Đại biểu Nguyễn Thanh Hải (Hòa Bình): Sửa đổi luật lần này kỳ vọng sẽ góp phần tăng năng suất lao động của người Việt

Đại biểu (ĐB) Nguyễn Thanh Hải (Hòa Bình) cho biết, theo số liệu trong báo cáo tổng kết về công tác dạy nghề của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội thì tại các cuộc thi tay nghề giữa các nước trong khối ASEAN được tổ chức 2 năm 1 lần từ 1995 đến nay, đoàn Việt Nam luôn đạt thành tích rất cao. Ví dụ, năm 2014, trong cuộc thi tay nghề ASEAN lần thứ 10 được tổ chức tại Hà Nội, đoàn Việt Nam đoạt giải Nhất với 15 huy chương Vàng. Tiếp theo là Malaysia với 9 huy chương Vàng, Indonesia 8 huy chương Vàng, sau đó mới tới Singapore 4 huy chương Vàng và Thái Lan 3 huy chương Vàng. 

Đây là lần thứ 3 đoàn Việt Nam đoạt giải nhất toàn đoàn (các năm: 2004, 2006 và 2014). Từ kết quả trên có thể nhận thấy công tác đào tạo nghề cũng như trình độ nguồn nhân lực của nước ta rất có tiềm năng và hoàn toàn có thể so sánh với các nước trong khu vực.

Theo ĐB Nguyễn Thanh Hải, kết quả của các cuộc thi cũng ít nhiều phản ánh trình độ tay nghề cũng như kỹ năng của nguồn nhân lực đối với các nước tham gia. Tuy nhiên, có một nghịch lý rằng, mặc dù chúng ta luôn vượt lên trên Singapore, Malaysia, Thái Lan tại các cuộc thi tay nghề, nhưng theo các số liệu trong một nghiên cứu của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) năm 2013 thì năng suất lao động của người Việt Nam kém người Singapore 15 lần, kém người Malaysia 5 lần và chỉ bằng 2/5 năng suất lao động khi so sánh với người Thái Lan. Vì vậy, đây là một vấn đề hết sức đáng quan tâm.

ĐB Nguyễn Thanh Hải cho rằng, có rất nhiều nguyên nhân khiến năng suất lao động, chất lượng lao động của người Việt Nam hiện nay chưa tương xứng với tiềm năng của con người Việt Nam. Một trong những nguyên nhân chính được ĐB Hải chỉ ra đó là mục tiêu đối với dạy nghề, đối với giáo dục nghề nghiệp của Việt Nam đặt ra còn chưa thực sự phù hợp với thực tiễn khách quan của Việt Nam; chưa đáp ứng được nhu cầu của thị trường lao động về tay nghề cũng như các kỹ năng mềm khác, đặc biệt là cơ cấu đào tạo ngành nghề trình độ chưa hợp lý.

“Có thể nói, việc tăng năng suất lao động đối với nguồn nhân lực trực tiếp tham gia vào các hoạt động sản xuất, kinh doanh và dịch vụ là vô cùng quan trọng đối với sự phát triển của toàn xã hội cũng như sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Việc tăng năng suất lao động không chỉ là kỳ vọng của tôi mà sẽ là kỳ vọng của tất cả các đại biểu Quốc hội và các cử tri đối với việc sửa đổi luật lần này” – ĐB Nguyễn Thanh Hải chia sẻ.

Từ những lập luận nêu trên, ĐB Hải kiến nghị, cân nhắc bổ sung vào mục tiêu của giáo dục nghề nghiệp tại Điều 4 của dự thảo Luật một nội dung liên quan tới mục tiêu tăng năng suất lao động, nâng cao chất lượng lao động dịch vụ của người Việt Nam trong công tác giáo dục nghề nghiệp.

Đại biểu Bùi Thị An (Hà Nội): Năng suất lao động phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố chứ không phải chỉ tay nghề

Đại biểu Bùi Thị An (Hà Nội). Ảnh: VA

Theo quan điểm ĐB Bùi Thị An, nói đến năng suất lao động là phải xét theo từng ngữ cảnh; phải đánh giá rất đầy đủ chứ không phải chỉ nói đến mỗi tay nghề.

Đánh giá của ILO vừa rồi về thực trạng năng suất lao động của Việt Nam thấp thì quan điểm của nhiều người cứ đánh giá hơi quá, cho là tại tay nghề, nhưng tôi cho rằng tay nghề cũng chỉ là một phần chứ không phải là tất cả. Năng suất lao động còn phụ thuộc rất nhiều vào khâu tổ chức công việc, người tổ chức công việc, môi trường làm việc kèm theo các điều kiện khác.

“Quan trọng nhất là tổ chức, quản lý người lao động thế nào?; phân công nhiệm vụ cho người lao động ra sao? Năng suất lao động phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố chứ tay nghề chỉ là một, cho nên mới có việc, có người tay nghề rất giỏi nhưng năng suất lao động lại không cao cao, do đó phải đánh giá rất đầy đủ chứ nếu cứ thiên vị hoặc cực đoan thì không đúng. Và cuối cùng là méo mó chuyện nhìn về năng suất” - ĐB An chia sẻ.

