Lãnh đạo hai nước đã thảo luận về thỏa thuận cho phép Nhật Bản chuyển giao công nghệ và thiết bị quốc phòng cho Ấn Độ, thỏa thuận bảo mật thông tin và thỏa thuận hạt nhân dân sự cho phép Nhật Bản xuất khẩu công nghệ nhà máy điện hạt nhân sang Ấn Độ. Thủ tướng Abe bày tỏ hy vọng sự hợp tác về lĩnh vực đường sắt, an ninh và năng lượng hạt nhân giữa Nhật Bản và Ấn Độ sẽ tạo động lực mạnh mẽ cho mối quan hệ giữa hai nước.
Hai bên đã ký nhiều thỏa thuận lớn, trong đó có thỏa thuận về năng lượng hạt nhân dân sự, khẳng định thỏa thuận này không chỉ là nguồn cung cấp năng lượng sạch, phục vụ mục đích thương mại, mà còn là dấu hiệu cho thấy lòng tin và mối quan hệ đối tác của hai bên trong việc bảo đảm một thế giới an toàn.
Bên cạnh đó, hai nước cũng nhất trí về thỏa thuận xây dựng tuyến đường sắt cao tốc đầu tiên tại Ấn Độ, nối thành phố Mumbai và thành phố Ahmedabad của nước này. Ông Abe nhấn mạnh, dự án này đánh dấu sự khởi đầu thời kỳ mới trong quan hệ giữa Nhật Bản và Ấn Độ. Hai bên đã ký các thỏa thuận chuyển giao thiết bị quốc phòng và công nghệ.
Liên quan tới quan hệ đa phương, Nhật Bản và Ấn Độ khẳng định sẽ hợp tác theo khuôn khổ của Hội nghị cấp cao Đông Á, nhằm thúc đẩy cơ cấu khu vực cân bằng, cởi mở, góp phần bảo đảm an ninh hàng hải ở khu vực. Hai nhà lãnh đạo tuyên bố ủng hộ bảo đảm tự do hàng hải và hàng không, cũng như hoạt động thương mại trên biển.
Về tầm quan trọng sống còn của các tuyến đường biển ở Biển Đông đối với an ninh năng lượng, thương mại và mậu dịch khu vực, hai nhà lãnh đạo kêu gọi tất cả các bên liên quan tránh hành động đơn phương có thể gây căng thẳng trong khu vực. Cả hai Thủ tướng cùng nhấn mạnh rằng các tranh chấp phải được giải quyết hòa bình và mọi quốc gia phải tuân thủ luật pháp cũng như quy chuẩn quốc tế về hàng hải.
Lãnh đạo hai nước cũng nêu rõ rằng, việc thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và việc sớm kết thúc thương lượng để thiết lập Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) thông qua sự đồng thuận sẽ góp phần vào hòa bình và ổn định khu vực. Hai bên nhất trí tổ chức các cuộc tham vấn chặt chẽ, thường xuyên về các vấn đề liên quan tới an toàn hàng hải và an ninh của các tuyến đường biển.
Chiến lược được điều chỉnh cùng hướng
Các nhà phân tích cho rằng, cái mới trong chuyến thăm của ông Abe là phạm vi hợp tác trong quan hệ Ấn - Nhật sẽ được mở rộng sang một lĩnh vực hoàn toàn mới. Điều này bắt nguồn từ sự điều chỉnh chiến lược của cả Ấn Độ và Nhật Bản, cùng về một hướng.
Với Nhật Bản, nếu Định hướng Quốc phòng Nhật Bản năm 2013 chỉ mang tính khuyến khích, thì hai tài liệu chiến lược sau đó (Chiến lược An ninh Quốc gia và Định hướng Quốc phòng năm 2014), được thông qua bởi chính quyền của Thủ tướng Abe, đã xác định rõ một số lĩnh vực mà Nhật Bản muốn củng cố hợp tác với Ấn Độ trong tương lai gần. Định hướng Quốc phòng mới của Thủ tướng Abe thừa nhận vai trò ưu tiên của Ấn Độ. Tài liệu này ghi rõ: “Nhật Bản sẽ củng cố quan hệ với Ấn Độ trong một loạt lĩnh vực từ an ninh hàng hải, đến tập trận và huấn luyện chung, cũng như cùng nhau thực thi các hoạt động hợp tác hòa bình quốc tế”.
