Thực tế là chuyện trao đổi các khu đất nằm đan xen giữa hai nước đã đạt được đồng thuận lần đầu vào năm 1974 giữa Thủ tướng Ấn Độ Indira Gandhi và Thủ tướng Sheikh Mujibur Rahman của Bangladesh. Tuy nhiên, sau khi ông Mujibur bị ám sát năm 1975, thỏa thuận bị Chính phủ kế nhiệm bác bỏ và đình lại trong thời gian dài.
Chính vì vậy, khi Quốc hội Ấn Độ phê chuẩn thỏa thuận vừa ký, nó được coi là một thành tựu to lớn của Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi, người đã giành chiến thắng vang dội trong cuộc bầu cử năm ngoái. Theo ông, thỏa thuận trên giúp biên giới Ấn Độ -Bangladeshtrở nên an toàn và cuộc sống của người dân ổn định hơn. Ông thậm chí còn ví sự kiện trên có ý nghĩa lịch sử chẳng kém gì việc dỡ bỏ Bức tườngBerlinngăn cách Đông Đức và Tây Đức khi xưa.
Theo các nhà phân tích, không chỉ giải quyết những bất cập trong vấn đề biên giới, thỏa thuận còn mở ra cánh cửa hợp tác và các cam kết kinh tế quan trọng. Hiện nay quan hệ kinh tế giữa Ấn Độ vàBangladeshcó nhiều điểm khá tích cực. Tổng giá trị giao dịch thương mại giữa Ấn Độ vàBangladeshtrong năm tài chính 2014 - 2015 đạt 6,9 tỷ USD, nhưng vẫn nghiêng về phía Ấn Độ khi nước này xuất khẩu sangBangladeshtới 6,2 tỷ USD. Bản thân Bộ trưởng Ngoại giao Bangladesh Abul Hassan Mahmood nhấn mạnh, đây là "dấu mốc mang tính lịch sử trong quan hệ giữa hai quốc gia láng giềng ở Nam Á". Trong khi đó, Bộ trưởng Ngoại giao Ấn Độ Subrahmanyam Jaishankar lại có nhận xét chi tiết hơn khi đề cập đến việc thỏa thuận vừa ký kết sẽ giúp trấn áp các hoạt động buôn người, ma túy và buôn tiền bất hợp pháp xuyên biên giới.
Bản chất quan hệ phức tạp, độc nhất vô nhị về chủ quyền các vùng đất biên giới giữa Ấn Độ vàBangladeshở khu vực Bắc Bengal càng làm cho thỏa thuận này mang tính trọng đại. Hai nước có biên giới trên bộ kéo dài tới 4.142 km. Ấn Độ vàBangladeshđều có các vùng đất thuộc chủ quyền của mình nhưng nằm trên lãnh thổ của nước kia. Hàng trăm năm trước, các hoàng đế triều đại Moghul đã ra sức thâu tóm khu vựcCooch Beharở Bắc Bengal, kết quả là, Ấn Độ hiện có 106 khu đất trong lãnh thổBangladeshvà ngược lại,Bangladeshcó 92 khu đất trong lãnh thổ của nước láng giềng.
Theo thỏa thuận mới ký kết, khoảng 100 khu đất trên lãnh thổ Bangladeshtrước thuộc Ấn Độ nay sẽ được trao cho Bangladesh. Đổi lại, Ấn Độ sẽ tiếp nhận khoảng 50 khu đất trên lãnh thổ Ấn Độ mà trước đây thuộc Bangladesh. Hầu hết khu đất này đều rất nhỏ với tổng diện tích chỉ hơn 100km2. Điều phức tạp là chúng lại nằm đan xen trong lòng nhau giống như búp bê matrioska của Nga, nghĩa là trong lãnh thổBangladesh có khu đất của Ấn Độ, rồi tiếp đó trong khu đất của Ấn Độ đó lại có một khu đất nhỏ hơn củaBangladesh... Thực trạng trên không chỉ khiến cho việc quản lý của chính quyền gặp nhiều rắc rối mà còn gây khó khăn cho cuộc sống của 52 nghìn người dân ở đây. Bởi đối với nhiều trường hợp, họ không biết mình thuộc công dân nước nào, từ đó mất quyền được hưởng những phúc lợi xã hội. Giờ đây, người dân sinh sống tại những khu đất lồng ghép trên sẽ được quyền lựa chọn hoặc ở lại, hoặc chuyển sang sống ở bên kia biên giới. Ngay sau khi thỏa thuận được đưa tin trên các phương tiện truyền thông, người dân nghèo nơi đây đã đổ xuống đường tuần hành ăn mừng vì nhiều người trong số họ hàng chục năm nay sống không có tư cách công dân.
Ngoài lợi ích sát sườn với người dân, việc ký kết thỏa thuận biên giới trên bộ giữa Ấn Độ và Bangladesh còn phát đi tín hiệu Ấn Độ sẵn sàng hợp tác với láng giềng trong khu vực để giải quyết những xung đột và thúc đẩy hội nhập trong khu vực Nam Á, từ đó giúp kinh tế và thương mại phát triển. Bên cạnh đó, người Ấn Độ cũng nhận thức rõ rằng nếu thiếu hội nhập khu vực, cuộc chiến chống khủng bố ở đây sẽ gặp nhiều bất lợi. Cho tới nay, sự thiếu tin tưởng giữa Ấn Độ và những nước láng giềng là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng ảm đạm của tiến trình hội nhập khu vực tại Nam Á.
Theo giới quan sát, việc Ấn Độ giải quyết vấn đề biên giới với một nước láng giềng chỉ là bước đi đầu tiên. Với 20 thỏa thuận dự kiến được ký kết, cái lợi lớn nhất đối với Ấn Độ là có thể đi qua Bangladesh để tới vùng Đông Bắc Ấn Độ. Thực tế là, Ấn Độ và Bangladesh vừa khai trương tuyến dịch vụ xe bus Kolkata - Dhaka - Agartala, giúp giảm khoảng cách giữa Kolkata và Agartala tới khoảng 1.200km. Về bản chất, thỏa thuận này sẽ mở cửa cho Thỏa thuận xe cơ giới giữaBangladesh,Bhutan, Ấn Độ vàNepal. Điều đó sẽ giúp tăng cường quan hệ giữa các nước láng giềng với Ấn Độ, tạo thuận lợi cho một Nam Á hội nhập và phát triển.
Người đại biểu nhân dân
