Va chạm lợi ích Nga - phương Tây

Đối với nước Nga, 2016 sẽ là năm của các giao chiến chính trị và ngoại giao khốc liệt. Học giả chính trị Rostislav Ishchenko thuộc Trung tâm Phân tích hệ thống và dự báo cho rằng năm ngoái, đối đầu Nga - Mỹ ở cấp độ toàn cầu đã có “bước ngoặt then chốt” khi Moscow can thiệp vào cuộc xung đột Syria, buộc Washington chấp nhận rút yêu sách đòi Tổng thống Bashar al-Assad lập tức từ chức. Hoạt động quân sự của Nga ở Syria làm lộ ra những mâu thuẫn chiến lược giữa Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ. Rất có khả năng, những mâu thuẫn này sẽ càng lớn hơn và làm suy yếu ảnh hưởng khu vực của Washington cũng như Ankara. Thêm vào đó là trách nhiệm của Washington trong khuôn khổ nghị quyết Liên Hợp Quốc do Nga đưa ra, đang trái với lợi ích và hành động của các đồng minh ở vùng Vịnh (Ảrập Xêút, Qatar). Kết cục, mặt trận chống Syria của Mỹ, Liên minh châu Âu (EU), Thổ Nhĩ Kỳ và các chế độ quân chủ vùng Vịnh tưởng chừng luôn là một khối vững chắc, đã bị chia rẽ trong năm 2015 với những lợi ích ngày càng bất đồng. Nga đón nhận cơ hội khai thác không gian chính trị và ngoại giao được mở rộng.

Nga muốn tránh cuộc đối đầu với Thổ Nhĩ Kỳ, quốc gia nắm trong tay “chìa khóa” cánh cổng vào Biển Đen và Địa Trung Hải, nhưng rất khó. Trong năm 2016, Nga sẽ chấp nhận mạo hiểm, tăng cường hơn nữa sự can dự vào chiến trườngSyria, dù vậy, Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng sẽ chỉ là một phần trọng tâm củaMoscowởSyria. Nga sẽ tìm cách buộc Mỹ phải có sự thỏa hiệp, giảm bớt nỗ lực vươn ảnh hưởng sang không gian Xô Viết trước đây của Nga. Mỹ một mặt sẵn sàng đàm phán về những vấn đề mang tính chiến thuật, mặt khác sẽ tiếp tục hậu thuẫn các đồng minh châu Âu đối phó với Nga.

Mặt trận thứ hai mà phương Tây phải lựa chiều vận động, nếu không thể hoàn toàn rút khỏi, chính là cuộc khủng hoảng tạiUkraine. Phó tổng thống Mỹ Joseph Biden yêu cầu chính quyềnUkraine“thực hiện Hiệp địnhMinsk” và bắt đầu tiến trình liên bang hóa đất nước. Theo các chuyên gia, đây là một sự rút lui nghiêm trọng trong chính sách 5 năm qua của Mỹ. Trước kia, chính ông Biden là người “phất cờ lệnh” cho chế độ Kiev mở chiến dịch quân sự tại Donbass. Nhưng lúc này, ông Biden lại nói rằng, các khu vực củaUkraine(không chỉ riêng Donbass) nên được trao quyền tự chủ nhiều hơn, thậm chí nếu so với những gì mà Donbass mơ ước vào mùa Xuân năm 2014.

Va chạm giữa các nền văn minh

Số lượng đơn tố cáo của các nạn nhân bị quấy rối tình dục tại Đức đêm giao thừa tăng lên con số hơn 600 đã lộ ra một mảng tối chưa được đề cập tới trong cuộc khủng hoảng nhập cư tại châu Âu, đó là sự va chạm giữa các nền văn minh. Ngay trong những ngày đầu năm mới, tất cả các nước Bắc Âu đều đồng loạt tuyên bố các biện pháp kiểm soát biên giới ngăn dòng người di cư. Từ ngày 4.1, Phần Lan đã kiểm tra thị thực trên những chuyến phà đến từ Đức, Thụy Điển tiến hành kiểm soát biên giới với Đan Mạch còn Đan Mạch cũng kiểm soát biên giới với Đức. Một khi các nước Bắc Âu thắt chặt đường biên giới, dòng người di cư sẽ không còn nhiều đích đến ngoài Đức và áp lực sẽ tiếp tục đổ dồn lên quốc gia này.

Những mối đe dọa từ các phần tử thánh chiến sẽ thổi bùng tâm lý bài Hồi giáo ở phương Tây và là chất xúc tác khiến châu Âu tan rã. Những biện pháp kiểm soát biên giới và những lời kêu gọi giữ gìn bản sắc dân tộc sẽ khiến EU phải từ bỏ nguyên tắc cho phép người dân tự do đi lại. Các đường biên giới bị đóng cửa sẽ khiến dòng người tị nạn ùn tắc tại miền Tây Balkans, khu vực vốn đã đầy rẫy những căng thẳng sắc tộc tôn giáo. Song câu chuyện được nói đến nhiều nhất trong năm 2016 sẽ tập trung vào Pháp và Đức, hai trụ cột của Liên minh châu Âu (EU). Cả hai nước này đều tiến hành bầu cử trong năm 2017 đang có xu hướng theo chủ nghĩa dân tộc và hoài nghi châu Âu. Đức dần dần sẽ công khai thể hiện thái độ không muốn thỏa hiệp trong vấn đề hội nhập của châu Âu. Thách thức đặt ra là Lục địa Già phải tìm được tiếng nói chung, nhất quán và sự đoàn kết trong tìm lời giải cho bài toán nan giải này. Lời giải sớm nhất phải có trong năm nay nếu không muốn tình hình xấu đi.

Những điểm nóng mới

Căng thẳng mới trong quan hệ giữa Iran và Ảrập Xêút, được coi là xung đột nghiêm trọng nhất giữa các nhà lãnh đạo thế giới Hồi giáo trong 30 năm qua,  không chỉ làm trầm trọng thêm các mối quan hệ song phương mà còn gây nhiều khó khăn cho quá trình giải quyết các vấn đề khác trong khu vực - ở Yemen, Iraq và Syria. Các chuyên gia đều cho rằng, trong bối cảnh không thuận lợi, tình hình là rất “mong manh”. Trong khi đó, các sự kiện đang phát triển nhanh hơn so với dự đoán. Trong khu vực này, các điểm nóng đều dễ bùng nổ xung đột. Và chắc chắn điều đó sẽ ảnh hưởng không chỉ đến sự ổn định ở khu vực Trung Đông mà còn đến vấn đề người tị nạn.

Một điểm nóng nữa đã xuất hiện đột ngột ở châu Á là việc Triều Tiên tuyên bố thử thành công bom nhiệt hạch (còn gọi là bom H) đã thổi lên mồi lửa căng thẳng mới tại Đông Bắc Á. Câu hỏi đặt ra lúc này là liệu có phải Thế chiến thứ III đang rình rập khi bầu không khí lại một lần nữa sặc  mùi chiến tranh và các quốc gia cáo buộc nhau về việc thực thi chính sách hiếu chiến.

Với bức tranh toàn cảnh màu xám này, năm 2016 sẽ là năm khốc liệt, năm quyết định của những cuộc giao chiến chính trị và ngoại giao

Đại biểu nhân dân