Bản định hướng này đã gửi đi thông điệp rõ ràng về tầm quan trọng của Ấn Độ trong các chiến lược quốc phòng của Nhật Bản, không chỉ về an ninh biển, mà bao trùm các lĩnh vực khác trong chính sách an ninh phòng vệ của Nhật Bản. Tương tự trong hợp tác kinh tế, nhân tố Trung Quốc cũng đã gây lo ngại trong quan hệ đối tác kinh tế chiến lược của Nhật Bản với Ấn Độ. Chuyến thăm của ông Abe và các khoản viện trợ kinh tế trong lĩnh vực hạ tầng cơ sở phần nào cũng xuất phát từ sức cạnh tranh ngày càng tăng của Trung Quốc sau khi Nhật Bản mất vào tay Trung Quốc hợp đồng thầu tuyến đường sắt cao tốc ở Indonesia hồi tháng 9 vừa qua.
Về phía Ấn Độ, sự thay đổi quan trọng trong chính sách đối với khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương đã thể hiện rõ từ cuộc gặp giữa các ngoại trưởng Ấn - Nhật - Mỹ cuối tháng 9 vừa qua bên lề khóa họp của Đại hội đồng LHQ, và qua chuyến thăm cấp nhà nước của Thủ tướng Modi tới Nhật Bản. Trong chuyến thăm này, ông Modi đã thẳng thắn bày tỏ quan điểm phản đối bất kỳ quốc gia nào bành trướng trong khu vực. Sự thay đổi này càng rõ ràng hơn khi Ấn Độ có những bước đi cụ thể trong liên minh với Mỹ, Nhật Bản và Australia.
Kể từ khi đắc cử đến nay, Thủ tướng Modi đã không thể cải thiện quan hệ với Pakistan, cũng như không tìm được sự đồng thuận với Trung Quốc trong vấn đề tranh chấp biên giới. Nhưng ông đã thành công trong việc xích lại gần Mỹ và Nhật Bản, đặc biệt là tỏ ra tích cực hơn trong khu vực Đông Nam Á, với một chính sách đối ngoại mới mang tên “Hành động phía Đông”, tiếp nối chính sách “Nhìn sang phía Đông”. Sự cạnh tranh kinh tế diễn ra giữa Trung Quốc và Nhật Bản là tin tốt lành đối với Thủ tướng Modi, người đang đưa việc xây dựng cơ sở hạ tầng đẳng cấp thế giới vào chương trình nghị sự đối nội của mình. Nếu có thể thực hiện tốt việc này, ông Modi sẽ huy động được sự hỗ trợ chưa từng thấy từ cả Trung Quốc và Nhật Bản. Quan trọng hơn, hoạt động tích cực mới của Nhật Bản sẽ giúp Ấn Độ giảm nhẹ một số mối đe dọa có thể cảm nhận được từ sự hiện diện kinh tế gia tăng của Trung Quốc ở trong và ngoài khu vực tiểu lục địa Ấn Độ. Giờ đây, với mối quan hệ đối tác với Nhật Bản, Ấn Độ có thể nghĩ đến các sáng kiến kết nối mới vững mạnh ở trong và ngoài nước.
Một tầm vóc mới cho quan hệ đối tác toàn diện Ấn - Nhật cũng sẽ được coi là cú hích mới cho các nhà đầu tư Nhật Bản. Hai bên sẽ cùng nỗ lực để thành công của chuyến thăm này sẽ tạo ra xung lực mới về cả kinh tế và địa chính trị.
Đại biểu nhân dân