ĐB An đề nghị, khi nói về năng suất lao động thì phải nhìn tổng thể trong điều kiện như nhau, so sánh trong tất cả các mối tương quan, với tất cả yếu tố xung quanh để tạo ra nó thì lúc đó nhận định về năng suất lao động mới chuẩn.

ĐB An khẳng định một lần nữa:Tay nghề là một trong những yếu tố cấu thành đẩy năng suất lao động lên chứ không phải là tất cả. Nó mới chỉ là điều kiện cần nhưng chưa phải là điều kiện đủ.

ĐB An dẫn chứng: Qua các Cuộc thi tay nghề cho thấy, kết quả của ViệtNamđạt thành tích rất cao. Đặc biệt, ở những cuộc thi khác, những người đã được đào tạo qua đại học thì đạt tay nghề rất cao. Điều này chứng tỏ rằng, nếu như nguồn nhân lực của ViệtNammà được tổ chức đào tạo lại một chút nữa thì sẽ có chất lượng ngay. Ví dụ như một người đã học qua Đại học thì chỉ cần đào tạo sau đại học 3-6 tháng theo một định hướng là sẽ có chất lượng cao.

Khi được hỏi về việc ĐB có kỳ vọng khi Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dạy nghề được thông qua sẽ làm tăng năng suất lao động, ĐB An nói rằng, việc tăng năng suất lao động là cả một quá trình. Nó phải nằm trong một tổng thể, phải đồng bộ với cả hệ thống của xã hội.  

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (TP.Hồ Chí Minh): Năng suất lao động của ta thấp hơn các nước vì đó là tính bình quân

Thừa nhận thực trạng năng suất lao động của người Việt thấp, tuy nhiên ĐB Trần Hoàng Ngân, chuyên gia về kinh tế, lại có cái nhìn khá lạc quan. ĐB Ngân chia sẻ: “Năng suất lao động của ta thấp hơn các nước cũng đừng lấy làm bức xúc vì đó là tính bình quân. Có người làm nhiều, có người làm ít, còn người ViệtNam mình rất trí tuệ”.

Lý giải cho quan điểm của mình, ĐB Ngân cho biết, năng suất lao động được tính bằng cách lấy GDP chia cho lực lượng lao động. GDP bình quân đầu người của Việt Nam là 1.191 đôla, trong khi Phillippines vào khoảng 2.500, Indonesia 3.600, Thái Lan khoảng 5.800…

Lực lượng lao động của Việt Nam là 54 triệu người, một nửa là lao động nông nghiệp, số có ký hợp đồng chính thức rất thấp. Với lao động nông nghiệp, một người có khi một ngày làm một giờ, gặp mùa mưa không đi làm, có khi nghỉ chơi Tết cả tháng. Vì thế nói năng suất lao động của người Việt rất khó.

“Nếu đi thi, sẽ thấy chúng ta được huy chương Vàng, năng suất lao động rất tốt, nhưng tính bình quân thì lại rất thấp, tức là thống kê có vấn đề. Có người không lao động, nội trợ nhưng vẫn thống kê là lao động, lao động một giờ vẫn thống kê là lao động cả một ngày. Lao động phi chính thức ở nước ta rất nhiều, do đó chỉ số thất nghiệp rất thấp vì ai cũng lao động”, ĐB Hoàng Ngân phân tích.

Để đạt đến chuẩn năng suất lao động cao, ĐB Ngân cho rằng, cần có sự đầu tư cho con người lẫn máy móc, thiết bị phục vụ đào tạo...

Dưới góc độ của các chuyên gia ngành Lao động - Thương binh và Xã hội, năng suất lao động của ViệtNamthấp là do 4 nguyên nhân chính. Thứ nhất, chất lượng nguồn nhân lực thấp. Tỷ lệ lao động đã qua đào tạo có bằng cấp của ViệtNamchưa đến 20% trong khi củaSingaporelà gần 80%. Thứ hai, công nghệ chủ yếu ở trình độ thấp, công nghệ cơ khí và sử dụng nhiều lao động. Thứ ba, trình độ quản lý lao động của ViệtNamkém. Người ở vị trí quản lý không có đủ kỹ năng nhận biết người này giỏi hơn thì thu nhập cao hơn mà tất cả mọi người đều cào bằng ở mức thu nhập như nhau. Như vậy thì người lao động không có động lực làm việc. Nguyên nhân thứ tư là sự luân chuyển lao động rất cao.

Ngoài ra, thể trạng, sức khỏe, độ bền của người lao động cũng ảnh hưởng đến năng suất. Điển hình như trong cuộc thi tay nghề khu vực ASEAN, xét về chuyên môn, Việt Nam bao giờ cũng đứng trong top 3, nhưng độ kéo dài, sức bền, làm việc cường độ lớn lại kém. Thiếu kỹ năng mềm cũng là điểm yếu lớn nhất của lao động ViệtNam. Giao tiếp không thành thục, truyền đạt thông tin kém, tuân thủ quy trình lao động không tốt, ngoại ngữ kém… đều dẫn đến giảm năng suất./.

ĐCSVN