Các bộ trưởng đã cố gắng, nhưng cử tri chưa hài lòng

- Sáng nay, QH bắt đầu hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn với nhiều điểm mới so với các kỳ chất vấn trước. Xin ông có thể chia sẻ những điểm mới của hoạt động này?

- Như thường lệ, tại mỗi Kỳ họp, QH sẽ dành ra hai ngày rưỡi đến 3 ngày để tiến hành chất vấn và trả lời chất vấn các thành viên Chính phủ. Khác với những kỳ họp trước, chất vấn tại Kỳ họp thứ 10 gần như là hoạt động chất vấn cuối cùng của QH trong nhiệm kỳ Khóa XIII. Đến Kỳ họp sau, Kỳ họp thứ 11, QH chủ yếu bàn và thông qua Nghị quyết phát triển kinh tế - xã hội 5 năm tới; tổng kết nhiệm kỳ Khóa XIII và chuẩn bị cho công tác bầu cử ĐBQH Khóa XIV và HĐND các cấp nhiệm kỳ 2016 - 2021.

Điểm mới của các phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại Kỳ họp thứ 10 lần này là QH không chọn chất vấn theo nhóm vấn đề, hay nghe một số bộ trưởng, trưởng ngành trả lời chất vấn như các kỳ chất vấn trước đó. Lần này, QH sẽ tập trung giám sát lại việc thực hiện các Nghị quyết của QH về hoạt động giám sát chuyên đề, hoạt động chất vấn từ đầu nhiệm kỳ Khóa XIII đến năm 2015. Từ đó, đánh giá việc thực hiện các cam kết, lời hứa của Chính phủ, các thành viên Chính phủ trên từng lĩnh vực cụ thể như thế nào, kết quả ra sao, hạn chế ở đâu? Những việc gì chưa thực hiện được? Nguyên nhân và lý do vì sao chưa thực hiện được?

Điểm đặc biệt của các phiên chất vấn lần này là chính các bộ trưởng, trưởng ngành cũng không biết trước ĐBQH sẽ chất vấn về vấn đề gì và ai sẽ phải đăng đàn trả lời chất vấn. Do vậy, gần như tất cả các bộ trưởng, trưởng ngành đều phải chuẩn bị kỹ, chu đáo các nội dung liên quan đến ngành, lĩnh vực mình, tự xem xét những gì đã làm được, những gì chưa làm được để báo cáo trước QH. Đối với các nội dung, lĩnh vực liên quan đến nhiều bộ, ngành quản lý, Thủ tướng Chính phủ sẽ phân công một Phó thủ tướng báo cáo trước QH…

- Theo chương trình phiên chất vấn, ông sẽ trình bày Báo cáo tổng hợp ý kiến thẩm tra của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của QH việc thực hiện các Nghị quyết của QH về hoạt động giám sát chuyên đề, hoạt động chất vấn từ đầu nhiệm kỳ Khóa XIII đến năm 2015. Qua Báo cáo này, ông nhìn nhận như thế nào về kết quả việc thực hiện các nghị quyết về giám sát, chất vấn của QH của các bộ, ngành?

- Trong 4 năm qua, các bộ trưởng, trưởng ngành đều có rất nhiều cố gắng trong chỉ đạo, giải quyết, bảo đảm thực hiện Nghị quyết của QH về chất và trả lời chất vấn. Đơn cử, Thanh tra Chính phủ đã tập trung giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân, từ 528 vụ việc tồn đọng nay chỉ còn 16 vụ việc, là cố gắng rất lớn của ngành thanh tra. Tuy nhiên, cũng còn những vấn đề chưa được giải quyết dứt điểm, đang là câu hỏi và thách thức lớn đối với các bộ, ngành. Ví như câu chuyện được mùa mất giá - được giá mất mùa, hay xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm nông nghiệp của ViệtNam… Là vị Bộ trưởng có tần suất đăng đàn trả lời chất vấn khá nhiều so với các bộ trưởng, trưởng ngành khác, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đều đề xuất nhiều giải pháp để khắc phục tình trạng nêu trên, nhưng hiệu quả chưa như mong đợi. Các tư lệnh ngành, lĩnh vực đã chia sẻ, bày tỏ với QH nhiều trăn trở, tâm tư, thể hiện nhiều tâm huyết trong lãnh đạo, điều hành ngành, lĩnh vực được giao, song rõ ràng chuyển biến còn chậm, nhất là những yếu kém, hạn chế đã được QH, các ĐBQH chỉ ra, chất vấn. Hay vấn đề tai nạn giao thông, thời gian qua, từ hoạt động giám sát, chất vấn của QH, Chính phủ và bộ, ngành có liên quan đã cố gắng giảm tai nạn giao thông trên cả 3 tiêu chí (số vụ tai nạn, số người chết, số người bị thương), vậy mà con số sau khi giảm còn rất cao, 20 người chết/ngày, thay vì 30 người chết/ngày như trước. Rồi câu chuyện đầu tư cơ sở hạ tầng giao thông đã đạt được những kết quả tích cực, thế nhưng trong ngành cũng phát sinh nhiều vấn đề, ví dụ quy định về thu phí đường bộ xe máy không triển khai được trong thực tế… Và dĩ nhiên, QH, ĐBQH và cử tri chưa thể hài lòng với những kết quả thực hiện các cam kết, lời hứa của các bộ trưởng, trưởng ngành. 

