Đại biểu Nguyễn Văn Minh (TP Hồ Chí Minh) cùng một số đại biểu khác trong các phát biểu của mình đề nghị Chính phủ, dù có khó khăn thế nào, cũng cần cân đối chi tiêu để có nguồn tăng lương theo đúng lộ trình QH đề ra. Đại biểu Minh phân trần, năm 2014 đại biểu đã hứa với cử tri, 2015 cũng hứa với cử tri, sắp hết nhiệm kỳ rồi cũng chưa có câu trả lời với cử tri về việc này. Nhiều ý kiến đại biểu đề xuất năm 2016 không tăng chi thường xuyên và bằng mọi cách tiết giảm các khoản chi không cần thiết như chi hội họp, chi lễ hội, chi “lễ nghĩa” để có nguồn tăng lương cho khoảng 4 triệu công chức. Có ý kiến đề nghị phải tăng truy thu nợ đọng thuế; đẩy mạnh phòng, chống, tham nhũng để có nguồn cho tăng lương.

 
Dự kiến vào tháng 3.2016, tại Kỳ họp thứ 11, QH Khóa XIII, Chính phủ sẽ báo cáo QH về khả năng bố trí tăng lương năm 2016 cũng như lộ trình tăng lương từ sau năm 2017. Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Phùng Quốc Hiển cho biết, trong Ủy ban hiện cũng có hai luồng ý kiến khác nhau. Luồng ý kiến thứ nhất cho rằng, hiện tại chưa có điều kiện để tăng lương cơ sở cho cho các đối tượng có mức lương từ 2,34 trở lên. Luồng ý kiến thứ hai cho rằng, nên thực hiện ngay việc tăng lương, nhưng lựa chọn thời điểm khác nhau, hoặc bắt đầu thực hiện từ ngày 1.5.2016 hoặc từ ngày 1.7.2016. Luồng ý kiến này đề xuất, trong khi Chính phủ chưa cân đối được nguồn ngân sách thì cứ trên ngân sách hiện hành đã giao các bộ, ngành, địa phương, tính toán làm sao tiết kiệm các khoản chi không cần thiết như hội nghị, hội thảo, khánh tiết, xăng xe... để có nguồn tăng lương. Tuy nhiên, đây chỉ là giải pháp ngắn hạn. 
 
Về nguyên tắc, Nhà nước muốn tăng lương cho các đối tượng thuộc diện ngân sách chi trả lương, hưu thì nguồn lực là từ ngân sách nhà nước. Nhưng ngân sách năm 2015 dự kiến hụt thu khoảng 31.000 tỷ đồng, chủ yếu do giá dầu giảm. Cũng từ năm 2016, thực hiện các chính sách thuế mới, cũng như gia nhập các hiệp định tự do thế hệ mới, nguồn thu ngân sách từ thuế sẽ giảm. Theo Chủ nhiệm Phùng Quốc Hiển tỷ lệ ngân sách huy động từ thuế vào GDP ngày càng giảm, từ mức 24,8% của giai đoạn trước giảm xuống còn 21% trong giai đoạn này, năm 2015 huy động thuế vào GDP chỉ còn 19,6%. Chưa kể, bội chi ngân sách chạm trần; ngân sách dành chi cho trả nợ ngày càng lớn.
 
Theo ĐBQH Trần Du Lịch, không thể tăng chi cho bộ máy hành chính cộng với chi các tổ chức chính trị trong hệ thống của chúng ta nữa, vì phần ngân sách chi thường xuyên quá lớn. Vì thế, muốn tăng lương, tăng thu nhập thì phải giảm con người xuống. Muốn giảm được con người, phải gỡ nút thắt về cơ chế tinh giản con người trong bộ máy cũng như bài toán tăng năng suất lao động. Có đại biểu than rằng, cơ chế để đưa một con người ra khỏi bộ máy hành chính còn vô cùng khó khăn!
 
Lẽ thường, cuộc sống ai ai cũng muốn lương và thu nhập của mình cao hơn nhưng phải tương xứng với hiệu quả lao động. Đảng, Nhà nước cũng nhất quán mục tiêu chăm lo tốt nhất đời sống, vật chất tinh thần cho người dân. Tuy nhiên, Chủ nhiệm Phùng Quốc Hiển cho rằng, tăng lương hay không cần phải tính đến việc ngân sách có cân đối được hay không. Trong khi chúng ta chưa cân đối được nguồn thu thì cũng không nên nghĩ đến chuyện tăng lương. Chủ nhiệm dẫn chứng, trong thực tế có nhiều bài học, ví dụ như trường hợp của Hy Lạp đưa ra chính sách tiền lương và phúc lợi quá mức, trong khi thu thuế chưa được hoàn thành, dẫn tới đổ vỡ nợ công. Khi đó, tình hình kinh tế - xã hội sẽ dẫn đến bất ổn.
 
Về lâu dài, vấn đề tăng lương gắn bó mật thiết với năng lực quản trị của bộ máy hành chính nhà nước. Một bộ máy hành chính công gọn nhẹ, thực hiện tốt vai trò kiến tạo cho sự phát triển với các chính sách khoa học, phù hợp, nuôi dưỡng nguồn thu lớn mạnh, bền vững; nơi mà những người hưởng lương ngân sách được tuyển chọn công khai, đúng người đúng việc, đủ năng lực và đạo đức, phục vụ xã hội, phụng sự Tổ quốc. Bộ máy ấy, những con người ấy sẽ góp phần cho sự giàu có và an toàn của ngân sách, đủ để trả lương xứng đáng cho mọi người.

Người đại biểu nhân dân