Từ giữa thế kỷ XIX, những người đấu tranh vì hòa bình thuộc nhiều tầng lớp khác nhau đã đưa ra ý tưởng tập hợp các nghị sĩ của tất cả các quốc gia trong một tổ chức quốc tế. Theo sáng kiến của nghị sĩ Wililiam Randal Cremer, người Anh và nghị sĩ Frédéric Passy, người Pháp, Hội nghị quốc tế đầu tiên của các nghị sĩ đã được tổ chức tạiParis, Pháp trong hai ngày 29-30.6.1889 và thông qua nghị quyết thành lập Hội nghị Liên nghị viện về trọng tài. Năm 1899, Hội nghị Liên nghị viện về trọng tài được đổi tên thành Liên minh nghị viện thế giới (IPU). Khi mới thành lập, mục tiêu của IPU là tạo ra một cơ chế như là một trọng tài quốc tế. Nhưng cùng với thời gian và diễn biến của tình hình thế giới, phạm vi hoạt động của IPU đã ngày càng mở rộng. Là tổ chức quốc tế của nghị viện các quốc gia có chủ quyền trên thế giới, IPU là một cơ chế hợp tác quốc tế đặc biệt, có ảnh hưởng lớn trong nhiều lĩnh vực của đời sống quốc tế. Hiện nay, mục tiêu hoạt động của IPU là: tạo thuận lợi cho các cuộc tiếp xúc, phối hợp và trao đổi kinh nghiệm giữa các nghị viện và giữa nghị sĩ của tất cả các nước; xem xét các vấn đề quốc tế cần quan tâm và bày tỏ ý kiến về các chủ đề này nhằm phát động hành động của các nghị viện và các nghị sĩ; góp phần đấu tranh bảo vệ và thúc đẩy các quyền con người với đầy đủ các giá trị có tính toàn cầu, tôn trọng các quyền con người; góp phần tạo nên sự hiểu biết đầy đủ nhất về cơ chế hoạt động của các thể chế đại diện và tăng cường, phát triển phương thức hoạt động của các thể chế này. IPU cũng là cội nguồn của phong trào đưa đến việc thành lập Hội quốc liên, sau này là Liên Hợp Quốc, là nhân tố quan trọng cho việc hình thành Tòa án Quốc tế La Hay. IPU luôn tạo cơ hội đưa ra các đề xuất, sáng kiến mới nhằm thúc đẩy sự nghiệp vì hòa bình và hợp tác quốc tế. Hơn một thế kỷ thành lập và hoạt động, IPU là biểu tượng của sự thống nhất và hoạt động ngoại giao nghị viện giữa các nhà lập pháp của các quốc gia có chủ quyền trên thế giới, tạo lập và gìn giữ các mối quan hệ song phương và đa phương.
Trở thành thành viên chính thức của IPU ngày 21.4.1979, 35 năm qua, QH Việt Nam luôn chủ động và có trách nhiệm tham gia đầy đủ các Kỳ họp Đại hội đồng IPU và tích cực đóng góp hiệu quả vào các hoạt động của diễn đàn nghị viện lớn nhất thế giới này. Đề xuất đăng cai tổ chức IPU - 132 của QH nước ta đã được Hội đồng Điều hành IPU - 128 thông qua với sự ủng hộ tuyệt đối của các nước thành viên, các nước trong cơ chế ASEAN+3, Nhóm địa chính trị châu Á - Thái Bình dương (APG). Đây là lần đầu tiên, ViệtNamđăng cai tổ chức một sự kiện quốc tế lớn như vậy. Dự kiến, sẽ có khoảng 2.000 đại biểu, đại diện cho nghị viện của hơn 160 quốc gia thành viên IPU, các tổ chức nghị viện khu vực và các tổ chức của Liên Hợp Quốc tham dự. Sự kiện này không chỉ mang ý nghĩa lớn lao cả về ngoại giao và chính trị của đất nước ta trong nhiệm kỳ Khóa XIII.
Việc tổ chức thành công IPU - 132 sẽ làm sâu sắc hơn nữa vai trò, tiếng nói của Việt Nam đối với cộng đồng quốc tế - một Việt Nam tích cực, chủ động và có trách nhiệm bằng những đóng góp cụ thể và thực chất. Chúng ta mong muốn mang đến cho bạn bè quốc tế những hình ảnh sinh động về đất nước Việt Nam sau gần 30 năm đổi mới, mang đến những tình cảm thân thiện, mến khách, yêu chuộng hòa bình của người dân Việt Nam... Chủ trương và đường lối đối ngoại nhất quán của Đảng và Nhà nước Việt Nam là làm bạn, làm đối tác tin cậy, là thành viên tích cực và có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế. Việt Namkhông chỉ phát triển cho mình mà trong khả năng của mình luôn nỗ lực đóng góp thiết thực cho sự phát triển của thế giới và hòa bình thế giới. Đây cũng là dịp để chúng ta thể hiện cho nghị viện các nước trên thế giới thấy rõ vai trò và vị thế của QH Việt Nam trong đời sống chính trị và xã hội của đất nước - một QH năng động, sáng tạo và không ngừng đổi mới từ nhiệm kỳ Khóa I cho đến nay, một QH ngày càng minh bạch, dân chủ và thực sự là cơ quan quyền lực Nhà nước cao nhất, cơ quan đại diện cao nhất của nhân dân Việt Nam.
Với tinh thần như vậy, trong suốt năm 2014, các hoạt động chuẩn bị cho việc tổ chức IPU - 132 đã diễn ra rất sôi động, bài bản và tích cực. Chúng ta đã nghiên cứu, tham vấn Ban Thư ký IPU đề xuất các chủ đề thảo luận và ra nghị quyết tại IPU - 132; công bố logo IPU - 132, phim với chủ đề Việt Nam chào đón các đại biểu tham dự IPU - 132 giới thiệu về đất nước, con người Việt Nam; chuẩn bị các điều kiện cần thiết về cơ sở vật chất - kỹ thuật, cơ sở lưu trú, đội ngũ cán bộ phục vụ cho IPU - 132... Về nội dung, chúng ta đã đề xuất và được IPU chấp thuận chủ đề thảo luận tại Phiên họp toàn thể của IPU - 132 là Các mục tiêu phát triển bền vững - biến lời nói thành hành động. Đây là thông điệp hết sức quan trọng của IPU bởi lẽ năm 2015 cũng là thời điểm cộng đồng quốc tế hoàn thành các Mục tiêu phát triển thiên niên kỷ và tiến tới thực hiện các Mục tiêu phát triển bền vững. Đề xuất của nước ta về chủ đề thảo luận tại IPU - 132 vừa có mối tương quan với chương trình nghị sự của Liên Hợp Quốc vừa chuyển tải rõ khía cạnh nghị viện, phù hợp với bối cảnh trong nước và quốc tế giai đoạn năm 2015 và những năm tiếp theo. Chúng ta cũng đã đề xuất nhiều chủ đề cho các phiên thảo luận tại các cuộc họp của các Ủy ban chuyên môn của IPU; đóng góp ý kiến cho dự thảo nghị quyết sẽ thông qua tại IPU - 132 và Tuyên bố Hà Nội...
Với lòng yêu chuộng hòa bình, luôn mong muốn hợp tác và làm hết sức mình góp phần xây dựng một thế giới hòa bình, dân chủ, Việt Nam đã sẵn sàng chào đón bạn bè quốc tế và tổ chức thành công IPU -132.
Trần Văn Hằng
Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên UBTVQH, Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại
Người đại biểu nhân dân
