Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Nguyễn Văn Giàu: Có nên quy định các chính sách mang tính hô hào trong luật hay không? 

 
Tờ trình của Chính phủ đã nêu, dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hàng hải phải bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật. Tuy nhiên, tôi đề nghị rà soát lại tính thống nhất này, tinh thần cải cách và phải nghiên cứu rất kỹ về Hiến pháp và các luật mới ban hành. Tôi nêu một số dự án luật có liên quan trong Tờ trình của Chính phủ. Một là, khoản 3, Điều 7 quy định vận tải nội địa là dịch vụ kinh doanh có điều kiện. Vấn đề này trong Điều 7 của Luật Đầu tư và phụ lục số 4 kèm theo từ số 85 tới 97 đã nói rõ. Bây giờ lại quy định vào dự thảo Bộ luật thì không đâu vào đâu. Tinh thần của chúng ta là: đưa tất cả vào Luật Đầu tư, lĩnh vực nào là kinh doanh có điều kiện thì nằm trong Luật Đầu tư. Hai là, bổ sung Điều 64d, Điều 64c về phí và lệ phí, giá dịch vụ, Điều 73a về giá vận chuyển đường bộ nội địa. Theo tôi, tất cả vấn đề này đều thuộc quy định của Luật Giá và Luật Phí, lệ phí. Nếu quy định trong dự thảo Bộ luật này nữa thì sẽ tản mạn và không bảo đảm được tính thống nhất. Tư tưởng chỉ đạo của chúng ta trong lập pháp mà Chủ tịch QH đã nhiều lần nhắc là luật này đã quy định việc này thì các luật khác thì phải tuân thủ. Luật Đầu tư (sửa đổi) mới được QH thông qua chỉ cho phép về quy trình, thủ tục, có 4 luật được trừ ra là Luật Chứng khoán, Luật Các tổ chức tín dụng, Luật Bảo hiểm, Luật Dầu khí, còn lại tất cả các luật khác đều phải tuân thủ. Quy định về cấp phép ở Điều 67 cũng nên thống nhất với Luật Doanh nghiệp. Mỗi anh làm một mảng thì nặng nề cho doanh nghiệp và người dân. Tôi đề nghị chúng ta rà soát lại.

Về quản lý nhà nước, dự thảo bổ sung khoản 2, Điều 8. Tôi cũng chưa hiểu là chúng ta có Cục Hàng hải rồi bây giờ định làm Tổng cục Hàng hải như thế nào? Có cơ quan quản lý nhà nước rồi, bây giờ nói bổ sung thì vấn đề này phải xem xét thêm. Đặc biệt, tôi thấy, dùng từ chính quyền cảng là không ổn. Chúng ta có chính quyền địa phương và Trung ương. Bây giờ thêm chính quyền cảng nữa thì khó hiểu. Tôi thừa nhận là cũng có những đặc thù để quy định cho mạnh mẽ hơn, quản lý hiệu quả hơn, nhưng dùng thuật ngữ như thế này là chưa phù hợp với Hiến pháp.

Về chính sách phát triển hàng hải, Điều 6 dự thảo Luật nêu 6 chính sách. Trong luật có nên quy định các chính sách mang tính chất hô hào không? Nhà nước ưu tiên đầu tư, Nhà nước có chính sách thu hút, Nhà nước ưu tiên phát triển, Nhà nước có chính sách phát triển nguồn nhân lực, Nhà nước khuyến khích mọi tổ chức, cá nhân đầu tư phát triển tàu biển Việt Nam, Nhà nước có chính sách tăng cường hợp tác quốc tế... Những vấn đề này nằm trong chiến lược phát triển, trong luật mà ghi như thế là không rõ. Đây là bộ luật quy định mà không có hướng dẫn thì người ta cũng không hiểu gì, hiểu cụ thể như thế nào để thực thi thì không rõ. Tôi đề nghị nên cân nhắc, nếu có chiến lược phát triển từng thời kỳ 5 năm, có chính sách cụ thể thì thích hợp hơn.

Cuối cùng, tôi thống nhất cao với Ủy ban Pháp luật, mặc dù dự án Bộ luật sửa 58 điều nhưng quá nhiều điều giao lại cho Chính phủ và Bộ trưởng quy định. Đã là bộ luật thì cái gì ổn định, hiệu quả trong thực tế rồi thì nên quy định thẳng vào trong luật.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Phùng Quốc Hiển: Quy định phí, lệ phí tùy tiện, nhân danh Nhà nước để thu là không được

 
Tôi xin đi sâu vào một số quy định liên quan đến lĩnh vực giá và phí.

