại diện các nước thành viên ASEAN và các nước đối tác trong đó có Nga, Mỹ, Australia, New Zealand, cùng một số nhà nghiên cứu, đại diện các Viện nghiên cứu, trường đại học. Các đại biểu nhất trí cho rằng, Kế hoạch hành động giai đoạn 2016 - 2020 đã được thông qua là cơ sở để làm sâu sắc thêm quan hệ đối tác chiến lược giữa hai bên. Văn kiện này xác định thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực thương mại và đầu tư, tài chính, giao thông - vận tải, thực phẩm, nông nghiệp, lâm nghiệp, công nghệ thông tin và truyền thông, du lịch, khoa học, công nghệ và đổi mới, khai thác mỏ và quản lý tài nguyên thiên nhiên. Trong khi đó, Tuyên bố Tầm nhìn ASEAN - Ấn Độ chứa đựng nhiều nội dung hợp tác toàn diện, từ kinh tế đến chính trị, an ninh, hợp tác văn hóa - xã hội và phát triển, tăng cường kết nối, và xây dựng cấu trúc khu vực. Bên cạnh đó, các đại biểu cũng đã thảo luận về mối quan hệ hợp tác ASEAN - Ấn Độ hiện nay, đặc biệt là những thách thức và cơ hội; khám phá những lĩnh vực tiềm năng hợp tác giữa hai bên; đề xuất các giải pháp thúc đẩy mối quan hệ ASEAN - Ấn Độ phát triển hơn nữa trong tương lai, bảo đảm kết nối chặt chẽ giữa các chính phủ, tăng cường giao lưu nhân dân và giữa các doanh nghiệp hai bên.

Bối cảnh mới

Kể từ năm 1991, Ấn Độ tích cực theo đuổi quan hệ thương mại và chiến lược với các nước Đông Nam Á như một phần trong chính sách “Hướng Đông” của mình. ASEAN hiện là đối tác thương mại lớn thứ tư của Ấn Độ, sau Trung Quốc, Liên minh châu Âu và Mỹ. Mục tiêu của Ấn Độ khi thúc đẩy quan hệ với ASEAN là xây dựng quan hệ lịch sử và văn hóa, mở rộng thị trường, ngăn chặn ảnh hưởng của Trung Quốc ở khu vực và nâng cao vị thế của Ấn Độ như một cường quốc khu vực.    

Sau khi hai bên ký Hiệp định Thương mại tự do (FTA) năm 2009, quan hệ thương mại song phương đã liên tục phát triển và dòng vốn đầu tư tăng đáng kể, song quan hệ giữa Ấn Độ và ASEAN vẫn chưa tương xứng với tiềm năng. Vấn đề tìm kiếm mô hình hợp tác mới hiệu quả hơn càng được coi trọng khi tình hình hiện nay có nhiều thay đổi. Xét từ góc độ thương mại, với sự ra đời của Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) tháng 12.2015 cùng với các cuộc đàm phán về Hiệp định Hợp tác Kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) đang có chiều hướng tốt, ASEAN đã sẵn sàng trở thành khối cường quốc kinh tế của châu Á.

Trong khi đó, khả năng Ấn Độ tham gia Hiệp định Đối tác Kinh tế Chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP) vẫn còn là chặng đường dài, và việc trở thành thành viên RCEP sẽ giúp Ấn Độ chuẩn bị tốt hơn khi tham gia các FTA lớn trong tương lai. Đây cũng là cơ hội tốt để Ấn Độ cân nhắc điều chỉnh đối với các FTA khổng lồ và các dự án chính thức khác, chẳng hạn như Sáng kiến “Một vành đai, một con đường” đang nổi bật ở khu vực. Những dự án này sẽ rất cần thiết và quan trọng cho cả an ninh và kinh tế của Ấn Độ trong tương lai. Nhận thức được điều này, Chính phủ Ấn Độ đã có những nỗ lực đáng kể để thúc đẩy quan hệ với ASEAN.  

Tiến sĩ Jyotsna Suri - cựu Chủ tịch Liên đoàn các Phòng Thương mại và Công nghiệp Ấn Độ (FICCI) cho rằng, ASEAN và Ấn Độ có những cơ hội tốt để đầu tư cũng như mở rộng thương mại, nhưng chính sự liên kết yếu kém đã gây ra hạn chế. Do đó, cần phải cải thiện khả năng kết nối trên đất liền, trên không và trên biển để tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại, du lịch giữa Ấn Độ và ASEAN.

Lợi ích từ hai phía

Đối với ASEAN, Ấn Độ không chỉ là thị trường nội địa lớn với tầng lớp trung lưu ngày càng gia tăng, mà còn có lực lượng lao động dồi dào. Ấn Độ là nước có thế mạnh trong lĩnh vực công nghệ thông tin trên thế giới và là điểm đến hấp dẫn cho đầu tư trực tiếp nước ngoài.

Trong khi đó, tập trung vào thương mại dịch vụ với ASEAN sẽ giúp Ấn Độ có cơ hội sử dụng sức mạnh cạnh tranh để trở thành một trung tâm dịch vụ xuất khẩu cho ASEAN. Là một phần của AEC, RCEP và có quan hệ chặt chẽ với ASEAN thông qua FTA sẽ giúp Ấn Độ tiến hành cải cách kinh tế sâu rộng hơn, và quan trọng hơn, cho phép Ấn Độ trở thành một cường quốc kinh tế mới nổi ở châu Á trong tương lai. Thêm vào đó, trong khi kinh tế Trung Quốc đang có dấu hiệu chững lại, tại nước láng giềng Nam Á, nền kinh tế Ấn Độ đang vận hành với một tốc độ nhanh hơn. Điều này đủ cho Ấn Độ nuôi hy vọng trở thành “công xưởng mới của thế giới”, vốn đòi hỏi lộ trình dài. Trong hành trình ấy, ASEAN là một yếu tố quan trọng.

Đại biểu nhân dân