Lợi ích từ hai phía

Trong 20 năm qua và đặc biệt kể từ khi Nga trở thành đối tác đối thoại đầy đủ của ASEAN vào năm 2006, mối quan hệ song phương phát triển ngày càng sâu rộng. Không phải ngẫu nhiên ASEAN chiếm vị thế đặc biệt trong chính sách của Moscow đối với khu vực Đông Nam Á, rộng hơn là châu Á - Thái Bình Dương. Với số dân hơn 600 triệu người, tốc độ tăng trưởng kinh tế ổn định và là một trong những khu vực tăng trưởng đầu tàu của kinh tế thế giới, ASEAN được thừa nhận là nhân tố quan trọng của sự phát triển năng động ở khu vực trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế mạnh mẽ hiện nay.

Được coi là một biểu tượng sinh động của hòa bình, đoàn kết, hợp tác và phát triển, Cộng đồng ASEAN, gồm 10 quốc gia năng động và có những yếu tố thuận lợi cả về chính trị, kinh tế và văn hóa, chính thức đi vào hoạt động càng góp phần nâng cao uy tín và vị thế của hiệp hội. Vai trò trung tâm trong các cấu trúc ở khu vực, cùng sự cởi mở, năng động trong hợp tác với bên ngoài là những yếu tố nền tảng tạo nên vị thế mới của ASEAN, đưa Hiệp hội vào vị trí trung tâm trong chính sách đối ngoại của nhiều bên đối tác đối thoại. Bởi thế, có thể nói, thúc đẩy hợp tác với ASEAN góp phần tăng vị thế của Nga tại Đông Nam Á, và cả châu Á - Thái Bình Dương.

Với vai trò quan trọng trong các nỗ lực giải quyết những vấn đề quốc tế liên quan đến hòa bình, an ninh và phát triển toàn cầu, Nga cũng được xem là một phần không thể thiếu tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Cùng những mối quan hệ truyền thống với khu vực, Nga có lợi ích chiến lược tại châu Á - Thái Bình Dương, trong đó có Đông Nam Á, nhất là ASEAN. Việc Nga gia tăng đối thoại và hợp tác với Cộng đồng ASEAN, thúc đẩy vai trò tích cực và chủ động trong các cơ chế, cấu trúc và liên kết kinh tế do ASEAN dẫn dắt ở khu vực vừa giúp tăng cường sự đóng góp của Moscow trong các nỗ lực vì hòa bình, an ninh, ổn định và phát triển ở Đông Nam Á và châu Á - Thái Bình Dương, vừa thể hiện và nâng cao vị thế Nga tại khu vực địa - chính trị quan trọng này của thế giới.

ASEAN và Nga đã ký Tuyên bố chung về Quan hệ Đối tác vì Hòa bình, An ninh, Thịnh vượng và Phát triển tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương, đặt khuôn khổ cho việc tăng cường hợp tác giữa hai bên trong các lĩnh vực chính trị, an ninh, kinh tế và chuyên ngành.

Trong 10 năm qua, tổng kim ngạch thương mại của Nga với các nước ASEAN đã tăng hơn 5 lần và hiện đạt hơn 20 tỷ USD. Tuy nhiên, con số này vẫn thấp so với các chỉ số thương mại giữa ASEAN với Trung Quốc, Nhật Bản, Mỹ và Liên minh châu Âu (EU). Kim ngạch thương mại giữa ASEAN với Nga chỉ chiếm khoảng 10% tổng kim ngạch ngoại thương của Hiệp hội.

ASEAN và Nga cũng chú trọng mở rộng hợp tác và đạt những bước tiến đáng khích lệ trong nhiều lĩnh vực khác, nổi bật là công nghệ cao. Trong đó, phải kể đến những thành tựu, như việc đưa nhà du hành đầu tiên của Malaysia lên vũ trụ, thỏa thuận về xây dựng nhà máy điện hạt nhân đầu tiên của Ðông  Nam Á tại Việt Nam, hợp tác chế tạo các thiết bị vũ trụ cho các nước ASEAN và phóng từ sân bay vũ trụ của Nga... Bên cạnh đó, các nước ASEAN đặc biệt quan tâm hợp tác với Nga về năng lượng, học hỏi kinh nghiệm tiết kiệm điện năng của Nga cũng như mong muốn xây dựng mạng lưới ống dẫn khí đốt.

Định hướng tương lai

Để thúc đẩy hợp tác hai bên ngày càng phát triển thực chất và toàn diện hơn, hai bên đang cân nhắc các đề xuất gồm tăng cường hợp tác chính trị - an ninh, nhất là trong lĩnh vực an ninh biển, chống khủng bố và tội phạm xuyên quốc gia; đẩy mạnh đối thoại, phối hợp tại các diễn đàn, cơ chế an ninh do ASEAN giữ vai trò chủ đạo và đề nghị Nga ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN ở khu vực. Tiếp đó là phát huy tối đa tiềm năng và thế mạnh của mỗi bên thúc đẩy quan hệ kinh tế thương mại, đầu tư, năng lượng và du lịch, trong đó có việc đàm phán Hiệp định Thương mại tự do ASEAN - Nga, kết nối doanh nghiệp. ASEAN cũng mong muốn Nga hỗ trợ Kế hoạch tổng thể về Kết nối ASEAN, Sáng kiến Hội nhập ASEAN cũng như các chương trình phát triển Tiểu vùng Mekong.

Ngoài ra, hai bên xem xét tổ chức định kỳ triển lãm kinh tế - thương mại ASEAN - Nga tại nước Nga; tăng cường hợp tác văn hóa - xã hội, ưu tiên phát triển giáo dục, khoa học công nghệ, giao lưu văn hóa, trao đổi sinh viên và thanh niên, ứng phó biến đổi khí hậu và phòng chống thiên tai.

Có thể khẳng định rằng, những bước tiến trong hợp tác toàn diện giữa Nga và ASEAN trong suốt 20 năm qua là cơ sở vững chắc để nâng quan hệ ASEAN - Nga lên tầng nấc mới, đó là quan hệ Đối tác đối thoại lên tầm chiến lược. Hai bên đang hướng tới một kỷ nguyên mới của một mối quan hệ gần gũi hơn, thực chất, hiệu quả và năng động hơn, góp phần đảm bảo hòa bình, ổn định, phát triển và thịnh vượng trong khu vực.

Đại biểu nhân dân