Thứ nhất, quan điểm hiện nay của chúng ta là muốn gom tất cả những vấn đề liên quan đến phí, lệ phí để đưa vào dự án Luật Phí và lệ phí. Thứ hai, xu thế phí, lệ phí chỉ xác định với những hoạt động sở hữu công mà Nhà nước phục vụ cho tổ chức, cá nhân, tổ chức, cá nhân phải trả một khoản bù đắp chi phí, còn lại chuyển mạnh sang cơ chế giá, không sử dụng phí, lệ phí một cách tùy tiện, nhiều khi giá dịch vụ nhưng lại sử dụng phí, lệ phí. Ngay trong giá, Nhà nước cũng khống chế rất chặt chẽ. Không phải cái gì Nhà nước cũng định giá, cũng quy định mà để cho cơ chế thị trường điều tiết. Cho nên, Luật Giá quy định rất chặt chẽ những danh mục nào được phép bình ổn giá, danh mục nào được phép định giá.

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hàng hải muốn bổ sung thêm hai điều là Điều 64c và Điều 64d.

Về Điều 64d phí, lệ phí hàng hải và dịch vụ cảng biển, tôi đề nghị xem lại. Khái niệm ở đây, thế nào là phí, thế nào là lệ phí cũng cần được rà soát thêm. Một số từ ngữ viết cũng chưa đúng, ví dụ phí trọng tải của tàu, thuyền neo đậu tại cảng, tức là anh vào cảng của tôi, tùy theo trọng tải tàu to hay nhỏ tôi thu phí. Từ ngữ như vậy là chưa chuẩn. Hay lệ phí ra vào cảng, ngay cả phí bảo đảm hàng hải cũng vậy, phí bảo đảm hàng hải có nhiều loại nên không thể đưa mỗi một câu như vậy. Tới đây, tất cả các loại phí này không thể đưa theo nhóm được. Tôi đề nghị Chính phủ không thể đưa theo các nhóm, ví dụ nhóm phí bảo đảm hàng hải, vì trong bảo đảm hàng hải có nhiều khoản như: bảo vệ dịch vụ, hoa tiêu… - phải ghi chi tiết. Các anh đưa tùy tiện, thích thu thì bảo đây là phí, lệ phí, nhân danh Nhà nước để thu là không được. Lần này sửa đổi phải làm chặt chẽ. Danh mục này trong Luật Phí, lệ phí sẽ do QH quyết định.

Về giá, trong này quy định toàn bộ giá dịch vụ xếp dỡ hàng hóa, giá dịch vụ hoa tiêu, giá sử dụng cầu, bến cảng, phao neo là định giá. Đã là định giá thì phải theo quy định của Luật Giá. Nhưng trong Luật Giá lại không quy định loại này, tức là loại này không thuộc nhóm định giá. Nếu Chính phủ thấy vấn đề này cần thiết thì theo quy định của Luật Giá là khi nào Chính phủ thấy cần phải đưa loại nào vào định giá thì trình UBTVQH ra văn bản bổ sung. Chúng ta đưa vào dự án Luật này, theo tôi là không hợp lý.

Trong này tôi thấy còn có quy định: Bộ Tài chính quy định mức phí, lệ phí theo đề nghị của Bộ Giao thông - Vận tải; Bộ Giao thông - Vận tải quy định mức giá và phương pháp tính giá theo quy định của Bộ Tài chính thì không phải. Bộ Tài chính không có quyền đưa ra phương pháp tính giá mà vấn đề này do Luật Giá quy định, tức là QH quy định phương pháp định giá chứ không phải Bộ Tài chính là người đưa ra phương pháp định giá.

Điều 73 ghi giá cước vận chuyển chuyên tuyến thì doanh nghiệp vận tải nội địa chuyên tuyến quyết định giá dịch vụ vận tải theo khung giá của Bộ Giao thông - Vận tải. Quy định của Luật Giá về vận tải chuyên tuyến thì chỉ có vận tải hàng không nội địa độc quyền về chuyên tuyến được quy định giá. Nội địa chuyên tuyến mà định giá thì làm cho cơ chế thị trường bị méo mó. Cho nên, theo tôi, tất cả những gì liên quan đến phí, lệ phí thì để Luật Phí, lệ phí sẽ quy định. Về giá, nếu Chính phủ thấy cần phải bổ sung như khoản định giá thì trình UBTVQH quyết định theo quy định của Luật Giá. Như vậy, không cần quy định Điều 64c và Điều 64d trong dự án Luật này. 

 
Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh Nguyễn Kim Khoa: Mọi quy hoạch, quản lý cảng biển, phát triển các ngành kinh tế biển gắn với các loại hình kinh tế khác phải bảo đảm yêu cầu quốc phòng, an ninh

 
Căn cứ vào mục đích, mục tiêu, quan điểm sửa đổi, bổ sung Bộ luật Hàng hải lần này, tôi thấy có mấy vấn đề cần phải nghiên cứu:

Thứ nhất, căn cứ vào sự cần thiết trong Tờ trình của Chính phủ cũng như mục tiêu, quan điểm sửa đổi lần này chỉ có 2 vấn đề: Một là, sửa đổi, bổ sung để bảo đảm tính hợp Hiến, tính thống nhất trong hệ thống pháp luật và giải quyết những vướng mắc trong thực tế vừa qua. Hai là, tạo điều kiện thúc đẩy phát triển hội nhập hoạt động hàng hải và đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ quốc phòng, an ninh trong tình hình mới. Dự thảo sửa đổi 58 điều trên tổng số 261 điều, trong đó có 9 vấn đề lớn, có 8 vấn đề đột phá. Tuy nhiên, đối chiếu với 2 mục tiêu, quan điểm lớn nêu trên thì dự thảo Luật chưa đáp ứng được yêu cầu.