Cắt đứt tư duy nhiệm kỳ

- Giám sát việc thực hiện Nghị quyết của QH là hoạt động bình thường của QH. Nhưng giám sát việc thực hiện các Nghị quyết của QH về hoạt động giám sát chuyên đề, chất vấn là việc làm chưa có tiền lệ. Rõ ràng, QH đang muốn chuyển đi một thông điệp về quyết tâm đột phá vào khâu vốn được coi là còn yếu trong các hoạt động của QH, thưa ông?

- Tôi tin rằng, việc chất vấn lại, giám sát lại sẽ tạo ra tác động tốt, có tính chất lan tỏa trong thực hiện các nhiệm vụ chính trị được giao của các bộ trưởng, trưởng ngành. Trước đây, có tâm lý cho rằng, bộ trưởng này hết nhiệm kỳ đến bộ trưởng mới kế nhiệm là xong, mọi công việc, vướng mắc, hạn chế, yếu kém của nhiệm kỳ trước coi như… khép lại. Bộ trưởng mới sẽ bắt đầu công việc mới và chịu trách nhiệm với những công việc mới ấy. Nguyên bộ trưởng gần như cũng không có trách nhiệm gì đối với lĩnh vực, ngành mình từng phụ trách. Nhưng thực tế không phải như vậy. Cải tiến, đổi mới theo hướng chất vấnlại tại Kỳ họp thứ 10 lần này cho thấy dù là xảy ra vào nhiệm kỳ cũ hay nhiệm kỳ mới thì đều là trách nhiệm của ngành, lĩnh vực bộ trưởng, trưởng ngành được giao phụ trách. Bất cứ ai ngồi vào ghế tư lệnh ngành đều có trách nhiệm phải giải quyết những tồn tại của ngành mình đến cùng. Tinh thần của QH là giám sát đến cùng, liền mạch và không có nhiệm kỳ. Với thông điệp như vậy, tôi cho rằng, QH sẽ tạo nên một tư duy mới trong quá trình thực thi nhiệm vụ được giao của các chức danh do QH bầu hoặc phê chuẩn, cụ thể là với các bộ trưởng, trưởng ngành. Đặc biệt, cải tiến này sẽ góp phần cắt đứt tư duy nhiệm kỳ.

Trách nhiệm của QH, các ĐBQH trước Đảng và Nhân dân là phải chỉ ra được những tồn tại, hạn chế để tiếp tục giám sát, chất vấn. Sau mỗi nhiệm kỳ QH, không phải đại biểu nào cũng tái cử mà nhiệm kỳ mới đều có sự đan xen giữa đại biểu cũ và đại biểu mới tham gia QH lần đầu. Đương nhiên, dù mới hay cũ, khi đã tham gia QH, theo dõi Nghị quyết về chất vấn và trả lời chất vấn mà QH nhiệm kỳ trước trao lại sẽ thấy những việc nào đã được giải quyết, việc nào còn dang dở để tiếp tục hoàn thành, theo đuổi đến cùng. QH không chỉ thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn và làm các công việc làm cho nhiệm kỳ này mà còn nghĩ cho nhiệm kỳ sau.

- Xin cám ơn ông!

Sau phiên giám sát, chất vấn lần này, QH dự kiến sẽ ban hành Nghị quyết về chất vấn và trả lời chất vấn tại Kỳ họp thứ 10, trong đó nêu rõ những nội dung tồn tại, những vấn đề tiếp tục phải làm, phải khắc phục. Nghị quyết này nếu được QH thông qua sẽ được gửi tới nhiệm kỳ tiếp sau để QH tiếp tục giám sát, đôn đốc việc thực hiện các cam  kết, lời hứa của Bộ trưởng, trưởng ngành trước QH và trước cử tri. Có thể, trong nhiệm kỳ tới, có Tư lệnh ngành, lĩnh vực không tiếp tục giữ chức vụ Bộ trưởng, trưởng ngành, nhưng yêu cầu đặt ra là phải có sự kế thừa kết quả hoạt động của ngành, lĩnh vực mình, chứ không loại trừ trách nhiệm của cá nhân nào, dù là lãnh đạo mới được bổ nhiệm, hay được bổ nhiệm lại đều phải có trách nhiệm giải quyết những tồn tại của lĩnh vực, ngành mình phụ trách. Nói cách khác, người kế nhiệm không chỉ kế thừa những thành quả của các nhiệm kỳ trước để lại mà còn phải kế thừa và giải quyết những tồn tại của ngành, lĩnh vực.

Chủ nhiệm VPQH NGUYỄN HẠNH PHÚC

Đại biểu nhân dân