Tôi coi trọng mục tiêu thứ hai là để thúc đẩy phát triển và đáp ứng yêu cầu bảo vệ quyền chủ quyền và quyền tài phán quốc gia của chúng ta trong tình hình hiện nay. Để đạt được mục tiêu này, các anh nêu 8 vấn đề đột phá, nhưng nội dung đột phá lại không rõ. Ví dụ, chúng ta khẳng định lại phạm vi điều chỉnh, chính sách phát triển như anh Nguyễn Văn Giàu vừa nêu. Đúng là Nhà nước có chính sách này, chính sách kia nhưng không cụ thể thì không phát triển được. Chúng ta chỉ giải quyết một số vấn đề là quyền vận tải nội địa, cảng biển, về khái niệm, và chính quyền cảng biển... Tôi nghĩ rằng, nội dung để đột phá cần phải nghiên cứu để đáp ứng được yêu cầu như mục tiêu đề ra. Ví dụ, một vấn đề hiện nay nổi lên rất lớn mà chúng tôi đang định sẽ có kế hoạch làm việc với Bộ Tư lệnh Hải quân và sẽ mời Bộ Giao thông - Vận tải, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, một số bộ, ngành liên quan làm việc về vấn đề kết hợp kinh tế biển với bảo vệ chủ quyền trong tình hình hiện nay, về chính sách quy hoạch và phát triển vận tải biển và cảng biển. Tôi thấy quản lý quy hoạch, chính sách phát triển và quản lý nhà nước đối với cảng biển chưa rõ ràng. Nếu quy định chính quyền cảng biển có chức năng đầu tư xây dựng, quản lý, khai thác cảng biển... có những cảng nằm trong khu kinh tế biển, ví dụ như Formosa ở Hà Tĩnh, một cảng rất lớn do Đài Loan đầu tư, vậy chính quyền cảng này là của ai? Mọi quy hoạch, quản lý cảng biển, phát triển các ngành kinh tế biển gắn với các loại hình kinh tế khác phải bảo đảm yêu cầu quốc phòng, an ninh. Đây là vấn đề chúng ta cần phải quan tâm. Chính sách phát triển của đội tàu biển, vận tải biển thì rõ ràng để bảo đảm việc trong vùng nước, vùng biển của chúng ta ưu tiên cho các đội tàu thuyền của chúng ta thì tàu, thuyền của chúng ta phải kết nối giữa biển với thủy nội địa, tức là kết nối giữa biển với đường sông thì mới phát triển được. Nhưng chúng ta lại không đưa ra những chính sách này. Đây là những vấn đề cần phải có chính sách rất cụ thể để phát triển, kết nối giữa các hoạt động đường thủy nội địa với vận tải biển, giữa lực lượng quản lý đường thủy nội địa với quản lý nhà nước ở vùng biên giới biển, ngay cả lực lượng quản lý, kiểm tra, tuần tra, kiểm sát mà quy định tại một số luật liên quan, trong đó có lực lượng quân đội, biên phòng, cảnh sát biển, công an. Các hoạt động phải kết nối, kể cả hoạt động kinh tế, hoạt động quản lý nhà nước, các hoạt động từ tuần tra, kiểm soát để bảo đảm an ninh, an toàn hàng hải cũng như bảo đảm chủ quyền quốc gia. Những vấn đề này cần phải có chính sách lớn và công tác quản lý phải đi vào chiều sâu. Tôi kiến nghị, trước yêu cầu phát triển kinh tế biển trong tình hình hiện nay thì việc cần thiết sửa đổi luật này là rất lớn. Trong Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Pháp luật cũng nêu lên những vấn đề rất lớn và cần thiết để tạo đột phá trong phát triển kinh tế, khai thác, quản lý, bảo vệ các vùng biển. Cần phải có tư duy tập trung vào những vấn đề lớn và phải đạt được hai mục tiêu chúng ta đưa ra. Trong tình hình hiện nay, với vùng biển hơn 3.000km, chúng ta đứng trước thời cơ rất lớn để phát triển, nhưng cũng phải đối mặt với những thách thức không nhỏ và không lường hết được. Tôi đề nghị phải có chính sách sửa đổi để đạt được 2 mục tiêu mà Chính phủ đã đưa ra.

Người đại biểu nhân dân